Pas njerëzve që po u ikin konflikteve dhe luftës, shqiptarët janë sërish azilkërkuesit me numrin më të lartë në Europë. Sipas statistikave të Eurostat, edhe për vitin 2017, Shqipëria mban numrin rekord të azilantëve nga vendet europiane. Në 2017-ën aplikuan për herë të parë për azil 22 mijë e 75 shqiptarë. Edhe pse me rënie krahasuar me 2016-ën, ku numri i aplikantëve ishte rreth 29 mijë, Shqipëria mbetet vendi i parë europian me numër kaq të madh azilkërkuesish, duke u renditur pas Sirisë (vendi i parë), Irakut, Afganistanit, Nigerisë, Pakistanit dhe Eritresë.
Nga viti 2013 deri më sot, numri i azil kërkueseve për herë të parë nga Shqipëria në vendet e Bashkimit Europian është 140 mijë 197 persona, apo rreth 5% e popullsisë shqiptare që ka kërkuar azil.
Azilkërkuesit shqiptarë renditen të parët në Francë, ku në 2017-ën kërkuan nga Shqipëria 11 mijë e 395 shqiptarë azil, nga mbi 22 mijë që kanë kërkuar në total.
Shanset që kërkesa për azil të pranohet për vende si Shqipëria, ku nuk ka luftë dhe është vend demokratik (sipas statistikave të Eurostat 1 në 32 aplikime të shqiptarëve për azil pranohet), janë të ulëta, prandaj nuk janë të paktë ata që po emigrojnë dhe integrohen në tregun europian të punës sipas rregullave.
Të dhënat nga INSTAT, për hyrje-daljet e shqiptarëve jashtë vendit, tregojnë se numri i shqiptarëve që kanë udhëtuar jashtë vendit nga pikat e kalimit kufitar është shumë më i lartë se kthimet e tyre në këto pika.
Diferenca ndërmjet hyrje-daljeve tregon se një numër i madh shtetasish shqiptarë janë larguar nga vendi dhe nuk janë kthyer më.
Diferenca e shqiptarëve të pakthyer është 273 mijë persona dhe ka vijuar të thellohet gjatë vitit 2015, kur vendi u përball me një fluks jo të zakontë ikjesh jashtë vendit kryesisht për azil ekonomik. Diferenca mes hyrjeve dhe daljeve u thellua në vitin 2015, me mbi 405 mijë persona. Flukset e emigracionit u zbutën disi më 2016, teksa diferenca mes hyrje-daljeve ishte 259 mijë persona, por në 2017-ën u rrit sërish në 373 mijë persona.
Monitor
Refugjatët e mitur shqiptarë në Gjermani
Varfëria, mungesa e perspektivës, gjakmarrja apo dhuna në familje shtyjnë edhe të mitur nga Shqipëria të vijnë për të kërkuar azil në Gjermani.
Kur erdhi në Gjermani, Endriti nuk dinte çfarë e priste. I ungji e mori me vete, pasi u kthye nga pushimet e verës për në Angli. Në Angli tha ai, janë bërë shumë. 405 minorenë shqiptarë kërkuan vitin 2015 azil në Mbretësinë e Bashkuar. Prandaj më mirë provoje në Gjermani. Një shok i xhaxhait i priti në Berlin dhe i mbajti dy ditë. Ai u tregoi adresën, e qendrës për grumbullimin e të miturve të braktisur në Berlin. Dorëzoi aty pasaportën dhe çertifikatën e lindjes. E morën në pyetje disa herë, herë me përkthyes dhe herë pa përkthyes. Historia që tregoi ishte ajo e dhunës në familjen e tij.
Të ardhura të pakta, babai alkoolik, nëna e sëmurë, mungesë perspektive. Historia nuk ishte e stisur, ranë dakord ekspertët. Muajin e parë qëndroi në një kamp, në një dhomë me djem të moshës së tij. Pjesa më e madhe nga vendet arabe. Kishte edhe një nga Shqipëria. U bënë shok, po dikur morën “transferën” siç quhet në zhargon, për të shkuar në vendin për qëndrim afatgjatë, kështu që u ndanë.
Një organizatë që merrej me menaxhimin e minorenëve të pashoqëruar, siç quhet në gjuhën administrative, mori përsipër kujdesin për të. E çuan të bënte kontrollin shëndetësor. Zyra për të Rinjtë pranoi kërkesën për t’i dhënë ndihmë nga “ndihma për të rinjtë”. I vendosën një kujdestar për çështjet ligjore dhe çuan në shkollë. Fillimisht në një klasë me të huaj për të ndjekur kurset që orfohen për fëmijët e huaj që të mësojnë gjuhën gjermane dhe të marrin informacionet e para për jetën në Gjermani. Mbas mbarimit me sukses të klasës, Endritin e futën në një shkollë profesionale për kopshtar. Praktikën e bën në një kopshtari në rrethinat e qytetit. Ndërkohë ka mbushur moshën madhore. Tani mund të bëjë zyrtarisht kërkesë për azil, po shoqatat pro-refugjatëve në Berlin e kanë këshilluar të mos e bëjë. Të gjithë aktorët që u morën me administrimin e jetës së tij në Berlin, e ndihmuan me dëshirë dhe bënë ç’është e mundur për t’i ofruar në perspektivë të ardhmen e këtij të riu nga Shqipëria.
Jo të gjitha historitë përfundojnë me “happy end”
Zyrat e UNHCR-it dhe kanë mjaft histori të tilla për të treguar. Kështu në vitin 2015, kërkuan strehim në Gjermani 257 minorenë të pashoqëruar shqiptarë. Një vit më vonë, numri ra në më pak se gjysmën në 110, dhe në vitin 2017 numri i minorenëve që kërkuan strehim në Gjermani ra në 53. Mes tyre ka pasur të rinj që janë larguar prej gjakmarrjes, dhunës në familje, por edhe varfërisë dhe mungesës së perspektivës. Një pjesë janë larguar me dijeninë e prindërve, të tjerë thjesht kanë ikur nga shtëpia dhe nga vendi.
Jo të gjitha historitë kanë qenë me “happy end”. “Sado që u munduam, njëri prej të rinjve përfundoi në burg. Të rriturit kriminelë e përdornin për të kryer punë, deri sa ra në rrjetin e policisë. Një tjetër nuk ishte në gjendje të vazhdonte shkollën, kështu që kur arriti moshën madhore e kthyen në Shqipëri. Një tjetër, u kthye vetë, sepse nuk duronte dot pa rrjetin social familjar. Viti 2015 dhe 2016 ka qenë shumë i vështirë për gjithë punonjësit socialë që janë kujdesur për të huajt”, thotë Vilma, një punonjëse e organizatës AËO-s. “Nuk kishim mundësi t’i jepnim kohën e duhur për t’u trajtuar çdo rasti, për shkak të fluksit të madh”. Atë vit që Endriti erdhi në Gjermani, azil kërkuan 36 mijë minorenë të pashoqëruar.
Shifrat mungojnë
Sa prej minorenëve janë kthyer në Shqipëri dhe sa kanë qëndruar, nuk dihet me saktësi. Zyra e BAMF, Entit Federal Gjerman për Migracionin i tha “Deutsche Welles” se, “ne nuk mbledhim të dhëna, duke ndjekur si vazhdon historia e këtyre personave”. Lioba Hebauer shpjegon se, “për ata që janë kthyer ekzistojnë vetëm shifrat e të dëbuarve, ose të atyre që janë nxitur për t’ u larguar. Në vitin 2015, numri i të rinjve që u dëbuan prej autoriteteve ka qenë 45, në vitin 2016 ka qenë 31 dhe në vitin 2017 numri i të kthyerve ka qenë 32”.
Në këto shifra flitet vetëm për të rinjtë që kanë kërkuar azil me arritjen e moshës madhore, dhe BAMF-i u ka refuzuar kërkesën.
Për rastet e tjera, si ajo e Endritit, vendosin zyrat e të huajve të qendrave të banimit, nëse një i ri e merr apo jo lejen e qëndrimit, dhe me çfarë arsye e merr, mbrojtje minorenësh apo ndjekja e arsimit profesional.
DW
