Michael Barone
Ka qenë një dekadë e vështirë për të majtën politike. Tetë vite më parë, kopertina e revistës “TIME” portretizonte Barack Obamën si Franklin Roosevelt, së bashku me cigaren e tij të famshme dhe një kryetitull që shkruante: “Marrëveshja e Re”. Në faqen e parë të Newsweek deklarohej: “Tani jemi bërë të gjithë socialistë”.
Historia e sotme është tërësisht e kundërta. “TIME” ka deklaruar si ç’pritej se personi i vitit 2016 është Donald Trump. Nuk përmenden më as Marrëvesha e Re dhe as socializmi. Nuk ishte e çuditahme përse kryeredaktorët e shtypit kombëtar prisnin që situata të spostohej në të majtë. Historia që u është mësuar nga admiruesit e Marrëveshjes së Re, të influencuar nga doktrinat e Karl Marxit, tregon se pakënaqësia ekonomike i çon votuesit drejt kërkesës masive për një qeveri më aktive.
Ka edhe disa prova empirike që të çojnë drejt këtij konkluzioni. Recesioni i shkaktuar nga kriza financiare e viteve 2007-2008 ishte më i thelli që është përjetuar ndonjëherë nga secili individ që është aq i vjetër sa për të mbajtur mend vitet 1930. Barack Obama u zgjodh president i Shteteve të Bashkuara me 53 për qind të votave – më shumë se çdo kandidat që në vitet 1980 – dhe demokratët kishin fituar zgjedhjet e kongresit me një rezultat të ngjashëm gjatë viteve 2006 dhe 2008.
Gjërat kanë ndryshuar tërësisht, jo vetëm për shkak se Donald Trump është zgjedhur president i Shteteve të Bashkuara. Tashmë është bërë e qartë se shumica e votuesve i kundërshtojnë politikat e mëdha të qeverisë dhe jo vetëm në Shtetet e Bashkuara, por në shumicën e vendeve demokratike në të gjithë botën. Politikanët e majtë mendonin se votuesit e zakonshëm me të ardhura modeste që po përballen me vështirësi të mëdha prej kohësh, do të besonin se rregullat dhe rishpërndarja do t’i ndihmonte. Duket qartë se mendonin gabim.
Kundërshtimi iu bë i qartë në vitin 2010 dhe në zgjedhjet e mëpasshme të kongresit. Republikanët kanë fituar mazhorancën e kongresit në 10 nga 12 zgjedhjet e fundit, me përjashtim të viteve 2006 dhe 2008. Askush nuk e dëgjonte Hillary Clintonin kur fliste gjatë fushatës për lavdinë e Obamacare apo marrëveshjen bërthamore me Irakun dhe sulmet e saj kundër Trumpit nuk i preknin aspak individët me të ardhura modeste në pjesën më të madhe të Shteteve të Bashkuara.
Suksesi i republikanëve ka qenë veçanërisht i madh në qeverisje e zgjedhjet legjislative, deri në pikën që demokratët tashmë kanë qeverisjen vetëm të Kalifornisë, Havait, Delauerit dhe Rod Ajlendit. Tetë vite pas presidencës së Obamës, demokratët tashmë mbajnë më pak poste qeverisese se në çdo kohë që prej viteve 1920.
Situata duket e ngjashme edhe përtej Shteteve të Bashkuara. Konservatorët e Britanisë u rikthyen në pushtet në vitin 2010 dhe janë në pozicion drejtues kundrejt partisë luburiste. Presidenti i majtë francez, me një normë një-shifrore mbështetjeje, refuzoi të kandidonte për një mandat të dytë. Partitë social demokrate të Europës kanë kohë që humbasin vota dhe pësuan një goditje të fortë në referendumin italian të 4 dhjetorit. Në Amerikën Latine dhe Azi, e majta po pëson rënie të vazhdueshme dhe është kthyer në pozicion mbrojtjeje.
Në përgjithësi, historia nuk po tregohet e butë kundrejt qeverive në pushtet. Populli nuk po e pranon më mbytjen e pushtetit kombëtar në vorbullën e madhe të institucioneve ndërkombëtare. Shteti dhe kombi është fokusi kryesor i popullit dhe në një kohë vështirësh ekonomike dhe kulturore, politikat madhore e gjithëpërfshirëse të qeverive kanë rezultuar tepër të pasuksesshme.
Barack Obama duket se nuk e kishte vënë re këtë trend, por e kuptoi gjatë mbrëmjes së ditës së zgjedhjeve. Politikanët mendjemprehtë të qendrës së majtë që kanë treguar se dinë si të fitojnë zgjedhjet, kanë arritur ta bëjnë. Bill Clinton e nxiti bashkëshorten e tij që të shkonte në zonat rurale për të biseduar rreth shqetësimeve të votuesve. Gjenitë 30-vjeçarë që ajo kishte vendosur si menaxherë të fushatës, mendonin ndryshe.
Ish-kryeministri britanik Toni Blair, teksa fliste në Washington këtë javë tha: “Duhet të tregojmë vëmendje ndaj kulturës dhe identitetit” dhe argumentoi se në kundërpërgjigje të ekstremizmit islamist, “Protokolli politik nuk duhet të bëhet pengesë”. Një këshillë e tillë sugjeron një distancim të madh nga strategjia e majtë, e cila përfshin “politikë të identitetit” duke tërhequr minoritete dhe përkulje ndaj entiteteve të mëdha si konferenca e ndryshimit të klimës të Parisit dhe Bashkimi Europian.
Për të majtën, tendenca drejt nacionalizmit duket vetëm si një hap larg nazizmit. Edhe kjo është e gabuar. Kushtetuta e Shteteve të Bashkuara është krujuar për të afruar kornizën e garantimit të të drejtave dhe votuesit mund të zgjedhin politikën që i përshatet më shumë prejardhjes dhe besimeve të tyre. Fitorja e Trumpit tregoi qartë se e majta nuk mund t’ia imponojë dot politikat e saj një kombi të tërë dhe i jep incentivin për të zhvilluar politika të pranueshme, jo vetëm për votuesit që përbëjnë bazën e saj të mbështjetjes, por për të gjithë popullsinë, shumica e së cilës është ndjerë e lënë pas dore dhe e harruar nga e majta.
Përgatiti
KLARITA BAJRAKTARI
