Marcus TANNER
Një katastrofë politike për kryeministrin e Britanisë, David Cameron dhe një katastrofë edhe më e madhe për BE-në u shpalos pas orës 12:30 të të premtes në mëngjes – dy orë e gjysmë, pasi u mbyll votimi në referendumin historik të zhvilluar nga Britania për daljen nga BE-ja.
Panelistë të mbledhur në studion e BBC-së në Londër shtangën, kur erdhën rezultatet e para nga zona industriale verilindore e Anglisë – Njukasëlli dhe Sanderlendi, zemra e Partisë Laburiste.
Si një qytet i begatë universitar me një popullsi të madhe të re dhe të diplomuar, Njukasëlli pritej të votonte masivisht për qëndrimin në BE. Votimi në Sanderlend pritej të ndahej në mënyrë të barabartë.
Në vend të kësaj, rezultati ishte pothuajse saktësisht 50 me 50 në Njukasëll, ndërkohë që Sanderlendi votoi me një diferencë të jashtëzakonshëm për “Brexit”.
Vlera e paundit ra brenda pak minutash, ndërsa tregtarët kapën domethënien e këtyre rezultateve dhe nxituan të shisnin stoqe të valutës së Mbretërisë së Bashkuar. Loja për qëndrimin në BE ishte rritur që para se të dilte rezultati i votimeve edhe në pjesën tjetër të vendit.
Më vonë të premten në mëngjes, pasi erdhi rezultati pro-BE-së nga Londra, kampi që donte dalje nga BE-ja u mblodh shkurtimisht.
Por votat e kombinuara të kryeqytetit – ku njerëzit kanë votuar 4:1 për të qëndruar në BE – dhe ato të Skocisë, nuk ishin të mjaftueshme për të shuar atë që po rezultonte të ishte një rebelim provincial anglez – jo vetëm kundër BE-së, por edhe kundër autoriteteve politike në përgjithësi dhe Londrës.
Rezultati final, i cili ishte 52 për qind pro daljes dhe 48 për qind pro qëndrimit në BE, i dha fund gjithashtu edhe karrierës së David Cameron, i cili lajmëroi dorëheqjen e tij.
Kjo ishte gjithashtu një goditje shumë e madhe për anketuesit, të cilët – njësoj si në zgjedhjet e fundit të përgjithshme në Mbretërinë e Bashkuar – u keqkuptuan. Deri në mbylljen e qendrave të anketimit të enjten në orën 22:00, anketuesit kishin parashikuar një fitore të ngushtë, por bindëse për qëndrimin në BE.
Vrasja tronditëse e deputetes pro-qëndrimit në BE javën e kaluar nga një fanatik i çmendur i ekstremit të djathtë ishte një tjetër faktor që u shfaq për të penguar fushatën e largimit dhe për të ndihmuar nismën e atyre që ishin pro-qëndrimit në BE.
Megjithatë, në fund, vrasja e Jo Cox, këshillat e kombinuara të udhëheqësve të tre partive kryesore politike, thirrjet e shumicës së liderëve të bizneseve, deklaratave plot pasion të shumë njerëzve të famshëm dhe yjeve të sportit dhe paralajmërimet dramatike nga ekonomistë ekspertë nuk arritën të ndikonin masën e votuesve.
Siç e tha edhe reporteri i Guardian, Matthew D’Ancona: “Ata i dëgjuan paralajmërimet, dëgjuan ekspertë të të gjitha llojeve t’u thoshin atyre se Brexit nënkupton katastrofë, panë kryeministrin, ndërsa ai u kërkonte atyre të mos ndërmerrnin një rrezik të tmerrshëm. Dhe përgjigja e tyre ishte: Mbushuni!”.
Për kryeministrin Cameron, është mëse e qartë se vendimi për të mbajtur një referendum mbi BE-në, me shpresën për t’i dhënë fund viteve të debateve mbi Europën, ishte një gabim fatal.
Cameron e mbajti votimin për të heshtur agjitatorët kundër BE-së brenda Partisë së tij Konservatore, për të konfirmuar lidershipin e tij dhe për të ribashkuar vendin rreth një programi “reformimi” të BE-së.
Në vend të kësaj, referendumi bëri të kundërtën, duke ndarë në dy pjesë si partinë qeverisëse ashtu edhe vendin. Në Skoci, ka pasur parashikime të menjëhershme se votimi për daljen do t’i hapë rrugë një referendumi të ri për pavarësi – të cilin separatistët e zemëruar pro-BE-së kanë gjasa ta fitojnë.
Në Europë, impakti i votimit do të jetë afatgjatë dhe shkatërrues.
Ai mund të ushqejë ndjenja nacionaliste dhe separatiste në të gjithë kontinentin, të ngazëllejë ekstremin e djathtë dhe të alarmojë aleatët e Mbretërisë së Bashkuara në Europën Lindore, Skandinavi dhe Gjermani.
Për vendet që synojnë të hyjnë në BE, si Serbia, Mali i Zi, Shqipëria dhe Maqedonia, rezultati i referendumit është gjithashtu një pengesë e madhe.
Të paktën për dy vitet në vazhdim, energjia e BE-së do të shpenzohet me diskutimet mbi kushtet e largimit të BE-së.
Vitet në vazhdim do të jenë një rrugë me shumë pengesa si për Mbretërinë e Bashkuar ashtu edhe për Europën.
