Kontratën 300 milionë dollarëshe me qeverinë shqiptare, takimet me zyrtarë të lartë të kohës, përfshirë këtu Shkëlzen Berishën, djalin e Sali Berishës, David Packouz, ortak i Efraim Diverolit, e ka rrëfyer në një dokumentar 36 minutash për “Insider”, median prestigjioze amerikane. Ai thotë se me Kosta Trebickën, biznesmen që kishte një kompani kartoni, fillimisht ishin lidhur për të bërë paketimin, i cili po kushtonte.
Pasi Efraim Diveroli ishte i pakënaqur nga sa po fitonte me fishekët kinezë, që kontrata nuk i lejonte t’i blinte, atëherë bëri një takim me shqiptarët, Mihal Delijorgjin dhe djalin e ish-kryeministrit të kohës, ku iu ofrua marrëveshje për të bërë paketimin më të lirë pasi nuk ishte e nevojshme të paguheshin punëtorë shtesë siç bënte Trebicka, por mund të shfrytëzoheshin ushtarët që merrnin pagën nga shteti. Megjithatë, ndërprerja e kontratës me Trebickën dhe nisja e bashkëpunimit me Dlijogjin, sipas Packouz, bëri që Kosta të nxjerr në media ndërkombëtare skandalin e madh të paketimit të municioneve në Shqipëri me destinacion Afganistanin.
Në këtë dokumentar, David Packouz hedh dyshime për vdekjen në mënyrë të mistershme të Kosta Trebickës. Sipas tij, në vendin ku u gjet i vdekur nuk kishte dëshmitarë dhe ishte e paqartë nëse ishte një aksident apo një ngjarje e qëllimshme, Por për ata që e dinin situatën, ngjarja ishte shumë e dyshimtë. Ndërsa shpërthimin në Gërdec e konsideron më të madhin jo bërthamor në histori, ndërsa demontimi bëhej pa respektuar rregullat, në mënyrë totalisht të papërgjegjshme.
Më tej, ai përmend mënyrën se si në kontratë janë të përjashtuara municionet kineze për t’u përdorur, kjo gjë e vështirësonte punën deri në ripaketim të tyre jashtë çdo rregulli. Sipas ish-ortakut të Diverolit, ky i fundit kërkonte komunikim direkt me shqiptarët, duke shmangur email-et dhe telefonatat.
RRËFIMI I DAVID PACKOUZ PËR ‘INSIDER’
Për municionin e kalibrit të vogël, si fishekët 7.62×39 që përdoren nga AK-47 (pushka standarde e Traktatit të Varshavës), çmimin më të mirë e gjetëm nga Shqipëria. Në atë kohë, Shqipëria kishte rezerva masive municionesh të Traktatit të Varshavës dhe po përpiqej të anëtarësohej në NATO. NATO kërkonte që Shqipëria të hiqte qafe të gjithë municionin e epokës sovjetike.
Në përgjithësi, ndoshta ka më shumë shkelje të ligjit të punës në industrinë e veshjeve sesa në industrinë e armëve. Problemi kryesor me industrinë e armëve është siguria e punëtorëve, pasi ata prodhojnë mallra të rrezikshme. Fabrikat e armëve përpiqen të shmangin katastrofat, sepse ato janë të dëmshme për biznesin. Megjithatë, ka ndodhur një shpërthim famëkeq në Shqipëri, në një qytet të quajtur Gërdec. Qeveria shqiptare po shpërbënte municionet e epokës sovjetike në mënyrë të papërgjegjshme, dhe kjo çoi në shpërthimin më të madh jo-bërthamor në histori.
Marrëveshja shqiptare për ne ndodhi përmes një tregtari zviceran armësh të quajtur Henri Tomei. Henri kishte shumë lidhje, veçanërisht në Ballkan, dhe për këtë arsye ai arriti të siguronte këtë marrëveshje për municionet e AK-47 me një çmim të mirë për ne. Ne po i paguanim Henrit, dhe ai po i paguante furnitorët.
Ishte një ekip njerëzish që hapnin arkat prej druri, hapnin tenxheret metalike, vendosnin municionet në qese të trasha plastike dhe pastaj në kuti kartoni të trasha me dy shtresa. Në këtë mënyrë, ne minimizuam peshën e transportit, sepse po transportonim gjithçka me ajër drejt Afganistanit. Afganistani është i rrethuar nga vende të paqëndrueshme, dhe është shumë e rrezikshme të bësh dërgesa armësh mbi tokë drejt Afganistanit.
Aleksi ishte miku im më i mirë. Kur kërkonim dikë për të menaxhuar procesin e ripaketimit në Shqipëri, e punësuam atë për të shkuar atje dhe për ta menaxhuar këtë situatë. Në fillim nuk e dinim se do të na duhej të bënim ripaketim, por deshëm që ai thjesht të inspektonte municionet, sepse kishte përvojë ushtarake. Ai zbuloi se në kondicionerët e ajrit ishin shënime kineze; në të gjithë arkat prej druri dhe tenxheret metalike kishte marka kineze. Efraimi tha: “Do flasim vetëm për këtë personalisht, pa email dhe pa mesazhe.” Por më pas Efraimi dëshironte të ishte i sigurt që Aleksi po i jepte informacion të saktë, kështu që insistoi që ai t’i dërgonte fotografi me email. Pas kësaj, të gjithë filluan të flisnin hapur për këtë situatë.
Për të mos rrezikuar një kontratë prej 300 milionë dollarësh, menduam se ndoshta nuk duhet t’u tregonim asgjë, por thjesht t’i ripaketonim municionet në mënyrë që të mos dyshonin gjë. Dhe kështu vepruam. Punësuam një shqiptar të quajtur Kosta Trabicka, që kishte një fabrikë prodhimi kartoni në Shqipëri, për të ofruar kutitë dhe fuqinë punëtore për të ripaketuar municionet dhe për të hequr të gjitha shenjat kineze. Filluam t’i dorëzonim municionet në atë konfigurim. Kishim rreth 100 milionë fishekë që duhej të ripaketonim. Nuk ishim 100% të sigurt nëse ishte e paligjshme, sepse municionet që po blinim nga Shqipëria fillimisht kishin ardhur nga Kina në vitet ‘70, shumë përpara se të vendosej embargoja e armëve.
Këto municione nuk shkelnin termat e embargos, por shkelën termat e kontratës sonë tregtare me ushtrinë amerikane. Kontrata jonë specifikonte qartë: “Pa produkte kineze.” Magazinat ku ruheshin të gjitha armët dhe municionet ishin bunkerë nëntokësorë të ndërtuar në Shqipëri gjatë periudhës së komunizmit, për t’i mbrojtur nga bombardimet. Kushdo që njeh historinë e Shqipërisë e di që shumica e municioneve të saj vinin nga Kina. Por ne, si disa të rinj nga Majami, nuk e dinim këtë. Ushtria amerikane duhet ta kishte ditur, ndoshta që në fillim. Nuk e di nëse e dinin, por e di që kur Ralfi doli në gjyq, dolën email-e të brendshme të qeverisë që tregonin se ushtria e konsideronte këto municione kritike për misionin në Afganistan. Por pasi “New York Times” publikoi një artikull të turpshëm që ekspozoi situatën, ata pretenduan se nuk dinin asgjë dhe anuluan kontratën.
Kur gjërat filluan të shkonin mirë dhe ne filluam të bënim dërgesa rregullisht, ndërsa Kosta, shqiptari që merrej me kutitë, po bënte ripaketimin, ne po dorëzonim nga 3 deri në 4 ngarkesa avioni në javë. Efraimi vendosi që të nxirrte më shumë para nga ky marrëveshje, siç e kishte zakon. Ai e pyeti Kostën, atë që merrej me kutitë, nëse mund të zbulonte se sa paguante Ministria e Mbrojtjes për municionet që ne po blinim.
Ne po paguanim Henrin, tregtarin zviceran të armëve, dhe po i paguanim shqiptarët direkt. Kosta kthehet disa ditë më vonë dhe i thotë Efraimit: “Ministria e Mbrojtjes po paguan 2 qindarka për çdo fishek, ndërsa ne po i paguajmë Henrit 4 qindarka për fishek.”
Ky informacion e nxori jashtë kontrolli Efraimin dhe ai vendosi të shkonte në Shqipëri për të tentuar të rinegociojë me shqiptarët dhe për të arritur një marrëveshje direkte me ta. Ai më kërkoi që të falsifikoja një sërë dokumentesh për të bërë të dukej sikur furnizuesit tanë të tjerë, konkurrentët e shqiptarëve, na na kishin paguar më shumë para se sa ishte në të vërtetë.
Është mjaft e lehtë të falsifikosh dokumente, sidomos nëse ke një dokument legjitim dhe duhet vetëm të ndryshosh disa shifra. Ai i dorëzoi këto dokumente shqiptarëve dhe u tha: “Nëse nuk më jepni një çmim më të mirë, do të shkoj me konkurrentët tuaj, çekët dhe ukrainasit.”
Shqiptarët i shikuan dokumentet dhe iu përgjigjën menjëherë: “Këto dokumente janë të rreme. Mos më tregoni më këto dokumente të falsifikuara.” Ata organizuan një takim me një njeri të quajtur Mihal Delijorgji. Në këtë takim, Efraimi takoi Delijorgjin dhe një tjetër person që më vonë e njohu si djalin e kryeministrit.
Delijorgji i tha Efraimit: “E di që dëshiron një çmim më të mirë për municionet dhe gjithashtu e di që po paguan këtë djalë, Kosta, për ripaketimin. Pse nuk më jepni mua kontratën për ripaketimin? Unë mund të fitoj nga kontrata për ripaketimin dhe t’ju jap një ulje në çmimin e municioneve.”
Efrimi e pa si një ide të mirë dhe i tha: “Ai njeri (Kosta Trebicka) është i pushuar nga puna. Ti je i punësuar tani. Le të bëjmë këtë.”
Kosta më telefonoi dhe më tha: “E di që po ndryshoni furnizues për ripaketimin dhe e kuptoj që është biznes, por jam ngarkuar me 20,000 dollarë vlerë kutish. Si e zgjidhim këtë?”
Unë i thashë Efraimit: “Pse nuk i paguan 20,000 dollarë për të kaluar kutitë?” Por Efraimi ishte skeptik dhe tha: “Çfarë mund të bëjë ai?”
Në fund, Kosta u zemërua shumë për ato 20,000 dollarë dhe lajmëroi The New York Times. Kështu nisi një hetim nga The New York Times që përfundoi me rënien tonë. Ai gjithashtu informoi shtypin shqiptar mbi skandalin e lidhur me këstet dhe korruptimin e politikanëve shqiptarë nga kontrata jonë.
Dy javë më vonë, Kosta u gjet i vdekur në rrethana misterioze. Ai ishte në një rrugë të shkretë, në mes të një fushe, dhe ishte i shtrirë në baltë, me makinën e tij të rrethuar rreth 30 metra larg nga trupi i tij. Nuk kishte dëshmitarë dhe ishte e paqartë nëse ishte një aksident apo një ngjarje e qëllimshme. Por për ata që e dinin situatën, ngjarja ishte shumë e dyshimtë.
Dhe që krimi i organizuar është i përfshirë ngushtësisht në sistemin politik. Definitivisht nuk do të shkoj më në Shqipëri ndonjëherë. Mendoj se do të qëndroj jashtë atij vendi, thjesht për siguri. Nuk jam më i shqetësuar për këtë sepse ndodhte rreth 18 vjet më parë, dhe shumë njerëz që ishin të përfshirë përfunduan në burg në Shqipëri. Në fakt, djali i kryeministrit më ka bërë një paditje për shpifje.
Në çdo biznes, gjithmonë ka elementë që shfrytëzojnë individë dhe organizata më të pafat në situata të vështira. Në rastin tonë, kur Delijorgji mori në dorë operacionin e ripaketimit, ai përdori ushtarët e ushtrisë shqiptare për të kryer këtë punë, dhe dyshoj se nuk u paguan më shumë se pagën e ulët që morën gjatë shërbimit ushtarak.
Ndërkohë, Kosta, i cili ishte një biznesmen privat, duhej të paguante punonjësit me paga normale për këtë punë, pasi ata nuk ishin pjesë e ushtrisë dhe nuk merrnin pagën që merrnin ushtarët nga qeveria. Prandaj, ai kishte shumë më pak fitime për shkak të kësaj diference.
Departamenti i Drejtësisë bëri bastisje në zyrat e AEY-së. Unë isha larguar që më parë, sepse Efraimi më kishte njoftuar që nuk dëshironte të më paguante më, kështu që unë dorëzova dorëheqjen. Departamenti i Drejtësisë tha: “Ajo që keni bërë është një mashtrim masiv. Vendndodhja e vërtetë e origjinës së municioneve ishte Kina, dhe jo vetëm që e dinit këtë, por kishit një operacion të tërë të ripaketimit për të fshehur këtë fakt.”
Çdo certifikatë e dorëzuar për paraqitjen e performancës ishte akt mashtrimi. Ata i kishin dorëzuar 71 ngarkesa me avion që përmbanin këto municione të origjinës kineze. Kështu, u vërtetua që kishim kryer 71 vepra të mashtrimit, dhe për çdo vepër, mund të dënoheshim me deri në 5 vjet burg. Ata më ofruan mundësinë për të pranuar fajësinë, duke bashkuar këto 71 akuza në një të vetme. Kështu, unë pranova fajësinë dhe ndjehem me shumë fat që e bëra këtë.
