Nga Mentor Beqa
Sot, shumë shqiptarë, mund të themi nëntëdhjetë për qind, nuk janë shqiptarë as me mendje e as me zemër; kombin dhe gjuhën e tyre nuk i duan dhe as i respektojnë. Nuk duan të mësojnë e të shkruajnë në gjuhën e tyre, madje shumë prej tyre kanë turp edhe të flasin shqip! Por nëse ata kanë turp të thonë që Shqipëria është nëna e tyre, Shqipëria ka edhe më shumë turp dhe dhimbje të pranojë që ka bij të tillë!
Kombi shqiptar nuk është një komb nga i cili duhet të turpërohemi; të qenit pjesë e një kombi kaq trim dhe kaq i zgjuar nuk është turp, por një nder i madh. Nëse kombi ynë ka mbetur prapa, nuk është faji i tij, por faji ynë. Nëse gjuha shqipe ka mbetur e pashkruar, kjo nuk ka ndodhur sepse është një gjuhë e keqe apo e metë, por sepse ne nuk jemi kujdesur ta shkruajmë dhe ta zhvillojmë. Nuk është kombi ynë që ka faj, nuk është gjuha jonë që ka faj, faji është i yni.
Ne jemi kombi më i vjetër i Evropës, dhe një nga më fisnikët e më trimat. Flasim gjuhën më të vjetër dhe më të bukur të familjes ariane.
Ata shqiptarë që nuk duan të çmojnë kombin dhe gjuhën e tyre, që nuk i respektojnë dhe nuk kanë turp të dëshirojnë të quhen turq, grekë, sllavë apo diçka tjetër, janë tradhtarë të çmendur dhe të paditur. Ekzistenca e tyre është një turp i madh për Shqipërinë dhe për kombin shqiptar. Sa i madh është turpi kur një shqiptar, në damarët e të cilit rrjedh gjaku i Skënderbeut dhe i shokëve të tij, poshtëron kombin e vet dhe gjuhën e nënës së tij për të nderuar një gjuhë të huaj, të cilën përpiqet ta vendosë e ta përhapë në vend të asaj shqipe!
Të tillë njerëz përpiqen që fëmijët, nipërit dhe stërnipërit e tyre të mos dinë shqip dhe të mos quhen shqiptarë. Ky është një turp i madh për çdo shqiptar që ndjen respekt për veten dhe historinë e tij.
Është një turp i madh për Shqipërinë që të ketë lindur bij të tillë! Një turp i madh që ekzistenca dhe jeta e njerëzve të tillë vazhdon mbi faqen e dheut! Kush mund të jetë më i lig dhe më i pështirë se ai që nuk do dhe nuk nderon nënën e tij, por e flak tutje dhe ka turp të pranojë se është biri i saj?
Turpi i njerëzve të tillë është një turp për atdheun tonë! Përveç tokës sonë, askund tjetër në botë nuk lindin pemë kaq të hidhura! Shqiptarë kaq të pasur kanë shpenzuar gjithë pasurinë e tyre për të mbështetur një kombësi që është armike e kombësisë së tyre; për të bërë që fëmijët dhe vëllezërit e tyre të harrojnë gjuhën shqipe dhe të mos quhen më shqiptarë! Këta nuk janë vetëm armiq; nuk ka fjalë të mjaftueshme për t’i përshkruar këta tradhtarë të lig dhe të fëlliqur!
Thonë se nuk ka shqiptarë, se shqiptarët nuk janë një komb më vete. Disa i quajnë grekë, të tjerë turq, e të tjerë sllavë. Oh! Çfarë fjale e rëndë për ta dëgjuar nga goja e një shqiptari! Oh, si i nxë goja këto fjalë të padenja për bijtë e këtij kombi!