Nga Dr. Abraham WAGNER
Shqipëria vuajti nga izolimi i tmerrshëm komunist që iu bë vendit nga regjimi diktatorial dhe stalinist i Enver Hoxhës. Pas rënies së stalinistëve nga pushteti, Shqipëria bëri një rrugë domethënëse drejt normalizimit, vendosjes së ekonomisë së tregut dhe zhvillimit të zgjedhjeve demokratike. Por tre vjet pas zgjedhjes së Edi Ramës si Kryeministër, Shqipëria po kalon një periudhë të paprecedent në keqmenaxhimin e ekonomisë. Eksportet dhe investimet e huaja kanë rënë, dhe papunësia është rritur. Historia mund ta cilësojë këtë si epoka Rama, një epokë të turbullt dhe të pakuptimtë, si një epokë gjatë të cilës zoti Rama arriti rritjen më të ngadaltë ekonomike duke keqpërdorur reformat jetike. Dikur, i konsideruar si një yll në politikë, Rama punoi si kryetar i Bashkisë së kryeqytetit Tiranë, dhe ra në sy për projektet inovative urbane, dhe përdorimit të ngjyrave për të ndriçuar qytetin. Megjithatë restaurimi i fasadave të qytetit ra në kundërshtim me infrastrukturën e rrënuar të tij. Rama njihet gjithashtu edhe si një person që e ka rrethuar veten e tij me “…baronët e pastrimit të parave, të trafikut të drogës, që e shohin Partinë Socialiste si një strehë për t’i shpëtuar drejtësisë dhe hetimit. Guximi i zotit Rama për të dalë në publik me kriminelët e Europës është i pashembullt në asnjë vend tjetër të Perëndimit”, shkruan Adam Fairmont për “Foreign Policy News”. Në anën tjetër të politikës, qëndron Lulzim Basha, lideri i ri i opozitës. Ai gjithmonë ka vënë në diskutim lidershipin e Ramës dhe e ka akuzuar atë për shpërdorim të financave, keqmenaxhim të të ardhurave në mënyrë që të përfitojë ai dhe miqtë e tij që janë pjesë e botës së krimit. Në sajë të një demokracie funksionale, Basha rregullisht dhe publikisht ka kërkuar nisjen e hetimeve për perspektivën e zymtë ekonomike në Shqipëri. “…Jam këtu për të bërë publike mekanizmin korruptiv përmes të cilit janë marrë 2.2 milionë euro nga taksat e shqiptarëve dhe nga prokurimet publike… vendi është në një krizë totale ekonomike. Banka Botërore konfirmon se 46% e njerëzve jetojnë nën limitet e varfërisë. Këto shifra flasin më mirë se ne”, thotë Basha. Sektori bujqësor luan një rol kyç në GDP-¬në e vendit dhe është një burim i madh punësimi. “Megjithatë në epokën e Ramës, të drejtat e pronës, mbështetja financiare dhe ristrukturimi i mëtejshëm i sektorit agrikulturor u keqmenaxhua”, shkruan profesor Magdalena Bergasi nga Universiteti Europian i Tiranës. Rama gjithashtu ka keqmenaxhuar edhe sektorin energjetik, duke dështuar në procesin e shfrytëzimit të burimeve të tjera përveç atyre hidrike. Fatmirësisht, Shqipëria është një aktor kyç në korridorin jugor të gazit, një projekt strategjik që nis në fushat e Shah Deniz në Azerbajxhan. Shqipëria do të përfitojë nga ky projekt, por gjithashtu ky projekt do t’i sjellë Shqipërisë të ardhura dhe vende të reja pune. Përveç kësaj, Shqipëria së fundi ka tentuar të privatizojë një marrëveshje të mirë të sektorit të saj të brendshëm të energjisë për të tërhequr investimet e huaja në eksplorimin dhe zhvillimin e rezervave të naftës dhe gazit në vend. Por vërehet se, megjithatë, qeveria e zotit Rama ka keqmenaxhuar privatizimin e aseteve të energjisë. Sidoqoftë epoka Rama tashmë 3-vjeçare, ende nuk ka përfunduar dhe publiku shqiptar, ashtu sikurse ai i Europës dhe i SHBA¬-së, është kureshtar të dijë cili do të jetë çmimi që Shqipëria do të paguajë për këtë keqmenaxhim. Për shembull Rama ka rritur në mënyrë galopante borxhin publik, – 14% vetëm gjatë 2015-¬ës. Gjatë vizitës që bëri në muajin prill në Washington DC, politikanët dhe qeveritarët amerikanë, privatisht kanë shprehur shqetësime pas takimeve me “të njollosurin” Rama. Këtë pranverë BE përsëriti se Shqipëria nuk është ende gati për hapjen e negociatave për anëtarësim. Parlamenti Evropian ka deklaruar se Shqipëria “ka nevojë të intensifikojë reformat, forcën e ligjit dhe të luftojë kundër krimit të organizuar dhe të forcojë më tej administratën publike”. Investitorët po qëndrojnë larg për shkak se ata nuk i besojnë politikave ekonomike të atij Kryeministri. Nuk duhej të ndodhte kështu, por duket se Rama ka rritur ndjeshëm problemet ekonomike të vendit. Duke pasur parasysh rëndësinë gjeopolitike të vendit, anëtarësimin e saj në NATO dhe aspiratat e saj për anëtarësim në BE, është në interesin më të mirë të BE¬-së dhe SHBA t’i kushtojnë më shumë vëmendje Shqipërisë. Është gjithashtu koha për të parë me një vëmendje më të madhe keqmenaxhinin ekonomik të bërë gjatë epokës Rama.
Artikull i publikuar në “thehill.com”
*Dr. Abraham Wagner është profesor në Uuniversitetin e Columbias me profilizim në çështjet e sigurisë ndërkombëtare (…..)
