Stoku i banesave të reja në vend është rritur me74 mijë që nga regjistrimi i vitit 2011, sipas të dhënave të Censit të fundit të INSTAT.
Sipas të dhënave zyrtare të censit, në vitin 2023 rezultuan 1,082,529 banesa në të gjithë vendin, që përdoren për banim, me rritje prej 7.4%, në krahasim me vitin 2011, kur u bë Censi i mëparshëm dhe kishte 1,008,243 milionë banesa.
Rritja e stokut të banesave të reja është shumë më e ulët krahasuar me Censin e 2011. Në periudhën 2001-2011 stoku u rrit me 40%, ose 290 mijë banesa më shumë, sipas të dhënave zyrtare.
Për të parë se si krahasohet shtesa e banesave të reja në Censin e 2023 dhe atë të 2011, Monitor ka analizuar të dhënat për sipërfaqen e lejeve të ndërtimit të dhëna vetëm për ndërtesa për banim (rezidente), të cilat raportohen të veçuara nga INSTAT (duke përjashtuar hotelet, zyrat, ndërtesat tregtare, industriale).
Në periudhën 2001-2011, sipas INSTAT janë dhënë 21.4 mijë leje ndërtimi për ndërtesa për banim, për një sipërfaqe totale prej 24.5 milionë metra katror. Këto leje janë përkthyer në 290 mijë banesa gjithsej, me një sipërfaqe mesatare për banesë prej 84 metra.
Për periudhën 2012-2023 janë dhënë gjithsej rreth 10 mijë leje ndërtimi për ndërtesa banimi, për një sipërfaqe totale prej 16.4 milionë metra katror, ose 33% më të ulët se në dekadën e mëparshëm, ndërkohë që shtesa e banesave të reja në dekadën e fundit ishte 74% më e ulët. Këto leje janë përkthyer në 74 mijë banesa gjithsej, me një sipërfaqe mesatare për banesë prej 221 metra, ose gati tre herë më të lartë?!.
Ndërkohë nga të dhënat rezulton se në periudhën 2012-2023, sipërfaqja e dhënë për një leje ndërtimi (ndërtesë) është rritur ndjeshëm me rreth 44%, çka tregon se janë dhënë leje për ndërtesa/pallate më të larta.
Nëse përjashtojmë sipërfaqen e lejeve të dhëna në 2023, sërish, sipërfaqja mesatare për banesë është dy herë më e lartë.
Normalisht, lejet e ndërtimit të dhëna në vitin 2022-2023, kur rikulmoi vala e re nuk janë shndërruar ende në banesa, pasi procesi nga leja në ndërtim dhe përfundim zgjat më shumë sesa dy vjet. Me të njëjtin argument edhe lejet e dhëna në 2010-2011 janë materializuar në banesa pas vitit 2011 (Censi u zhvillua në tetor 2011) dhe duhet të reflektoheshin në Censin e fundit. Edhe me këtë llogari, sipërfaqja për banesë rezulton e trefishuar?!.
Sipërfaqja mesatare për banesë bazuar në lejet e ndërtimi, ndërsa përkon me të dhënat e Censit 2011, është shumë më e madhe në censin 2023, më se dy herë mbi realitetin. Sipas INSTAT, “Për banesat e zakonshme të banuara, pothuajse gjysma e këtyre banesave (47,1 përqind) kishte një sipërfaqe të përdorur prej 40-69 m2 dhe rreth një e katërta (23,7 përqind) kishin një hapësirë të dobishme prej 70-99 m2”.
Nëse marrim një sipërfaqe mesatare maksimale prej 100 metra katror (që normalisht përfshin dhe hapësirat e përbashkëta), dhe bazuar në sipërfaqet e lejeve (përjashtuar 2022 dhe 2023), shtesa e banesave të reja në vend në dekadën e fundit do të rezultonte të paktën 100 mijë.
Nëse shtohet dhe sipërfaqja e dhënë në 2022-2023 (rreth 4.7 milionë metra katorr), që pritet të vihet në funksion në vijim, janë dhe rreth 47 mijë banesa të reja që do i shtohen stokut, ndërkohë që popullsia shënoi një tkurrje me 400 mijë banorë në dekadën e fundit./ Monitor.al
