Fundi i verës në politikën gjermane quhet me shaka Saure-Gurken-Zeit, ose koha e turshive: një emër i vjetër për ditët e nxehta kur shitësit ushqimorë të Berlinit filluan të sillnin tranguj të pjekur dhe gazetat duhej të printonin histori qesharake në faqet e tyre të para, sepse të gjithë të tjerët ishin me pushime, duke përfshirë edhe politikanët.
Jo këtë vit. Shqetësimet në kryeqytet janë të larta, sepse dy zgjedhje në shtetet lindore të Gjermanisë Saksoni dhe Turingia më 1 shtator dhe një e treta në Brandenburg më 22 shtator, duket se do të shpërthejnë një tërmet në politikën gjermane – vetëm një vit përpara zgjedhjeve të ardhshme. Zgjedhjet e Bundestagut.
Një vështrim në sondazhe shpjegon nervozizmin. Në Saksoni, Alternativa për Gjermaninë (AfD) e ekstremit të djathtë, e cila në sondazhet kombëtare ka 17 për qind, është në vendin e dytë me 30 për qind, pas kristiandemokratëve konservatorë. Por në Turingi dhe në Brandenburg, AfD është në vendin e parë, përkatësisht me 30 dhe 24 përqind. Aleanca e re e së majtës Sahra Wagenknecht (BSW) ka 7-8 përqind në shkallë kombëtare. Por merr 11 për qind në Saksoni, 19 në Turingi dhe 17 në Brandenburg.
Me fjalë të tjera, dy parti të hapura kundër sistemit që në nivel kombëtar marrin një të katërtën e votave të sondazhit, ka të ngjarë të marrin një pjesë kolektive midis 41 dhe 49 përqind në këto tre shtete. Të dyja partitë janë euroskeptikë, anti-NATO dhe anti-amerikanë. Të dy janë pro-rus dhe kundër mbështetjes së Ukrainës. Thënë kjo, asnjëra nuk do të funksionojë, aq më pak kur do të duhet të qeverisin bashkë. Por ato gjithashtu mund të shkaktojnë kërdi.
AfD është profesionalizuar dhe konsoliduar – por gjithashtu ka kaluar shumicën e kolegëve të saj evropianë në radikalizmin e saj. Ajo tregton trope neo-naziste, shoqërohet me militantë të dhunshëm dhe mbështetet nga një rrjet i gjerë mediash, shoqatash dhe aktivistësh të ekstremit të djathtë. Një gjykatë më e lartë gjermane ka konfirmuar vlerësimin e shërbimeve vendase të inteligjencës se kapitujt e partisë në Saksoni dhe Turingi janë “ekstremiste të provuara të krahut të djathtë”. Gazetarja Mariam Lau e quan paaftësinë mbresëlënëse të AfD-së për të shkundur të kaluarën naziste “sindroma politike e Tourette”.
Rritja e BSW-së që nga fillimi i saj në janar, dhe shkrirja e saj unike e taksave të të pasurve dhe të dëbuarve nga ekonomia e majtë dhe konservatorizmi kombëtar kanë habitur gjermanët. Mbi të gjitha, ata janë të hipnotizuar nga Wagenknecht, lideri i tij i zjarrtë populist, një admirues i Stalinit që favorizon rrobaqepësinë e korporatës. Në zgjedhjet e Parlamentit Evropian të qershorit, BSW arriti të tërheqë votues jo vetëm nga AfD, por nga i gjithë peizazhi politik gjerman.
Perspektiva për të gjitha palët e tjera është midis tmerrit dhe katastrofës. Social Demokratët e kancelarit Olaf Scholz, të Gjelbrit dhe Demokratët e Lirë, të cilët formojnë koalicionin e pakënaqur të qeverisë së Berlinit, përballen me zhdukje të mundshme politike në të tre shtetet. Ata votohen ose nën ose pak mbi pragun e hyrjes parlamentare prej 5 përqind – me përjashtim të SPD në Brandenburg, ku ata vendosin kryeministrin e shtetit. Qeveritë kanë shpërthyer për më pak në vendet e tjera. Por duke qenë se nuk ka një rrugë të qartë kushtetuese apo politike drejt zgjedhjeve të reja, koalicioni duket i dënuar të zvarritet deri në vijën e finishit.
Megjithatë, CDU gjithashtu përballet me dilema të këqija. Ajo ka vënë veton ndaj çdo bashkëpunimi qoftë me AfD, qoftë me partinë postkomuniste Die Linke, duke e lënë BSW si një partner të mundshëm koalicioni në të tre shtetet lindore dhe partnerin e vetëm në dispozicion në Saksoni dhe Turingi. Është një çift i paimagjinueshëm në nivel kombëtar.
Por shumë konservatorë në Gjermaninë Lindore mendojnë ndryshe. Dhe Friedrich Merz, lideri i CDU që dëshiron të bëhet kancelar në 2025, ka ende nevojë që partia e tij ta emërojë atë si kandidat.
Çuditërisht, Wagenknecht është duke e ngritur antenën. Ajo refuzon kategorikisht hyrjen në koalicion me çdo parti që mbështet ndihmën ushtarake për Ukrainën, ose vendosjen e raketave amerikane në Gjermani: politika të miratuara si nga qeveria ashtu edhe nga CDU në Berlin, por thellësisht jopopullore në shtetet lindore. Kërkohet pak imagjinatë për të parë se konservatorët mund të përfundojnë të dëmtuar dhe të ndarë çfarëdo që të vendosin.
Në këtë kontekst, një postim i fundit në rrjetet sociale nga mendimtari i së djathtës së re, Benedikt Kaiser, i cili përshkruan strategjinë elektorale të AfD-së për Turinginë, është udhëzues: “luani me kontradiktat e CDU-së, punoni drejt shpërthimit, pluhurosni CDU-në në zgjedhjet e ardhshme”.
Zgjedhjet e shtatorit në Gjermani mund të përcaktojnë jo vetëm qeverisjen e tre shteteve lindore, por të gjithë vendit. Është koha për të kuptuar se demokracia e saj është nën sulm./“Financial Times”
