DASH ka publikuar dokumentin vjetor për strategjinë e kontrollit të narkotikëve për vitin 2018. Sipas raportit, vendi ynë është në rrezik të madh pastrimi parash. Shqipëria ka një ekonomi të madhe informale dhe institucione të dobëta. Gjithashtu në raport, Shqipëria paraqitet si treg i madh për mallra kontrabandë. Numri i ndjekjeve penale të pastrimit të parave është shumë i ulët. Paratë nga evazioni fiskal, nga trafiku i qenieve njerëzore. Kontrabanda favorizohet nga kontrollet e ulëta. Raporti i Departamentit të Shtetit për Strategjinë kundër narkotrafikut sugjeron se Shqipëria duhet të zbatojë ligjet në mënyrë efektive.
Raporti i plotë:
A. Hyrje
Shqipëria mbetet një vend tranzit për trafikun e drogës dhe një burim i rëndësishëm i rritjes së kanabisit kryesisht në zonat malore të largëta të vendit. Numri i konfiskimeve dhe arrestimeve të drogës është rritur ndjeshëm brenda vendit gjatë disa viteve të fundit, të nxitura kryesisht nga përpjekjet në rritje të zbatimit që i atribuohen presionit ndërkombëtar dhe përpjekjes së Shqipërisë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian. Sidoqoftë, dyshimet vazhdojnë në lidhje me angazhimin e vazhdueshëm të qeverisë ndaj zbatimit agresiv. Reformat e fundit kushtetuese dhe legjislative për institucionet e drejtësisë të vendit, janë inkurajuese dhe zbatimi i mëtejshëm i këtyre reformave do të jetë i nevojshëm për të trajtuar korrupsionin, lidhjet e saj me prodhimin ilegal të drogës dhe krimin e organizuar më gjerësisht.
B. Përfundimet e Kontrollit të Drogës, Politikat dhe Prirjet
Zhvillimi institucional
Shqipëria po ndërmerr reforma të mëdha kushtetuese dhe legjislative për të përmirësuar sistemin ekzistues të drejtësisë, veçanërisht nëpërmjet reduktimit të korrupsionit dhe lidhjeve midis krimit të organizuar dhe zyrtarëve publikë. Kjo përpjekje përfshinte ndryshimin e një të tretës të Kushtetutës së saj dhe kalimin e më shumë se 15 ligjeve kryesore. Si rezultat i këtyre reformave, Kushtetuta e Shqipërisë prej vitit 2016, përfshin një mandat për vetimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve për korrupsion për pasuri dhe për lidhje me krimin e organizuar. Ajo parashikon gjithashtu prokurorinë e vetme kundër korrupsionit dhe kundër krimit të organizuar të organizuar në Evropë me hetuesit e vet.
Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara janë palë në një traktat të ekstradimit të vitit 1933 dhe në vitin 2017 përfunduan negociatat mbi një draft, traktat modern të ekstradimit që kërkon ratifikimin.
Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara kanë gëzuar një marrëdhënie bashkëpunimi për ekstradimet dhe kërkesat për ndihmë të ndërsjellë juridike dhe qeveria shqiptare në përgjithësi është e etur të bashkëpunojë me Shtetet e Bashkuara në çështjet penale.
Shqipëria është vend kandidat për Bashkimin Evropian dhe anëtar i Këshillit të Evropës. Ajo është palë në Konventën Evropiane për Ndihmën e Ndërsjelltë në Çështjet Penale.
Reduktimi i Furnizimit
Kanabisi vazhdon të kultivohet brenda Shqipërisë, megjithëse autoritetet shqiptare raportuan një rënie të dukshme të kultivimit në vitin 2017. Arrestimet dhe konfiskimet e drogës u rritën ndjeshëm. Autoritetet shqiptare vazhduan bashkëpunimin rajonal me njësitë e vëzhgimit të Policisë Italiane dhe fluturimet për mbikëqyrjen e drogës u rritën nga viti i kaluar. Me përjashtim të kanabisit, Shqipëria nuk është një prodhues i rëndësishëm i drogave të paligjshme, kimikateve pararendëse, apo ilaçeve sintetike. Qeveria e Shqipërisë nuk mban statistika të prevalencës së përdorimit të drogës. Përveç marihuanës, përdorimi i drogërave të paligjshme nuk duket të jetë i zakonshëm. Sipas Policisë së Shtetit Shqiptar, gjatë dhjetë muajve të parë të vitit 2017 u konfiskuan gjithsej 88.57 tonë metrikë (MT) të marihuanës, afërsisht tre herë më shumë sesa gjatë vitit 2016 dhe gjithsej 208.308 bimë të kanabisit u zhdukën – një zvogëlim prej më shumë se dhjetëfish nga numri i bimëve të shkatërruara në vitin 2016. Fluturimet e Guardia di Finanza identifikuan shumë më pak plantacione të dyshuara të kanabisit dhe vlerësuan se kultivimi ra përgjithësisht brenda vendit me 95 për qind nga viti i kaluar. Policia gjithashtu kapi 49.96 kilogramë (kg) heroinë dhe 4.2 kg kokainë. Policia kufitare, arrestoi 1,500 vetë për vepra penale të lidhura me trafikun e drogës gjatë 10 muajve të parë të 2017, duke tejkaluar numrin total të arrestimeve (1,349) të bëra në tërësinë e vitit 2016. Zyra për Prokurorë të Krimeve të Rënda (SCPO) procedurat penale për trafik të paligjshëm të drogës. Nga ky total, 115 hetime janë kryer nga vitet e mëparshme. Në 2016, SCPO dërgoi 55 raste në gjykatë kundër 81 të pandehurve. Gjykata e Krimeve të Rënda ka dhënë 65 vendime fajtore, për të përfshirë aktgjykimet në rastet që janë në pritje në 2016.
Informimi, Parandalimi dhe Trajtimi i Publikut
Ministria e Shëndetësisë ka deklaruar se përdorimi i drogës është në rritje në Shqipëri, por nuk ka të dhëna të besueshme për të mbështetur pretendimet. Në vitin 2018, Shtetet e Bashkuara planifikojnë të punojnë me Koalicionet Komunitare kundër Drogave (CADCA) për të nisur programimin e reduktimit të kërkesës për droga në të gjithë Shqipërinë. Projekti do të ndërtojë një përpjekje ndër-komunitare për të reduktuar përdorimin e drogës duke angazhuar shkollat, zbatuesit e ligjit, bizneset dhe ofruesit e shëndetësisë.
Korrupsioni
Shqipëria po ndërmerr reforma të mëdha kushtetuese dhe legjislative me synim përmirësimin e sistemit të drejtësisë, veçanërisht reduktimin e korrupsionit dhe lidhjeve me krimin e organizuar. Përderisa qeveria shqiptare nuk e nxit ose lehtëson prodhimin ose shpërndarjen ilegale të drogës, korrupsioni dhe ndikimi i krimit të organizuar ka qenë një problem i konsiderueshëm në Shqipëri që nga rënia e komunizmit në fillim të viteve 1990. Ndonëse ka arrestime dhe ndjekje penale të vazhdueshme për ata që marrin pjesë në trafikun e drogës, ka pasur pak ndjekje penale të atyre që menaxhojnë ose organizojnë trafikimin ose që përfitojnë politikisht apo financiarisht nga mbështetja e figurave të krimit të organizuar. Korrupsioni gjyqësor në veçanti ka mbetur i lartë. Megjithë pagën vjetore gjyqësore të barabartë me më pak se 10,000 euro në vit, Agjencia e Deklarimit të Pasurive të Shqipërisë gjeti në 2015 se 35 përqind e gjyqtarëve deklaruan mbi 250,000 euro të aseteve ndërsa disa deklaruan miliona. Pavarësisht akuzave të shpeshta, publike dhe, në shumë raste, të besueshme për korrupsion dhe veprimtari kriminale ndaj zyrtarëve të nivelit të lartë në të gjithë spektrin politik, sistemi shqiptar i drejtësisë ka pak ndjekje të suksesshme ose dënime për korrupsion të nivelit të lartë. Në vitin 2017, gjyqtarja e Gjykatës së Lartë Majlinda Andrea, bashkëshorti i saj dhe dy të tjerë u dënuan për pranimin e një ryshfeti 50,000 euro në një mosmarrëveshje mbi tokën.
C. Qëllimet Kombëtare
Bashkëpunimi Dypalësh dhe Iniciativat e Politikave të Shteteve të Bashkuara Shtetet e Bashkuara i japin ndihmë Qeverisë së Shqipërisë për të reformuar sistemin e saj joefektiv dhe të korruptuar ligjor dhe për të forcuar aftësitë e zbatimit të ligjit. Asistenca e SHBA-së fokusohet në mbështetjen e zbatimit të Prokurorisë Shqiptare të Anti-Korrupsionit (SPAK), e drejtuar në trajtimin e korrupsionit të nivelit të lartë dhe krimit të organizuar, si dhe zbatimit të reformës kushtetuese të gjyqësorit. Asistenca e SHBA po ndihmon gjithashtu autoritetet shqiptare për të krijuar një Byro të re Kombëtare të Hetimeve, e ngarkuar me hetimin e korrupsionit të nivelit të lartë dhe krimit të organizuar. Asistenca e SHBA-së vazhdon të mbështesë integrimin gjinor në Policinë e Shtetit. Ka pasur një rritje të ndjeshme në angazhimin e zbatimit të ligjit të BE në Shqipëri në vitin 2017 lidhur me kërcënimet kriminale të paraqitura nga shtetasit shqiptarë brenda disa vendeve anëtare të BE. Autoritetet amerikane të zbatimit të ligjit vazhdojnë të punojnë ngushtë me homologët shqiptarë dhe të BE-së për të adresuar veprimtarinë kriminale të shqiptarëve në diasporë.
D. Përfundim
Shqipëria vazhdon të marrë ndihmë nga Shtetet e Bashkuara dhe vendet e Bashkimit Evropian për të rritur kapacitetet e saj për zbatimin e drogës. Qeveria shqiptare zbatoi 46 operacione të përbashkëta me agjencitë ndërkombëtare të zbatimit të ligjit gjatë 10 muajve të parë të vitit 2017, kryesisht në bashkëpunim me autoritetet italiane. Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të ofrojnë ndihmë për të mbështetur menaxhimin e integruar të kufijve duke shfrytëzuar analizën e rrezikut për të identifikuar trafikantët potencialë, si dhe trajnimin për hetimet e trafikimit të drogës dhe për të nxitur reformën në sektorin gjyqësor. Do të jetë kritike për qeverinë shqiptare që të ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të zbatuar reformat e kohëve të fundit të sektorit të drejtësisë penale në vend, me forcë në vitet që vijnë, për të shkatërruar ndikimin e krimit të organizuar dhe për të forcuar sundimin e ligjit.
