Prof. Asoc. Dr. Enver Bytyçi
Rilindje nuk quhet Partia Socialiste. Rilindja është ideologjia e pjesës së Partisë Socialiste, e cila iu bashkua ose i bashkohet sektit Rama. Edhe partia e Hitlerit, kur ajo u krijua në vitin 1920 në Mynih nuk e kishte emrin Partia Nacionalsocialiste. Në fillim nacionalizmi ishte pagëzimi ideologjik e saj, ndërsa emri i saktë ishte njësoj si i Partisë Komuniste të Shqipërisë pas vitit 1948, saktësisht Partia e Punës ose Duetsche Arbetier Partei. Më 1920 kur u krijua quhej Nationalsozialismus der Deutschen Arbeiter Partei.
E përmenda këtë aspekt për të kuptuar se çfarë simbolikash janë ndërlidhur jo vetëm në teori e praktikat e Rilindjes sonë të famshme, por edhe në formën e saj. Pra rilindja, siç e shohim dhe siç e kemi parë në praktikë, është ideologji sekti, që synoi të shndërrohej në ideologji totalitare në Shqipëri, njësoj si nacionalsocializmi në Gjermani në vitin 1933. Fatmirësisht situata politike, rrethanat ndërkombëtare dhe trashëgimia në Shqipëri janë të ndryshme nga ajo e vitit 1933 në Gjermani.
Nëse i referohemi eksperiencave të nacionalsocializmit gjerman dhe asaj te rilindjes në Shqipëri, atëherë në praktikë gjejmë jo pak situata dhe akte të njëjta. Para datës 5 mars 1933 Hitleri përpiqej ti fshihte qëllimet e veta mbi politikat që do të ndiqte në Gjermani. Edhe pse u bë kancelar nuk u shfaq me diskurse arrogante. Por siç thotë studiuesi gjerman i kësaj periudhe, Carl Schmitt, Hitleri erdhi në pushtet përmes diskursit të barazisë së qytetarëve, duke e bindur elektoratin se ai te partia hitleriane do të gjente njerëzit që i shërbejnë Gjermanisë dhe qytetarëve të saj.
Në rastin e zotit Rama mund ti referohemi një interviste të tij për gazetën austriake, Standard, të qershorit 2013, në të cilën thotë se do të ishte një shërbëtor i qytetarëve shqiptarë. (Ich werde ein Diener fuer Buerger sein). Dhe qytetarët shqiptarë e besuan ish-liderin socialist të opozitës. Fshehja e qëllimeve për të sunduar përmes metodave autoritare e totalitare ishte dhe mbeti te Rilindja e Edi Ramës tipari i parë i përbashkët me nacionalsocializmin hitlerian.
Fillimisht Hitleri u imponua në parlamentin gjerman e më pas ai në zgjedhjet e parakohshme fitoi i vetëm tepsinë e pushtetit. Por pushtetin e mori përmes zgjedhjeve. Edi Rama e grabiti tepsinë e pushtetit në Shqipëri përmes blerjes së votave. E ndërkaq me marrjen e pushtetit të dy palët zbatuan në shumë çeshtje të ushtrimit të pushtetit gjithashtu të njëjtën strategji. Dhe për ta realizuar sa më mirë ngjashmërinë me nacionalsocializmin gjerman të Hitlerit duhet analizuar praktika e ngjajshme e zbatuar në të dy rastet.
Si Hitleri edhe Edi Rama futën në dorë pushtetin e plotë, duke mënjanuar autoritetin ligjvënës, pra legjislativin. Më 23 mars 1933 Hitleri miratoi në parlament një ligj, me të cilin autoritetin ligjvënës e kalonte nga legjislativi te ekzekutivi. Pas kësaj kancelari gjerman e shndërroi pushtetin e tij në një diktaturë të mirëfilltë. Ndërsa Edi Rama ligjvënien në duart e tij e transferoi në disa mënyra përmes shkeljeve kushtetuese, nxjerrjes së dekreteve në kundërshtim me ligjin dhe arrogancës.
I pari akt i kryeministrit Rama në ditën e parë te qeverisjes në atë fund shtatori 2013 ishte heqja e fotografisë së presidentit në zyrat e shtetit. Nuk dua të ndalem nëse ishte i drejtë ose jo vendimi. Por metoda ishte autoritare, arrogante. Një akt i parashikuar në ligj u revokua me një urdhër të kryeministrit të vendit. Askush nuk e vu re këtë akt. Vetë presidenti i Republikës, Bujar Nishani, thjesht e injoroi aktin kur tha se heqja e fotografisë se presidentit nuk është punë, është simbolikë. Në të vërtetë simbolika ishte ajo që në Gjermani kishte aplikuar Hitleri.
Menjëherë pas kësaj na kujtohet se si Edi Rama i mblodhi të gjithë drejtorët e spitaleve rajonalë dhe shpalli shkarkimin e tyre në bllok nga detyra për ti zëvendësuar me militantët e partisë së tij. Në bllok komunikoi shkarkimet masive në dogana, tatime, polici dhe foli për spastrimin e administratës së shtetit. Kjo metodë i ngjante metodës së drejtimit të ish-kryeministrit Mehmet Shehu, por në substancë ishte e njëjta gjë si dhe ajo që kishte realizuar Hitleri në Gjermani. Hitleri si punë të parë të tij realizoi grumbullimin e militantëve nacionalsocialistë në administratën e shtetit e sidomos në forcat speciale, të cilat do të përdoreshin për dhunë kundër hebrenjve e në raste të caktuara kundër rivalëve politikë liberalë. Sot, kur shohim sesi po përdoren forcat speciale të rilindjes kundër demonstruesve dhe kundër qytetarëve, kuptohet më qartë se këto forca përbëhen nga militantë që vetësakrifikohen për Rilindjen e Edi Ramës. Njësoj siç sakrifikoheshin nacionalsocialistët për Hitlerin. Ndryshe nuk do të gjendej qoftë dhe një pjestar i forcave të rendit që të panonte zbatimin e një urdhëri absurd e antihuman për hedhjen e helmit me gazlotsjellës në shtëpitë e qytetarëve ku jetonin të sëmurë, pleq, fëmijë të vegjël.
Kalimi arbitrar i atributit ligjvënës nga legjislativi te ekzekutivi në Shqipëri realizohet në shumë forma. Një nga më të njohurat është imponimi i të gjitha ligjeve nga kryeministri. Madje dhe për dhënie koncesionesh me paracaktim e përcaktim emrash, në kundërshtim me ligjet e demokracisë, si në rastin e tatrit kombëtar. Formë tjetër është nxjerrja e vendimeve, udhëzimeve dhe urdhërave në kundërshtim me ligjin. Rasti më flagrant ishte vendimi i dhjetorit të kaluar, kur me një vendim qeverie shkelen thuajse të gjitha nenet e ligjit për arsimin e lartë të kontestuar.
Tepsia në duart e Ramës u shndërrua në modelin e ushtrimit të pushtetit nga Adolf Hitlerit në vitet 1930. Por me një ndryshim thelbësor: Ndërsa Hitleri ndryshoi kushtetutën dhe ligjin me qëllim të ushtronte pushtetin e tij diktatorial në Gjermani, Edi Rama eliminoi jo vetëm shtetin e të drejtës, por edhe shtetin ligjor. Nëse Hitleri i shndërrua në një diktator i njohur institucional ligjor, Edi Rama e realizoi përqendrimin e pushtetit në duart e tij me arrogancë, me dhunë fizike, psikologjike dhe politike.
Gjithësesi të dyja idologjitë, ajo e nacionalsocializmit në Gjermaninë e Hitlerit dhe kjo e Rilindjes së Ramës në Shiperi kanë të njëjtat simptoma, tipare dhe pasoja. Të tilla janë inhumatiteti, arroganca, dhuna. Në rastin e Ramës, në dallim nga Hitleri, shfaqen edhe disa karakteristika të tjera si viktimizimi, prodhimi i një energjie negative etj. Këto tipare e bëjnë regjimin e Rilindjes së Edi Ramës unik në modelin qeverisës në kohët e sotme e në kohë të tjera.
Tiranë, 25.04.2019
Shënim:
Në komentin e radhës: Pse qeverisja e Rilindjes është një qeverisje inhumane?
