Protestuesit kanë qëlluar me vezë zyrën e Veliajt duke i kërkuar këtij të fundit të dalë nga zyra dhe të takohet me përfaqësuesit e banorëve që do t’u shemben shtëpitë. Në këtë moment ka ndërhyrë policia duke krijuar tension tekprotestuesit, të cilët thërrisnin: Dil nga zyra o skuth!
Qindra banorë të zonës së Unazës së re janë duke protestuar prej më shumë se 1 orësh tek Bashkia e Tiranës. Ata janë kundër shkatërrimit të shtëpive të tyre nga bashkia, ndërsa kanë kërkuar takim me Erion Veliajn.
Por asnjë prej zyrtarëve të Bashkisë nuk ka komunikuar me ta.
Banorët janë revoltuar me kreun e Bashkisë, Erion Veliaj dhe kanë qëlluar me vezë.
Pas kësaj bashkia ka vendosur të mbyllë dyert për banorët e qytetit të Tiranës, duke mos pritur asnjë prej tyre.
”Po na provokoni, pse s’keni ardhur me na mbrojtë po na latë atje duke u përballur vetë me drejtuesit e mjeteve?! Qëkur duhet leje me mbrojtur pronën tonë”, kanë qenë disa nga thirrjet e banorëve.
Në protestat e zhvilluara më herët banorët kanë bllokuar qarkullimin e mjeteve pranë shtëpive të tyre, ndërsa sot e kanë zhvendosur revoltën e tyre, përpara një prej institucioneve që është përgjegjeëse për një zgjidhje ndaj tyre, Bashkisë së Tiranës.
Një nënë rreth 80 vjeçe ka dalë në protestë me familjen e saj dhe dhjetra banorë të Unazës së Re përpara Bashkisë së Tiranës.
Me keqardhje dhe zhgënjim, 80-vjeçarja tha për mediat: “Pres të dalë Erion Veliaj këtu. Kemi 30 vjet që kemi shtëpinë. Ku të vemë ne tani?! Pse nuk del Erion Veliaj këtu? Ne nuk e hamë, ne jemi popull. Pse nuk do ay? Ne nuk e hamë, jemi njerëz. Të dalë e të na zgjidhë problemin. Shumë keq…”
Protestuesit qëllojnë me vezë zyrën e Veliajt: Dil nga zyra, o skuth!
Banorët e Astirit përplasen me policinë para Bashkisë: “Mos na provokoni, pse s’keni ardhur me na mbrojtë?!”
Ka nisur protesta e banorëve të Astirit përpara ambienteve të Bashkisë së Tiranës, kundër prishjes së shtëpive të tyre, në kuadër të projektit për ndërtimin e Unazës së Madhe në kryeqytet.
Para Bashkisë ata kanë pasur një debat dhe me punonjësit e policisë, për shkak se këta të fundit janë shprehur se protesta e tyre po zhvillohet pa leje.
”Po na provokoni, pse s’keni ardhur me na mbrojtë po na latë atje duke u përballur vetë me drejtuesit e mjeteve?! Qëkur duhet leje me mbrojtur pronën tonë”, kanë qenë disa nga thirrjet e banorëve.
Në protestat e zhvilluara më herët banorët kanë bllokuar qarkullimin e mjeteve pranë shtëpive të tyre, ndërsa sot e kanë zhvendosur revoltën e tyre, përpara një prej institucioneve që është përgjegjeëse për një zgjidhje ndaj tyre, Bashkisë së Tiranës.
Për dhjetë ditë me radhë, qindra banorë, mes tyre dhe fëmijë kanë dalë në rrugë në mbrojtje të pronave të tyre, duke kërkuar një zgjidhje për strehimin.
Banorët janë shprehur se ata nuk janë kundër zhvillimit të zonës, por do t’i mbrojnë me gjak banesat e tyre në rast se shteti nuk iua shpronëson me vlerën që ka sot tregu. Ata janë mbështetur së fundi në këtë protestë dhe nga deputetë të opozitës, dhe nga vetë kreu i PD-së Lulzim Basha.
Bllokohet rruga, protestuesit rrethojnë Bashkianë: Veliaj fshihet si gratë
Protestuesit nga Unaza e Re, që janë mbledhur para bashkisë së Tiranës me thirrje dhe me trokitje duarsh “Të gjithë për një qëllim”, kanë kërkuar Kryeministrin Edi Rama dhe kryebashkiakun Erion Veliaj të vijë e t’i sqarojë se cili do të jetë fati i tyre.
“Ne nuk jemi kundër ndërtimit të rrugës, por të na kompensojnë me atë që na takon”, tha njeri prej tyre.
Me thirrjet “Duam pronat tona, duam shtëpitë tona”, turma e protestuesve ka dalë para hyrjes së bashkisë dhe nuk ka lejuar urbanët të qarkullojnë.
Krahas parullave “Kryeministër, ku je fshehur? Lali Eri ku je fshehur?”, banorët kanë rrëmbyer megafonët dhe kanë folur secili me radhë.
“O Erion, kemi 30 vjet që jetojmë aty. I kemi paratë në emigracion. Shtëpitë tona janë me gjak”.
Një prej banorëve, i irrituar ka kërkuar takim me kreun e Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj, duke i kujtuar atij se po fshihet si gratë. Po ashtu banori nuk ka kursyer ofendimet as në drejtim të kreut të Kuvendit Gramoz Ruçi, të cilin e ka quajtur komunist të qelbur. Banori tregon se nusen e djalit e kanë detyruar të shkojë në komisariat, edhe pse ka qenë shtatzënë.
“Turp, turp për Gramoz Ruçin, komunist i qelbur. Erion Veliaj të vijë këtu dhe të mos qëndrojë atje si gratë. Ku janë këta Monikat këta Gramozat?! Ai thotë që nusja ime e djalit të vejë dhe të lindë në burg, kush je ti more faqezi?!
I bëjnë thirrje popullit që të bëjë fëmijë, ku do të lindin fëmijët tanë në burg? Kush je ti që të më shkatërrosh mua familjen, ku është Gramozi, edhe atje do të shkojmë, nuk na shkatërroni dot. Unë skam lidhje me demokratët, po na shkatërrojnë shtëpinë, mo është turp!”, shprehet një prej banorëve”, u shpreh i irrituar një prej banorëve.
Për dhjetë ditë me radhë, qindra banorë, mes tyre dhe fëmijë kanë dalë në rrugë në mbrojtje të pronave të tyre, duke kërkuar një zgjidhje për strehimin.
Real ka gati një kontratë 3-vjeçare për Solari-n, por ka një kusht
Trajneri aktual i Real Madrid, Santiago Solari, në këto momente ka një ecuri shumë të ngjashme me atë që kishte Zidane.
Santiago nuk kishte mundësinë të ishte ndihmës i një trajneri me përvojë, ashtu siç bëri francezi. Megjithatë, të dy morën drejtimin e ekipit për të mbuluar gabimet që kishin lënë trajnerët e mëparshëm.
Fillimisht, ideja ishte që argjentinasi të merrte drejtimin e ekipit për pak kohë, derisa të gjendej trajneri i duhur që do të zbuste egon që mbizotëron në skuadër. Ndeshjet e fundit të madrilenëve, rikthimi i stabilitetit emocional, për më tepër, siguria në mbrojtje, e kanë zgjatur qëndrimin e Solarit në stolin e Real-it.
Së fundmi, po bëhet gjithmonë e më e fortë ideja se ai mund të qëndrojë deri në fund të sezonit, duke patur kohë të mjaftueshme për të shfaqur idetë e tij.
Është e qartë që ai ka treguar personalitet ndaj Florentino Perez, duke marrë vendime, diçka që trajneri i mëparshëm nuk pati guximin ta bënte, ai e di shumë mirë se çdo të thotë të mbash fanellën e bardhë dhe presionin që ajo mban, kështu që nuk mund të befasohemi nga kjo gjë.
Drejtuesit e ekipit, sipas “Don Balon” i kanë synimet e qarta për këtë sezon të trazuar, qëllimi kryesor është të fitohet Champions League, një dëshirë e vazhdueshme dhe që kërkohet çdo sezon. Në rast se ky objektiv arrihet, atëherë është gati një kontratë 3 vjeçare për trajnerin argjentinas.
Për momentin, në çdo ndeshje duket qartë një përmirësim, dallohet se kush është në krye të ekipit dhe se sa merita mund të marrë një trajner që erdhi si zëvendësues i përkohshëm dhe mund të jetë zgjidhja përfundimtare.
Përmbysja spektakolare, Dortmund fut në krizë Bayernin
Borussia Dortmund ka përmbysur gjithçka në pjesën e dytë në supersfidën e javës së 11-të të Bundesliga-s me Bayern Munich. Të besuarit e Favre kanë mposhtur kampionët në fuqi me rezultatin 3-2 dhe tani ka filluar shkëputjen në renditje. Vendasit e nisin mirë ndeshen dhe rrezikojnë me Reus brenda zonës por Neuer tregohet vigjilent. Megjithëse Borussia po rrezikonte më shumë duke luajtur me një temp më të lartë, ishin bavarezët ata që gjetën golin e avantazhit në minutën e 26’ me anë të Robert Lewandowski-t i cili shfrytëzon më së miri një kros të bukur nga Gnabry.
Pas pushimit vendasit sulmonin me shumë forca ndaj një Bayern-i të tërhequr mbrapa dhe në minutën e 4’ Marco Reus mposht Neuer në duelin ballë për ballë teksa arrin të shënojë nga pika e bardhë e penalltisë. Por festa e Signal Iduna-s zgjati vetëm katër minuta pasi Lewandowski rikthen avantazhin për vavarezët pas krosit të Joshua Kimmich. Gjithsesi vendasit nuk i humbin shpresat dhe vazhdojnë të luajnë futbollin e tyre dhe arrijnë të krijojnë mundësi pas mundësie dhe gjejnë golin e barazimit me Marco Reus në minutën e 67’. Një gol ëndrrash i sulmuesit gjerman.
Vetëm shtatë minuta më pas vendasit marrin avantazhin për të parën herë në këtë sfidë. Ishte Paco Alcacer i futur në fushë për Gotze që vetëm për vetëm me Neuer nuk gabon duke dërguar topin në rrjetë. Borussia nuk e uli ritmin edhe pas golit të avantazhit, duke vazhduar të sulmojë sa herë që ka topin në zotërim, ndërsa Bayern pa ide, sidomos në mesin e fushës, duhet t’i nënshtrohet vendasve megjithëse në sekondat e fundit të takimit Lewandowski shënoi golin e barazimit me thembër, por që u anulua nga arbitri për pozicion jashtë loje.
Reagimi i protagonistëve
Bayern Munich ka pësuar një tjetër humbje në kampionat teksa është mposhtur nga kryesuesit e Borussia Dortmund me rezultatin 3-2 në Singal Iduna Park. Ishte një nga ndeshjet më të bukura të sezonit, jo vetëm në Bundesliga, por në të gjithë Europën.
Por Bayern ishte viktima e kësaj mbrëmjeje dhe tani ndodhen shtatë pikë larg BVB. Pas ndeshjes, Kovac Neuer dhe Hummels kanë folur për ndeshjen, po ashtu edhe Reus me Favre nga kampi i BVB.
Neuer për Sky Sport…
…rreth ndeshjes: Problemi ishin gabimet që kemi bërë. Dortmund ka luajtur me kundërsulme në stadiumin e tij. E dimë forcën e tyre, por nuk mundëm ta parandalomin.
…rreth penalltisë: Reus në fakt e godet topin drejt flamurit të këndit. Unë heq krahët komplet dhe ai pengohet me barkun tim.”
Hummels për Sky Sport…
…rreth ndeshjes: “Kemi bërë një ndeshje të mirë për një kohë të gjatë. Ndeshja ishte e hapur me rezultatin 2-2. Por nuk i kemi kryer mirë kundërsulmet dhe humbën kontrollin e ndeshjes.
…rreth zëvendësimit të tij: “Sot kam qenë sëmurë. Ishte e vështirë të luaja me mendje të kthjellët. Nuk isha mirë mendërisht, më merreshin mendtë dhe kjo u pa te gabimi në dyluftimin me Sancho.
Kovac për Sky Sport…
…rreth ndeshjes: Mendoj se bëmë një ndeshje fantastike. Në pjesën e parë e kishim ndeshjen në dorë, në pjesën e dytë e kishte Dortmund. Pastaj i lejuam të na kundërsulmonin, këto gjëra nuk duhet të na ndodhin.
…rreth paraqitje së skuadrës: “Jam shumë i kënaqur me paraqitjen e djemve. Kjo ishte ndeshja jonë më e mirë. Le të vazhdojmë kështu.
…rreth renditjes: “Shtatë pikë duken shumë, por në futboll asgjë nuk është e pamundur.
Reus për Sky Sport…
…rreth ndeshjes: “Nuk kishim guxim në pjesën e parë. Nuk arritëm të futeshim në lojë. Bayern ka ushtruar shumë presin, por në pjesën e dytë kemi rifituar vetëbesimin. Sot ishte një ndeshje fantastike.”
…rreth rolit të tij te BVB: “Ne jemi një skuadër. Të gjithë mundohen për njëri-tjetrin. Ndihem mirë dhe po luaj në pozicionin tim të preferuar. Por sot kam humbur dy-tre raste të pastra, që do të kishin qenë shumë të rëndësishëm.”
…rreth zëvendësuesve të BVB: “Trajneri ka një dorë të artë, por edhe lojtarët që futen japin gjithmonë 100%. Padyshim që është një avantazh për ne.
…rreth gjendjes së kampionatit: “Avantazhi nuk ka rëndësi pasi Bayern është shumë i fortë. Është shumë herët për të folur për titull pasi edhe Gladbach nuk po fle gjumë.”
Favre për Sky Sport…
…rreth ndeshjes: “Ishte një ndeshje e çmendur. Bayern e nisi shumë mirë. por kisha ndjesinë se nuk do ta mbanin gjatë tempin e 30 minutave të para. Fatmirësisht disavantazhi ishte minimal pas pjesë së parë. Kemi reaguar në mënyrë fantastike.”
…rreth rolit të favoritit në Bundesliga: “Duhet të korrigjojmë shumë gjëra, sidomos te kundërsulmet. Kemi shumë për t’u përmirësuar.”
Deputetët e PD takim me pedagogë e studentë në Shkodër: Çlirimi i zgjedhjeve nga krimi, jetike për të ardhmen
Deputetët Izmira Ulqinjaku, Oerd Bylykbashi, Ervin Salianji dhe këshilltari ligjor i PD, Gazment Bardhi, zhvilluan sot një takim me pedagogë e studentë të Universitetit të Shkodrës, në një leksion të hapur për platformën e PD për vetigun në politikë dhe çlirimin e ekonomisë nga krimi, oligarkia dhe korrupsioni.
Deputetja Izmira Ulqinaku se theksoi shoqëria shqiptare ndodhet në një situatë, ku institucionet e shtetit që duhet të ishin shtyllat e demokracisë, sot janë kthyer në instrumente zhvatjeje dhe presioni në dorën e një grushti njerëzish.
“Për t’i dhënë fund kësaj gjendjeje opozita shqiptare, në veçanti PD, kërkon zbatimin e vettingut në politikë. Vettingu në politikë është instrumenti që ne si opozitë e propozojmë si një prej tre hapave kryesorë e më të rëndësishëm për zgjidhjen dhe daljen nga kjo situatë e pashpresë, ku kjo qeverisje, kjo mazhorancë e ka zhytur politikën shqiptare”, u shpreh deputetja e Shkodrës Ulqinaku.
Deputeti Oerd Bylykbashi vuri në dukje nevojën për dekriminalizimin e zgjedhjeve përmes vetingut në politikë.
“Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike ka bërë propozim zyrtar në parlament për amendamente kushtetuese për heqjen e zyrtarëve të lartë që mund të jenë deputetë apo ministra, apo zyrtarë në institucione shtetërore që kanë lidhje me krimin, si një fazë tjetër e dekriminalizimit”, tha ai.
Bylykbashi u shpreh se askush nuk është krenar kur detyrohet të ndryshojë Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë për të përzënë kriminelët nga institucionet kushtetuese apo qeverisjes qendrore apo lokale, por kjo sipas tij erdhi si domosdoshmëri. Pakti ishte shumë i qartë, tha Bylykbashi: “Marrje e pushtetit nëpërmjet një pakti me krimin”. Krimi që merr votat, garanton pushtet dhe më pas merr interesat ekonomike që ia ofron pushteti, tha ai përpara studentëve.
Gazment Bardhi u fokusua tek papërgjegjshmëria e Qeverisë me paratë e buxhetit të shtetit dhe nevojën urgjente për pastrimin e ekonomisë nga oligarkia dhe korrupsioni, përmes ndryshimeve në ligjin antimafia.
“Do të verifikohen të gjitha nga kontratat e koncensionit, prokurimit publik, PPP-të, aktet e lejet, licencat, për shfrytëzimin e pasurive publike të cilat dyshohen se janë dhënë në kundërshtim me ligjin, në shkelje të procedurave konkuruese publike. Pra, çdo kontratë koncensioni e cila ka patur vetëm një konkurent do të duhet ti nënshtrohet kontrollit ”, u shpreh Bardhi.
Ai theksoi se ky ligj është në interesin e çdo shqiptari për shkak se paratë e përfituara në mënyrë korruptive dhe klienteliste do të kthehen atje ku e kanë vendin: në buxhetin e shtetit për tu përdorur për investime.
Deputeti Ervin Salianji vuri në dukje se Zgjedhjet janë në dorë të krimit, sepse Edi Rama ka bërë marrëveshje me krimin.
“Kryebashkiaku i Durrësit që është sa një akullore, përse merr vota, përse fiton? Merr vota sepse në çdo cep të territorit të vetë mbledh vota si menaxher i interesave të krimit. Prandaj ne kërkojmë vetting. Në Lezhë me Ndokat janë blerë vota. Në Kavajë Edi Rama mbronte prej kohësh një akullore tjetër. Në Elbasan Taulant Balla përveçse bredh me trafikantë droge u jep paratë e shqiptarëve në konkurencë të pandershme, banditëve si Sanxhakët dhe Çelajt.
Në Tiranë me Sajmir Tahirin dhe Shullazin, në Vlorë me Habilajt, Xhafajt, Damian Gjiknurin dhe me Ramën që janë thjesht mbrojtës të interesave të krimit? ”, u shpreh Salianji.
Ai shtoi se nga marrëveshja me krimin Edi Rama:
• Përfiton vota
• Bën presion kriminal mbi votuesit
• Krijon pabarazi mes kandidatëve
• Përdor Para të Pista në zgjedhje
Përfitimi është i dyanshëm. Nga marrëveshja me Edi Ramën për angazhim në zgjedhje, krimi përfiton:
• Vijimin e qetë të aktivitetit kriminal
• Fuqizimin e mëtejshëm ekonomik
• Zgjerimin e aktivitetit kriminal
Deputeti demokrat shpjegoi se qeveria e ndihmon fuqizimin e bandave duke i dhënë, në shkëmbim të votave, punë e shërbime publike, koncesioneve, PPP-ve, nëpërmjet të cilave pastrojnë paratë e pista, favore në zyrat e shtetit, leje e licenca publike, regjistrimi të pronave të paluajtshme.
Mesazhi i përfaqësuesve të PD për studentët e Universitetit të Shkodrës ishte se “Askush nuk duhet të pranojë një sistem që kërkon njerëz që i nënshtron, që i mund, që i përdor. Ju dhe sidomos ju që jeni të rinj luftoni për veten, për familjen, për Shkodrën, për Shqipërinë”.
Reagon Berisha: Vrasësi që i mori jetën qeveritar vendor, pjesë e organizatës kriminale të Rilindjes
Ish-Kryeministri Sali Berisha, ka dënuar aktin mafioz, që i mori jetën një ditë më parë Fatmir Hodajt. Me anë të një postimi në Facebook, Berisha dënon rëndë dorën kriminale që i mori jetën Hodajt, ndërsa shpreh ngushëllimet familjarëve të të ndjerit.
Ndërkohë ish-kreu i qeverisë shkruan se krimineli dhe ekzekutori i Hodajt, sëfundmi kishte gjetur strehë nën çatinë e organizatës kriminale të Rilindjes.
Postimi i ish-Kryeministrit Berisha
Një krim i shëmtuar!
Të dashur miq, dje Fatmir Hodaj, qeveritar vendor i përgjegjshëm dhe i përkushtuar i Partisë Demokratike, prind dhe bashkëshort shembullor, demokrat i devotshëm u ekzekutua nga një kriminel i damkosur me të shkuar kriminale që tani së fundi kishte gjetur strehë në organizatën kriminale të Rilindjes.
Me këtë rast dënoj me ashpërsinë më të madhe aktin e shëmtuar të kriminelt që i mori jetën Fatmirit, shpreh nderimin dhe mirënjohjen më të thellë ndaj Fatmirit për kontributin e tij të ccmuar dhe ngushëllimet e mia më të thella familjes së tij të nderuar, miqve dhe të afërmve të tij. Unë lutem së bashku me t’a që shpirti i mirë i Fatmirit të gjejë paqen e merituar! sb
Vokshi i përgjigjet Dakos: Nuk të shpëtojnë kërcënimet me padi, burgu të pret
Deputetja e Partisë Demokratike, Albana Vokshi, ka reaguar pas deklaratës së kreut të Bashkisë Durrës, se do ta padisë për shpifje.
Në një status në Facebook, deputetja Vokshi shkruan se, Dako ka filluar të mbledhë barcaleta.
“As statuset e rëndomta të shkruara në dëshpërim, as kërcënimet me padi, nuk e shpëtojnë dot z. Dako nga destinacioni i rradhës: burgu”, shkruan ajo.
Statusi i plotë i Vokshit
DOSJA Nr. 339 “BËRTET” SHUMË FORT
Më vjen mirë që Zoti Dako ka filluar të mbledhë barcaleta.
Thuhet, se ditët në burg janë monotone, e të fortët i shtyjnë me barcaleta dhe me anekdota.
Është përgatitje e mirë për të ardhmen që e pret. Banditët politikë dhe banditët e rrugës do të përfundojnë në burg që të clirohet Durrësi dhe gjithë Shqipëria nga krimi, betoni dhe xhuxhëria njerëzore dhe mendore.
Dosja nr. 339 “bërtet” shumë fort.
As statuset e rëndomta të shkruara në dëshpërim, as kërcënimet me padi, nuk e shpëtojnë dot z. Dako nga destinacioni i rradhës: burgu.
Ish-ministri socialist i Financave paralajmëron greminën: Do kalojmë situatë të vështirë ekonomike e sociale në 2019
Nga Arben Malaj
Ish-ministër i Financave
Vendi ka hyrë në rrugën e rritjeve ekonomike më të larta, papunësia ka trend rënës, deficiti dhe borxhi publik është në ulje, kostoja e tyre është në nivelet më të ulëta historike. A është kjo situata kur ekspertët theksojnë se “çatia rregullohet në ditë me diell”, nëse po, çfarë duhet të rregullojmë? Duhet të mbajmë parasysh se ekspertët e analizës së ekonomisë globale po studiojnë me kujdes hijet e një krize të re globale.
Buxheti 2019 është një instrument i rëndësishëm i politikave ekonomike, jo për analizën e shifrave, por për politikat sektoriale që mbështet dhe përputhjen e tij me strategjinë e zhvillimit të integruar të vendit, ku qëndrueshmëria e financave publike është një parakusht i rëndësishëm.
Bashkëpunimi me Bankën e Shqipërisë, harmonizimi i politikave monetare e fiskale, qartësimi i politikave dhe reformave strukturore prioritare është i domosdoshëm për agjentët e tjerë ekonomikë, vendas dhe të huaj, duke synuar lehtësimin e vendimmarrjeve të tyre.
Debati për efektin e politikave të taksave dhe politikave fiskale ekspansioniste është sot në qendër të debateve akademike dhe politikëbërëse.
Së fundmi, profesori i çmimit “Nobel” për ekonominë, Edmund Phepls, botoi një artikull me titullin The Fantasy of Fiscal Stimulus, ( https://ëëë.ësj.com/articles/the-fantasy-of-fiscal-stimulus-1540852299 ) ku argumenton se politikat e deficiteve të mëdha, në përpjekje për të stimuluar ekonominë dhe për të ulur papunësinë, rezultojnë të paprovuara në studimet e historisë së aplikimit të tyre. Kjo nënkupton se deficitet e mëdha kolaudojnë joproduktive, nuk i arrijnë objektivat dhe në afatmesëm dhe afatgjatë mund të prodhojnë efekte negative.
E theksova këtë debat midis studiuesve dhe politikëbërësve, sepse aktualisht, në vendin tonë, i është dhënë prioritet investimeve fizike nëpërmjet paketës 1 miliard, e cila mund të shkojë deri në 3 miliardë. Në afatshkurtër synohet: (i) të rritet kërkesa agregate e ekonomisë; (ii) të kemi një rritje ekonomike më të lartë dhe (iii) papunësi më të ulët, objektiva thelbësore këto për çdo qeveri. Këto investime do të financohen nga vetë investitorët, pra kemi një borxh që duhet paguar, edhe pse ai është i shtrirë në kohë. Kjo nuk bën dallim nga obligacionet afatgjata të borxhit publik. P.sh., qeveria merr borxh për 7 apo 10 vite dhe i paguan proporcionalisht në çdo vit.
Ligji Nr. 9936, datë 26.6.2008 “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në Republikën e Shqipërisë, i ndryshuar”, kërkon që çdo premtim për investime apo shpenzime buxhetore në avancë për t’u paguar në të ardhmen duhet të jetë i regjistruar, sepse ajo duhet paguar sipas marrëveshjes dypalëshe. Kjo ndihmon njohjen e çdo detyrimi, në mënyrë që të parashikohen në buxhetet respektive dhe të reduktojnë riskun e krizës së borxheve të papapaguara, të cilat mund të dëmtojnë rritjen ekonomike, siç ndodhi në vitin 2013, ku shuma e tyre u vlerësua në rreth 5% të PBB-së dhe vendi kërkoi ndihmë imediate nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, sepse rritja ekonomike po zbriste në 1% të PBB-së nga mbi 4% aktualisht.
Ku do të fokusohen këto investime publike
Momenti i dytë – ku do të fokusohen këto investime publike? Problemi që ka vendi ynë është që popullsia e tij po reduktohet në nivel të konsiderueshëm, ndërsa investimet tona publike për rrugët po konsiderohen prioritare. Një argument për këtë fokus mund të jetë për flukset e ardhshme turistike, por turizmi është një industri komplekse, e cila nuk kushtëzohet vetëm nga infrastruktura fizike. Argumenti është rasti i Greqisë, e cila e modernizoi një pjesë të rëndësishme të infrastrukturës së saj me fondet e buta të BE-së, por kjo nuk i mjaftoi, sepse ekonomia greke kishte probleme të rënda strukturore. Ndoshta shembulli pozitiv është Mali i Zi, i cili e rriti fluksin e turizmit, kjo edhe për shkak të avantazheve historike dhe në mënyrë graduale investoi për infrastrukturën e tij.
Në këtë aspekt duhen analizuar edhe largimet e konsiderueshme nga vendi ynë, fluks të cilin nuk mund ta ndalim duke i penalizuar, por duke e bërë më të mirë mundësinë e tyre për të jetuar në vendin tonë, marrim prioritet investimet në arsimim, duke filluar nga ai parashkollor dhe investimet për shëndetësinë në çdo zonë të vendit, investimet për dritat në çdo kohë dhe me cilësi, furnizimin me ujë kudo, me cilësi dhe kohë të gjatë, investimet për ujërat e zeza dhe mbetjet, investimet për infrastrukturën rurale, shumë e rëndësishme për të nxitur zhvillimin dhe për të luftuar varfërinë në këto zona.
Projekti “100 fshatra” mund të ishte një investim i zgjuar mund të përshpejtohet në kohë dhe të zgjerohet me valën e dytë dhe të tretë të fshatrave të përfshirë. Pra, nëpërmjet politikave dhe investimeve respektive, duhen ofruar, përmirësuar dhe garantuar shërbimet dhe funksionet publike imediate në çdo pjesë të vendit, duke filluar me ato investime ku efekti zinxhir është më i shpejtë dhe në një komunitet përfitues më të madh.
Përzgjedhja e kujdesshme e investimeve publike, pavarësisht nga format e nënkontraktimit të tyre është një përgjegjësi e madhe për efektshmërinë e politikave ekonomike dhe përdorimin me përgjegjshmëri, profesionalizëm dhe efikasitet të lartë të burimeve tona financuese, të cilat janë kryesisht nga taksat.
Shqetësimet
Shqetësimi ynë si studiues të ekonomisë bazohet edhe në përvojat jopozitive të vendeve të tjera, ku mungesa e ekspertizës së nevojshme profesionale në përzgjedhjen, negocimin dhe monitorimin e tyre krijon risqe potenciale për cilësinë teknike dhe për kostot e panjohura që mund të rrisin koston e projektit, rëndojnë taksapaguesit dhe vështirësojnë stabilitetin e financave publike.
Vendi ynë ka ende të ardhura buxhetore modeste rreth 28% e PBB-së, ndërsa rritja e burimeve të të ardhurave rezulton e vështirë. Deficiti i skemës së fondeve special, ku përfshihen sigurimet shoqërore dhe shëndetësore, është rreth 81 miliardë lekë, ndërsa të gjitha investimet publike në buxhet janë 88 miliardë lekë, ato me burime të brendshme janë rreth 55 miliardë lekë.
Pra deficiti i kësaj skeme është sa 92% e investimeve totale nga buxheti dhe rreth 147% e investimeve me burime të brendshme.
Ky problem i financave tona nuk është i ri, por ai nuk duhet të ndiqet me shumë kujdes, sepse më vonë do të jetë më i shtrenjtë dhe më i vështirë ngushtimi i kësaj diference, apo i kësaj grope të thellë financimi i këtij deficiti. Mbështetja buxhetore për arsimin dhe shëndetësinë është në nivelet historike rreth 3% e PBB-së. Investimet publike mbetem afërsisht në nivele historike mesatare 4.5-5% e PBB-së, rritja e tyre duhet të vijë sidomos nga përfitimi i financimeve me kosto të ulët të infrastrukturës, sidomos ato brenda iniciativave rajonale, nga BE dhe donatorë potencialë bilateralë.
Në rast të kundërt, përfitimet teorike të rritjes me çdo kusht të investimeve infrastrukturore nuk do të ndihen në realitetin tonë ekonomik dhe risku për një situatë të vështirë të qëndrueshmërisë së financave publike, mund të jetë i lartë. Rrezikohemi të provohet shqetësimi se rritja me borxhe është joproduktive, duke kaluar në situatë të vështirë ekonomike dhe sociale.
Risqet potenciale janë zgjeruar
Analiza e risqeve potenciale në vendin tonë duket se është zgjeruar, këtu mund të përfshijmë:
(i) rritje me ritme të shpejta të borxheve potenciale, përfshirë edhe detyrimet ndaj PPP-ve në fushën e infrastrukturës fizike;
(ii) zhvillimet negative demografike po reduktojnë popullsinë aktive për punë;
(iii) mbarimi jo vonë i politikave me norma të ulëta interesi që mund të rrisë koston e borxhit publik dhe borxhit të financimit të ekonomisë në tërësi – sot ato janë në nivelet më të ulëta historike;
(iv) luhatjet e kurseve të këmbimit – niveli i borxhit të huaj dhe shërbimi i tij;
(v) kriza e vendeve partnere nga vijnë të ardhurat në trajtën e remitancave, Investimeve të Huaja Direkte dhe ku destinohen eksportet tona. Aktualisht ndiqet me shqetësim kriza potenciale e Italisë, që është partneri ynë tregtar më i madh.
Leksioni më i mirë i të gjitha krizave është parandalimi i tyre, duke e bërë ekonominë më konkurruese, dinamike dhe të aftë për të absorbuar goditjet e jashtme në tregjet monetare dhe financiare. Investimi në ekonominë e dijes, ristrukturimi i ekonomisë drejt sektorëve më produktivë janë investimi më i mirë për të ardhmen tonë në një ambient ekonomik global dhe europian, me shumë pasiguri dhe pa qartësi.
Si u dyfishua kosto e koncesioneve, 100 milionë euro më shumë për rrugën e Arbrit
Qeveria ka nisur të raportojë vlerën e kontratave koncesionare në dokumentet zyrtare që shoqërojnë buxhetet vjetore. Por që nga programi i vitit 2018 dhe në projektbuxhetin e vitit 2019, vlera e kontratave me PPP, sidomos në akset rrugore, rezulton të jetë e dyfishuar.
Sipas të dhënave zyrtare në buxhetin e vitit 2018, kosto e aksit Kashar – Rrogozhinë ishte raportuar 41,5 miliardë lekë, ndërsa në projektbuxhetin 2019, vlera është rritur me 103%, duke arritur në 84,7 miliardë lekë.
Autostrada Tiranë – Durrës pritet të jepet me koncesion, me një vlerë 49 miliardë lekë, teksa një studim fizibiliteti i prezantuar nga Autoriteti Rrugor më 2017 ishte rreth 21 miliardë, vlera është rritur me 134%. Autostrada Thumanë – Vorë, e cila në buxhetin e vitit 2018, ishte përllogaritur me 34 miliardë lekë, në buxhetin e vitit 2019 përllogaritet me 45 miliardë lekë. Kontrata për ndërtimin e këtij aksi është në fazën e negocimit.
Autostrada Orikum – Himarë, në buxhetin e vitit 2018 ishte përllogaritur 17 miliardë lekë, ndërsa në buxhetin e vitit 2019 është parashikuar me 9.4 miliardë lekë, teksa në kontratën me kompaninë që tashmë ka fituar koncesionin, vlera e punimeve është 6.6 miliardë lekë.
Rruga e Arbrit, në buxhetin e vitit 2018 ishte llogaritur me 24 miliardë lekë, ndërsa në buxhetin e 2019 me 33 miliardë, afërisht sa vlera e kontratës e cila është në proces të punimeve. Rruga Milot – Balldren rezulton me një vlerë 39% më të lartë në buxhetin e 2019, ndërsa projekti i shkollave në Tiranë, nga 6.2 miliardë lekë, që ishte programuar të financohej në vitin 2018, më 2019 llogaritet 10.1 miliardë lekë.
Burimet nga Ministria e Infrastrukturës pohuan se superstrada Tiranë-Durrës dhe ajo Kashar-Rrogozhinë do të financohet nga privatët dhe do të shlyhen nga tarifat që do të vihen në këto akse. Të njëjtat burime shpjeguan se shifrat mbi vlerën e projekteve në buxhetet vjetore janë hamendësime, teksa sqaruan se vlera e saktë projektohet në momentin kur nënshkruhet kontrata. Mirëpo rastet e përmbyllura të kontratave koncesionare kanë rezultuar mjaft problematike në drejtim të kostos. Kështu, për shembull, Rruga e Arbrit sipas projektit të fizibilietit të dorëzuar në Autoritetin Rrugor Shqiptar më 2005 ishte programuar të ndërtohej për 150 milionë euro. Qeveria e programoi në buxhetin e vitit 2018 me 24 miliardë lekë. Ndërsa në kontratën koncesionare me kompaninë Gjoka Konstruksion, vlera e punimeve është 34 miliardë lekë, ose rreth 250 milionë euro.
Në dy dekadat e fundit, kosto për një kilometër autostradë është rritur në mënyrë të frikshme, teksa indeksi i çmimeve në ndërtim, inflacioni dhe rritja e pagave nuk i justifikojnë vlerat e larta që po “fluturojnë” pa logjikë vit pas viti.
Në vitin 2009, një kilometër autostradë me katër korsi, me gjerësi 25 metër, me trotuare dhe ndriçim, ka kushtuar 135 milionë lekë, ose 1 milion euro, ndërsa një e tillë me projektin “One Billion” do të kushtojë mesatarisht 10-11 milionë euro, sipas të dhënave që janë publikuar nga Ministria e Financave në raportet vjetore të monitorimit ndaj Ministrisë së Transporteve. Ndërsa sipas INSTAT, indeksi i çmimeve në ndërtim, nga viti 2008 deri më 2017, është rritur me vetëm 4.8%.
Qeveria shqiptare ka në zbatim një strategji sektoriale për transportin rrugor, e cila ka hyrë në fuqi në vitin 2016 dhe do të jetë e vlefshme deri në vitin 2020. Në dokument parashtrohen për financim 10 projekte të infrastrukturës, 3 prej tyre hekurudha të cilat e ndihmojnë Shqipërinë të lidhet me rajonin. Mirëpo projektet e Paketës 1 miliard nuk përputhen me 10 prioritetet e infrastrukturës të miratuara 2 vite më parë, përveç aksit Thumanë-Kashar.
“Monitor”
Kryesore
Continue to the category
