Një pikë e rëndëishme në raportin e Departamentit të Shtetit ëhstë shqetësimi se qeveria nuk u kthen pronat e sekuestruara pronarëve. Ligjet e reja të miratuara nga qeveria janë privuese për qytetarët që të kërkojnë të drejtën e pronës.
“Mijëra kërkesa për prona private dhe fetare të konfiskuara gjatë periudhës komuniste mbetën të pazgjidhura me Agjencinë e Qeverisë për Trajtimin e Pronës. Avokati i popullit njoftoi se deri më sot qeveria nuk kishte ekzekutuar ende 26,000 vendime gjyqësore dhe as shqyrtuar 11,000 kërkesa që kanë të bëjnë me të drejtat pronësore. Paditësit mund të apelojnë rastet në GJEDNJ dhe gjatë vitit, qindra raste – shumë prej tyre që kanë të bëjnë me pronën – ishin në pritje të shqyrtimit të GJEDNJ.
Shqipëria ka miratuar Deklaratën Terezin në vitin 2009 dhe Udhëzimet dhe Praktikat më të Mira në 2010. Shqipëria nuk ka ligje të kthimit ose kompensimit në lidhje me konfiskimet e pronës private të epokës së Holokaustit. Sipas ligjit, bashkësitë fetare kanë të njëjtat të drejta kthimi dhe kompensimi si personat fizikë ose juridikë. Që kur u bë nënshkrues i Deklaratës së Terezin në vitin 2009, Shqipëria nuk ka miratuar asnjë ligj që ka të bëjë me kthimin e pronës së patundur. Qeveria raportoi se asnjë pretendim pronësor nuk ishte dorëzuar nga viktimat e Holokaustit”, thuhet në raport.
Raporti dënon prishjen e banesave pa vendime gjyqi
“Inspektorati Kombëtar i Mbrojtjes së Territorit (NIPT) i qeverisë shkatërroi disa shtëpi pa proces ligjor si pjesë e një fushate më të gjerë për prishjen e ndërtimeve pa leje. Nëpërmjet korrikut, avokati i popullit mori shtatë ankesa të qytetarëve kundër inspektorateve vendore dhe tre kundër NIPT-it, duke përfshirë edhe mungesën e paralajmërimit të mjaftueshëm me shkrim, mos shqyrtimin e kërkesës së një pronari të shtëpisë për legalizimin e një prone dhe mungesën e transparencës.
Gjatë gjithë vitit, banorët e rajonit të Himarës vazhduan të ankoheshin për qëllime të ashpra nga qeveria që rezultuan me prishjen e pjesshme ose të plotë të shtëpive dhe bizneseve të shumta me paralajmërim të vogël dhe pa rekurs ligjor për kompensim adekuat. Në tetor qeveria shkatërroi disa struktura të pabanuara në Himarë pasi që zbatoi një plan zhvillimi urban për të cilin banorët u ankuan se nuk ishin konsultuar në mënyrë adekuate nga autoritetet komunale. Prishja e një strukture tjetër 12 u ndalua sepse banorët paraqitën një çështje gjyqësore kundër autoriteteve. Autoritetet komunale i mbrojtën shembjet si të domosdoshme për zhvillimin komercial”, thuhet në raportin e Departamentit amerikan të Shtetit.
