Vincent W.J. van Gerven Oei
Më 28 mars, Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK), e njohur ndryshe edhe si Prokuroria Speciale, lëshoi një deklaratë për shtyp se kishte lëshuar urdhër-arreste për një sërë administratorësh të lartë nga Bashkia e Tiranës, përfshirë Redi Mollën. , ish-drejtor i Operatorit të Ujësjellësit Tiranë UKT dhe Mariglen Qato, ish-Drejtor i Inspektoratit për Mbrojtjen e Territorit (IMT). Të dy janë akuzuar për korrupsion dhe mosdeklarim të interesave private si funksionarë publikë, pasi u denoncuan vitin e kaluar nga deputeti i opozitës, Belind Këlliçi.
Sipas akuzave, Molla dhe Qato ishin pronarë de facto të një kompanie private pjesëmarrëse në tenderat e lëshuar nga një sërë institucionesh publike, përfshirë edhe vetë UKT-në. Në letër, kompania ishte në pronësi të një bukëpjekës dhe nuk kishte histori të provuar për asnjë nga llojet e projekteve për të cilat fitoi tenderët. Në periudhën 2016–2020, kjo kompani (Igor Elektrik, ndryshe V.A.S Konstruksion, a.k.a. 5D Konstruksion) ka fituar 7 tendera të ndryshëm nga UKT, për të cilët Molla dhe Qato, si dhe shtatë të tjerë janë aktualisht nën hetim:
Ndërtimi i depos së ujit (2016): Igor Elektrik dhe Kola Invest dhanë tenderin për 4.795.344,00 lekë (nuk ka konkurrentë të tjerë në tender);
Ndërtimi i rrjetit të ujit (2017): Igor Elektrik dhe Kola Invest dhanë tenderin për 14 047 079,00 (në konkurrencë me një konsorcium tjetër, përfshirë edhe Igor Elektrik dhe Kola Invest);
Rindërtimi i depove sanitare (2017): Rej dhe Igor Elektrik dhanë tenderin për 9.933.768,00 (duke konkurruar me një konsorcium tjetër, duke përfshirë gjithashtu Rej dhe Igor Elektrik);
Rikonstruksioni i stacioneve të pompimit dhe rrjetit (2017): Igor Elektrik, Rruga Ura Asfaltim Nr 2 Elbasan, dhe Delia Impex kanë vënë në dijeni tenderin për 33.303.253,00 lekë;
Rikonstruksioni i rrjetit të ujit (2018): 5D konstruksion shpalli tenderin 6.824.486,00 lekë;
Ndërtimi i rrjetit të kanalizimeve publike (2020): V.A.S Konstruksion dhe Senka dhanë tenderin për 29.347.096,00 lekë;
Ndërtimi i rrjetit të kanalizimeve publike (2020): V.A.S Konstruksion, Beis dhe Meteo dhanë tenderin për 113.715.031,50 lekë;
Këto tendera arrijnë në total 221 966 057 lekë ose rreth 2 milionë euro. Kësaj mund t’i shtojmë më shumë se një duzinë tendera të tjerë nga institucione të tjera publike në Tiranë e gjetkë, për ndërtimin e rrugëve, ambienteve sportive dhe së fundmi rikonstruksionin prestigjioz të kompleksit Kinostudio me një çmim prej 345.099.918,00 lekë. (~3.4 milionë euro), disa prej të cilave tashmë janë nën hetim nga SPAK për parregullsi.
Ky vetë-trajtim i tenderëve publikë nuk duhet të jetë befasi. Për gati një dekadë, procedurat e prokurimit publik në Shqipëri janë njollosur nga marrëdhënie të padrejta, njohuri të brendshme, rritje të çmimeve nga kartelet dhe teknika të tjera të ndryshme që rritin koston dhe ulin cilësinë e ofruar për taksapaguesit shqiptarë. Të gjitha këto janë dokumentuar mirë.
Pyetja kryesore është se deri ku brenda Bashkisë së Tiranës ka pasur njohuri për pasurimin që ka ndodhur. Gazetari, duke cituar nga dosja, vëren tashmë se administratori i 5D Konstruksion ishte urdhëruar të merrte pjesë në fushatën politike për Partinë Socialiste, duke konsideruar se kompania ishte “shtetërore”. Kjo sugjeron një njohuri shumë më të gjerë të marrëdhënieve të 5D Konstruksion sesa vetëm pronarët e saj.
Një tjetër kompani pjesërisht në pronësi të Redi Molla, Mediterranean Investment Group, mori në vitin 2021 nga ministrja e Mjedisit dhe Turizmit Mirela Kumbaro statusin e “investimit startegjik” për një projekt hotelerie me pesë yje në Durrës. Ligji i Investimeve Strategjike, i parashtruar fillimisht si një mënyrë për të tërhequr investime të huaja direkte, është përdorur kryesisht për të përfituar projekte ndërtimi nga oligarkët kryesorë të vendit, duke tundur taksat, duke privatizuar tokën publike për qindarka në dollarë dhe duke ofruar mbështetje shtetërore për infrastruktura si menaxhimi i ujit dhe mbetjeve për t’i shërbyer “investimit”. Pra, realiteti i Ligjit të Investimeve Strategjike është një hemorragji masive, e pakontrolluar e parave publike drejt subjekteve private (të favorizuara).
Pra imagjinoni sa vijon: Molla zotëronte një kompani që merrte tenderë nga institucionet publike që ai vetë i miratonte, dhe paratë publike që përfitoi nga këto tendera, më pas i investoi në një projekt privat që merrte lehtësira të mëdha tatimore nga qeveria të cilës i shërbente. Në çdo hap publiku shqiptar paguan faturën. Në çdo hap, një individ i lidhur politikisht përfiton financiarisht nga paratë e taksapaguesve. Dhe ky është vetëm një shembull i vetëm. Sa të tjerë kanë ndjekur të njëjtën rrugë?
Vetë kryebashkiaku i Tiranës Erion Veliaj përflitet si një nga aksionerët kryesorë të këtij hoteli në Durrës, i fshehur pas aksionerëve nominalë Gazmend Haxhia, Redi Molla, Dritan Kadiu dhe Bledar e Elvin Tivari. Dosja e SPAK-ut për 5D Konstruksion vërtet përmban komunikim që i referohet “Lali Erit” si një nga pronarët. Kjo do të dukej arsye e mjaftueshme që SPAK t’i bëjë thirrje Veliajt të dëshmojë për korrektësinë e këtij pretendimi.
Se e gjithë kjo aferë me të vërtetë po trondit kafazin e Veliajt, duket qartë nga video deklarata që ai publikoi në YouTube. Pasi deklaroi se nuk mund të komentojë dot procedimet ligjore, ai vazhdon duke vlerësuar Mollën, Qaton dhe Taulant Tushën, ish-drejtorin e Punëve Publike i cili po ndiqet penalisht për shkelje të procedurave të tenderit për të njëjtën çështje. Por më pas ai hap një sulm të drejtpërdrejtë në linjën e mësipërme të pyetjeve:
Tani lind një pyetje, sa brutale aq edhe banale, që zakonisht ngrihet nga inkuizitorët mesjetarë, oficerët e shërbimeve sekrete moderne dhe prokurorët e medias në kabinat televizive, sa herë që SPAK vepron kundër një zyrtari të caktuar: Si ka mundësi që Edi Rama nuk e ka bërë. dijeni këtë dhe a ka mundësi që edhe zëvendësi i tij, një person që aktualisht është në kërkim nga sistemi i drejtësisë, të mund të kryejë këto krime të mëdha për të cilat akuzohet, pa bekimin e kryeministrit?
Veliaj e krahason veten drejtpërdrejt me kryeministrin Edi Rama, duke kujtuar rastin e ish-zv/kryeministrit Arben Ahmetaj, i cili aktualisht fshihet në Zvicër nga një tjetër urdhër-arresti i SPAK. Mesazhi themelor është i qartë: nëse kjo “gjueti shtrigash” po më rrëzon, unë do t’ju tërheq poshtë me mua. Ju jeni njësoj si unë. Një e shtënë përtej harkut, siç do të thoshte dikush.
Ai vazhdon të pretendojë, me aq iluzion sa mund të grumbullojë, se në “asnjë vend demokratik” ndjekja penale e tre drejtorëve të lartë do të ndikonte në pozitën e eprorit të tyre të drejtpërdrejtë politik dhe administrativ, i cili tashmë është nën dyshimin në të paktën një tjetër. rasti, përkatësisht tenderët publikë për inceneratorët që nuk kanë ekzistuar kurrë… Realiteti, natyrisht, është se në çdo “vend demokratik” veprimi politikisht përgjegjës do të ishte dorëheqja.
Kryeministri Rama është përgjigjur në Facebook:
NUK MUND TË JESH MË TË MIRË TË MARREVESHJËM me atë që u tha sot qytetarëve të Tiranës kryebashkiaku Erion Veliaj, në një mesazh të lidhur drejtpërdrejt me arrestimin nga SPAK të disa ish-drejtorëve dhe drejtorëve të bashkisë!
Prokurimet publike, investimet strategjike, SPAK, sharjet e poshtra të Veliajt, postimet Trumpiane të Ramës në Facebook. Pak duket se ka ndryshuar që kur u tërhoqa nga shkrimi për Exit Albania në 2018, por ja ku jemi sërish.
Le ta mendojmë qeverinë Rama si një lule që lulëzoi në 2013 dhe dha fryt – fryt vërtet i çuditshëm – në 2017 dhe 2021. Tani kemi mbërritur në momentin kur ky frut kaq i pasur dhe i pasur, ka filluar të kalbet. Ky është një kalbësi që po përhapet brenda vetë qeverisë, pasi ajo dominon pothuajse çdo institucion, bashki, lagje e rrugë. Armiqtë e saj të mposhtur ose të nënshtruar, ajo nuk ka zgjidhje tjetër veçse të kthehet në vetvete, me dorën e djathtë duke vjedhur nga e majta, me këmbën e majtë të godasë me këmbën e djathtë. “Si ka mundësi që zëvendësi i tij…?” “Jam plotësisht dakord, në lidhje me ish-drejtorët dhe drejtorët tuaj…”
Ëmbëlsia e frutave ka qenë e pështirë, por kalbja – këtë kalb dua ta nuhas.
https://thealbanianmechanism.substack.com/p/how-to-get-rich-running-the-municipality
