15.5 C
Tirana
E premte, 23 Maj, 2025
type here...

Shtatëdhjetë e dy ditë…

Prof. Dr. Fatmir Terziu 

Një detyrim moral

Prej kohësh më ka shqetësuar një detyrim moral për një krahinë që e meriton atë. Për një krahinë që për mëse katër vjet i përkushtova rininë time në fushën e edukimit të brezit të ri. Për një krahinë që auditoreve shqiptare, rrugicave dhe ecejekave të jetës të dëgjoja një emër disi me nofkë: Golloborda, por që më bënte të ndihesha krenar kur e dëgjoja atë emër.

Por, në rrjedhën e shekujve, ky pozicion i rrëndësishëm gjeografik në “Arbëri” kishte dhe këtë fat të pashkruar mbi varre, mbi atë truall, ku mjaft emra që mbetën në kujtesa e memorje u fiksuan si veprimtarë lokalë, e të tillët si Mustafa Ago Ostreni[1], Hazis Lila[2], Hasan Moglica[3], Veli Balla[4], Elez Koçi[5], Haki Sharofi[6], Vasil Mlladen Pleashku[7], Murat Qoli[8], Hysen Destani (Plaku)[9] etj, etj., bënë jehonë, emër, traditë dhe u bënë shkas që të shkruhet disi një pjesë e kësaj historie, që ende ka mbetur me gojën hapur dhe gëlltit “racione” oreksesh të ndryshme edhe në këtë kohë.

Takoja të përfolurin murator të Gollobordës, dhe më falte krenari, shikoja portretet dhe pikturat e të papërsëritshmit Nexhmedin Zajmi, “Piktor i Popullit”, dhe ndjeja emocion, apo piktorëve të tjerë si, Bajram Mata, Tahir Zeneli, Duro Ibrahimi etj, lexoja kujtimet e Hasan Shahinajt, Dail Halilajt, Ibrahim Allës, Islam Ramës, Fatmir Selimit, Velo Cfarkut, Fidan Markut, Halil Hoxhës etj., dhe ndjehesha kryelartë, komentoja poezitë e dhjetra poetëve të Gollobordës dhe bëhesha letrar ndryshe, shikoja skulpturat e Hamza Halilit, Fitim Sulës, Bashkim Sadikut dhe përhumbesha në to, shikoja filmat dhe skenaret e Esat Musliut dhe s’kisha të ngopur, pastaj shkrimet e studimet e Hilmi Sadikut, Myqerem Tafaj, Ramazan Hoxhës, Besnik Ramës, Cfetan Maznikut, Kujtim Boriçit, Mehmet Hasanit, Kristaq Trajës e mjaft e mjaft të tjerëve, më shtonin dëshirën për të studiuar edhe traditën e tyre të bukur, disa herë të lartësuar në dygjuhësinë e trevës, mes një timbri të jashtëzakonshëm të Gjuhës Shqipe dhe mes qindra e qindra talentëve të fushave të tjera padyshim nuk ka se si të ndihesh ndryshe, veçse i lumtur dhe krenar, për një zonë me kulturë të lartë që ka rrënjë të thella arbërore në kulturën Shqiptare.

Shtatëdhjetë e dy ditë…

Në vitin 1983 shkova për herë të parë të punoj mësues në Ostren të Madh. Vajtja ime natyrisht krijoi miq të rrinj në fshat e në tërë zonën, pasi nxënësit e shkollës së mesme të bashkuar “Elez Koçi” të kësaj shkolle ishin nxënës nga e gjithë zona. Ndër ta ishte dhe djali i tyre nga familja Sadja në Tuçep, një familje e njohur nga të afërmit e mi kohë më parë. Atje thuajse miqësia e vjetër fitoi një kuptim më të avancuar në lidhjen e re midis meje dhe djalit të vetëm të shtëpisë. E ndërsa ftesat ishin të herëpashershme për vizita miqësore dhe raste gëzimesh, ajo që më ka mbetur në mendje është dhe një këngë që u këndua një natë gëzimi, ku kënga që u këndua ishte në dy gjuhë njëkohësisht. Thuhej njëherë një strofë në shqip, e pastaj tjetra pasonte një tekst në gjuhën vendase, duke e përsëritur gjithnjë vargun e parë të strofave të saj. Më bëri përshtypje dhe nisa të mbaja shënimet e mia, ndërsa atë këngë më pas e dëgjova në Klenjë, në pritje të autobuzit të linjës Klenjë-Elbasan, duke u kënduar me fizarmonikë nga B. Buziu, edhe në një dasëm në Lejçan, e në një ndenjë miqësie në një lagje të Ostrenit.

Nuk dihet nga është prurë, kush e ka prurë, as prej sa kohësh ekziston kjo këngë që këndohet prej vitesh në gëzime, grumbullime të tilla, festa familjare e madje edhe në dasma. Kënga është një veçori më vete, që dallon për mënyrën se si këndohet, e cila sikurse e cituam këndohet edhe në shqip, edhe në një gjuhë sllave, të përzier, ku bien në sy fjalë të gjetura nga kërkimet tona dhe përshtatjet, në serbisht, bullgarisht dhe maqedonisht. Bëhët fjalë për këngën “Shtatëdhjetë e dy ditë” (Sedumdeset i dva dana). Këtë këngë, sipas bisedave të shumta me njerëz të moshuar në ato vite, mësova se e kanë kënduar të parët e kësaj treve, por nuk dihej saktësisht, se si e qysh kishte ardhur dhe kishte mbetur. Kështu si një këngë që në fakt përcjell një dhimbje dhe një mesazh më vete të lidhur mes dhimbjes dhe dashurisë, vetëm teksti i saj të shpie mjaft vite larg, vite që sipas tekstit dhe disa të dhënave gojore shkojnë e prekin kohën e sundimit Otoman. Ajo që bën më shumë përshtypje është dygjuhësia. Pse duhej të këndohej që hershëm edhe shqip në një zonë ku thuhet se banorët e saj flisnin gjuhën bullgare? Kjo pyetje shton mjaft arsye që të shkohet më thellë.

Dhë, më tej interesimi im vazhdoi dhe kështu shënimet e mia u zgjuan, ndërsa koha dikton ende më shumë të gjenden fakte në lidhje me dygjuhësinë e kësaj treve, për të cilën janë ndalur disa studiues dhe gjuhëtarë, ku midis të tjerave spikat edhe Gjovalin Shkurtaj. Shkurtaj këtë problem, pra të dygjuhësisë e quan ndryshe në zonën e Gollobordës, pasi ai mbështetet dhe pranon atë që disa studiues vendas e quajnë të lidhur që në ekzistencën e hershme arbërore në këtë trevë (Shkurtaj, 2009: 312). Shkurtaj, i cili bazohet në të dhënat e grumbulluara hershëm nga historiani Hilmi Sadikaj, duke u ndalur tek gjeobilingualizmi sllavo-shqip, thekson se “një situatë dygjuhësie shqip-maqedonisht a shqip-bullgarisht ka edhe Golloborda e Dibrës, porse aty sipas studiuesve vendas problemi i origjinës së saj është i ndryshëm dhe mund të kemi në origjinë popullsi arbëreshe (shqiptare), që ka marrë edhe gjuhën bullgare dhe jo element etnik bullgar të ardhur në Gollobordë” (po aty). Ndërsa problemi i dygjuhësisë mbetet një problem i vështirë për tu prerë me thikë, pasi problem të ngjashëm nuk ka vetëm kjo trevë, por dhe zona të tjera, sepse brenda territorit shqiptar, gjuha shqipe është në kontakt me 9 gjuhë të tjera: Greqisht, Arumunisht, Malazez, Boshnjak, Romë, Egjiptian, Maqedonisht, Bullgarisht dhe Serbisht, ku pesë prej tyre janë gjuhë sllave, ajo që duhet theksuar është gjithnjë një vështirësi për të gjetur fakte bindëse. Sipas studiueses Migena Balla vështirësitë për të mbledhur të dhëna të sakta janë të mëdha (Balla, 2018: 94).

Por, ndërsa dygjuhësia është një problem i njohur tashmë, dhe vështirësitë janë shtuar, ajo që duhet theksuar dhe mbetet një rëndësi e veçantë për ta argumentuar dhe sqaruar të bazuar në gjetje dhe fakte argumentuese shkencore, sikurse është kënga “Shtatëdhjetë e dy ditë”, apo dhe ndonjë tjetër, ndoshta dhe valle, sikurse është “Pajtushka”, e cila mbetet e njëjtë në të gjithë territoret ballkanase, natyrisht kërkon vëmendje më të madhe argumentuese shkencore.

Ndaj, le të ndalemi në fillim tek kuptimi i tekstit të kësaj kënge, që ashtu sikurse vallja “Pajtushka”, ka bërë bashkë mjaft kultura ballkanase, madje ka bërë që kjo këngë të shfaqet ndjeshëm në dygjuhësi. Kështu, shprehja “Shtatëdhjetë e dy ditë” ka një kuptim të vërtetë, që mes atyre që e kënduan dhe atyre që e trashëguan më tej, ndoshta është përgjithësisht një gjë e panjohur. Simbolika i referohet asaj kënge popullore “Shtatëdhjetë e dy ditë me radhë, në zemrën time u hap një plagë” (mbase emri është më i shkurtër).

Kënga, sikurse e cituam më lart, është e vjetër. Atëherë çfarë duhet të thotë kjo këngë me “Shtatëdhjetë e dy ditë”? Provoj shkurtimisht me atë që kam mbajtur shënim, me atë që ndoshta ka mbetur, si një dëshmi dhe një enigmë për rrjedhën e saj në dygjuhësi, për arsyet e saj që e sjellin deri në gëzime e dasma, kur ajo në fakt flet ndryshe me mesazhin e saj plot dashuri e dhimbje.

Gjatë sundimit, një zotëri i serës së lartë, bej ose aga, kishte të drejtën e tij të miratuar me ligjin e asaj kohe, të kishte nuse në shtëpinë e tij për shtatëdhjetë e dy ditë dhe netë, dhe jo vetëm natën e parë të martesës. Pse kështu, dhe kaq shumë? Nuk ka asnjë përgjigje plotësisht të besueshme, por është e sigurt që ai e ka ushtruar këtë të drejtë me qëllim si i cilësuar i serës së “më të fortit” duke i lidhur trashëgimtarët e tij me pasurinë e tij, po aq dhe nga lidhja e gjakut. Përkatësisht, nusja duhej të mbetej shtatzënë në 72 ditë, kjo në afërsisht tre periudha pjellore, nëse ajo ishte e aftë të lindte fëmijë, kështu që fëmija i parë i saj supozohej të ishte një fëmijë i beut ose agait, i cili ishte gjithashtu i dobishëm edhe për burrin tjetër të kësaj gruaje, sepse ky fëmijë “jolegjitim” ishte i tij. Faktikisht, sipas tekstit të këngës mësohet se, ishte dhëndri i ri, ai që “dëgjon” këngën e nuses së tij, që kishte qenë më parë në këta shtatëdhjetë e dy ditë e netë në shtratin e beut apo agait, dhe se ajo tashmë ka plagë në “zemrën” e saj, por që është gjithashtu e dobishme për të porsalindurin, sepse beu, ose agai, duhej të respektonte të drejtën e serisë së porsalindur, për të mbetur në pasuri, pra për ta përfshirë në pasurinë e tij. Kjo, sikur thuhet ishte gjithashtu edhe një garanci që ky fëmijë mund të shndërrohej në Islam, pasi kjo ishte në fund të fundit një nga kushtet që ndodhte nga shtatëdhjetë e dy ditënetëshi i një femre në shtratin e “më të fortit”, beut apo agait të atij vendi. Kjo ishte vetëm për atë fëmijë që lindte nga martesa shtatëdhjetë e dy ditë-netore me beun e again. Fëmijët e tjerë, të martesës së saj dytësore, të ligjshme gjthashtu, ishin të lirë të rriteshin nga burri i saj ligjor. Pragmatikisht, nuk ka asgjë, kur shikohet nga ajo anë. Por, kënga popullore vazhdon: “Merr pushkën dhe më vrit mua, pastaj më thuaj se s’të dua”. E gjithë kënga interpretohet kështu: “Shtatëdhjetë e dy ditë/Ka një plagë në zemrën time/Nuk është plagë nga sëmundja/Tashmë është plagë dhe pikëllimi./Merre pushkën dhe më vrit mua/pastaj më thuaj se s’të dua”.

Duket qartë se vargu i fundit është një element mjaft i rëndësishëm, një fakt që jo vetëm e përcjell mesazhin e duhur, por dhe një shkak, pse kjo këngë më së shumti ka fituar autoritetin e saj të dygjuhësisë. Ndërsa është një mesazh që përcillet për të patur vëmendje, për të patur kujdes nga kjo e drejtë abuzive, e dhënë ligjërisht dhe forcërisht të parit dhe më të fortit, natyrshëm vetësjell faktin se në atë trevë kishte banorë që flisnin shqip, por dhe gjuhë të tjera, normalisht, gjë që e bënte të dosmosdoshme të ishte në dygjuhësi. Ndryshe mund të thuhet për vallen “Pajtushka”, pasi për të vihet në funksion ndjeshmëria, trupi dhe lëvizjet e detyruara nga muzika.

Kjo këngë në dygjuhësi është dhe në Hungari, Mal të Zi, edhe në Bosnjë e Hercegovinë, edhe në Bullgari, edhe në Maqedoni edhe gjetkë, madje edhe në Serbi.

Teksti i kësaj kënge në gjuhën hungareze, sipas një përkthimi të vjetër, duket se përafron më së shumti me një tekst të kësaj kënge në gjuhën serbo-kroate, por në thelb ai ka të njëjtin mesazh si teksti i këngës që përcillet edhe në dygjuhësi: “Sedamdeset i dva dana/na mom srcu lezi rana/Nije rana od bolesti/vec od tuge i zalosti/Svaka rana srca moga/pratice me sve do groba/Uzmi pusku pa me ubi/ne daj drugoj da me ljubi”[10] (Robert iz Salante, Madjarska)

Sidoqoftë dhimbjet dhe arsyet e ngjashme të kohërave, që trazuan dhe vegjetuan kulturat në Ballkan, sollën mes këngëve dhe valleve, jo vetëm mesazhet për banorët, por edhe format më të mira të komunikimit, të asaj që i bënte bashkë sa herë bëhej fjalë për një armik të përbashkët. Në këtë rast dygjuhësia e gjente gjuhën, ajo në mjaft raste mbetej një shumës i përfshirë në vrullin e saj për të mbetur njëjës në interesat e atyre që kontrollonin këtë trevë.

Shkurt duke përfunduar

Thuajse në të gjitha fshatrat e kësaj treve përveç kostumeve të ndryshme, bie në sy edhe një mori fjalësh të ndryshme. Thuajse çdo fshat ka kostumin e vet tradicional të veshjes, po ashtu dhe çdo fshat ka një mori fjalësh, të cilat dallojnë nga fshatrat e tjerë. Më së shumti, ka dhe fjalë të krijuara vetvetiu gjatë udhës jetike. Por historikisht të dy besimet fetare jetojnë në paqe e mirëkuptim me njëri-tjetrin. Në një numër fshatrash (siç është Stebleva) të dy besimet funksiononin bashkë, si një xhami dhe një kishë. Të krishterët dhe muslimanët bashkëjetojnë në mënyrë paqësore, madje edhe duke vizituar festat e njëri-tjetrit.

Shënim: Studimi im disavjeçar, “TOPONIMIA E GOLLOBORDËS: DISKURSI I DYGJUHËSISË DHE DERIVATI I ORIGJINËS” është tashmë në procesin e fundit të tij të botimit, pasi ekzemplari i parë u muar nga botuesi dhe dakordësia e kontraktuar e bën që së shpejti të jetë në duart e lexuesit, ku ai do të jetë studiuesi, historiani, kërkuesi shkencor, kulturologu, etnologu, folkloristi, akademiku, profesori, studenti, njeriu i thjeshtë, i zakonshmi i jetës dhe përditësisë, po aq dhe oponenti, politikani dhe zyrtari që e pret me siguri me padurim për të “justifikuar” paratë e fondeve që jepen e merren anembanë ende për të “kafshuar” etni, kultura, tradita, kombe, me qëllimin e vjetër e të ri, me fatin e mirë e të keq të popujve që e duan lirinë, demokracinë edhe pse janë të destinuar t’i nënshtrohen disa fateve dhe fakteve të pashkruara kurë mbi një letër të bardhë.

[1] Nuk ka të dhëna të shkruara, por vetëm të dhëna gojore nga bisedat dhe rrëfenjat e të moshuarve brez pas brezi. [2] Hazis Lila, atdhetar, martir i gjuhës shqipe vrarë më 7. 06. 1915 nga serbët në Llakavicë të Steblevës pas një aktiviteti të shquar si ish – delegat i Kongresit të Manastirit të alfabetit të gjuhës shqipe. V.1908, ish – delegat i Kuvendit të Vlorës Viti 1912 si përfaqësues i krahinarisë së Gollobordës. [3] Hasan Moglica: atdhetar, martir i gjuhës shqipe, vrarë nga serbët më 17.06.1915, pas një veprimtarie të shquar duke çelur shkollë shqipe qysh në vitin 1902 në Okshtun dhe inisiator i kuvendeve krahinore për të çuar djem gollobordas në Normalen e Elbasanit të hapur në vitin 1909. Ky atdhetar ka qënë delegat i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit të 10 qershorit 1878, bashkëshoqërues i patriotit të madh Abdyl Frashëri, të cilin e ka strehuar në shtëpinë e vet në Okshtun dhe së toku kanë udhëtuar nëpër Dibër drejt Prizrenit. [4] Patriot me pak të dhëna të transmetuara rreth tij. Një figurë patriotike dhe e përkushtuar në mbrejtje të identitetit. [5] Elez Sadik Koçi, atdhetar nga Ostreni i Madh, ish – delegat i Kuvendit të Vlorës v. 1912 që ka ngritur flamurin kombëtar edhe në ballkonin e shtëpisë së vet në Ostren dhe masakruar nga bullgarët më 4 mars 1916 në Fushë – Vërnicë. Sot emrin e tij e mban shkolla e Mesme e Bashkuar “ Elez Koçi” Ostren i Madh, dëshmor i Atdheut. [6] Haki Sharofi; Drejtor i Revistës “Zani i Naltë” (“Zëri i lartë”) Haki Sharofi lindi në Dibrën e Madhe, por ai e zhvilloi veprimtarinë e tij si mësues, publicist dhe përkthyes larg vendlindjes së tij [7] Vasil Mlladen Pleushku, atdhetar, martir i gjuhës shqipe vrarë nga serbët më 7.08.1915, pas një veprimtarie të gjatë nëpër Gollobordë dhe rrethinat duke shpërndarë librat shqip. [8] Murat Qoli, atdhetar i flakët nga Zabzuni me veprimtari të shquar në mbrojtje të tërësisë toksore kundra invazionit sërb të Luftës së Parë Botërore. Vrarë nga sërbët më 1917. [9] Hysen Destani (PLAKU), atdhetar i shquar nga Trebishti, komandant i çetës vullnetare prej 70 vetash në mbrojtje të trojeve shqiptare kundra invazionit serbo – bullgar në periudhën kyçe të historisë së Gollobordës së viteve 1912 – 1924. Vrarë në pabesi më 1918. [10] “Shtatëdhjetë e dy ditë/në zemrën time fle një plagë/nuk është plagë nga sëmundja/por është plagë e dhimbjes/të gjithë plagët zemra i mban/si kjo i mban një varr/merre pushkën dhe më vra mua/mos më jep tjëtër të duaj” (Robert nga Salante, Hungari).

Barr cakton Kryeprokurorin Federal për të Hetuar “Obamagate”, si donin të largonin Trumpin

Prokurori i Përgjithshëm i SHBA-së ka caktuar Prokurorin e Distriktit Perëndimor të Teksasit John Bash të shqyrtojë episodet “e demaskimit” nga administrata Obama, përpara dhe pas zgjedhjeve presidenciale të vitit 2016, deklaroi të mërkurë në darkë Departamenti i Drejtësisë.

Në këtë çështje kaq kontraversale, por dhe sensitive, republikanë, njerëz të ligjit në Amerikë, kanë kërkuar më shumë informacion për listën e zyrtarëve të Obamës, që u morën me ngritjen e një historie ndëshkimi nga zeroja, pa asnjë fakt dhe provë.

Të kuptuarit e asaj se kush ishte duke fajësuar kë dhe me çfarë qëllim, gjë që do të dalë nga investigimet, do të na ndihmojë për të kuptuar motivacionin e Obamës dhe administratës së tij, thonë të gjithë.

Administrata e Trump shpalli publikisht një listë emrash, ka edhe emra të tjerë që do të bëhen shumë shpejt publikë dhe identifikimi i personave do të nxjerrë në pah planin, strategjinë, qëllimin dhe motivacionin.

Por kuptohet tashmë se e gjitha kjo ishte një luftë e pandershme dhe e ngritur mbi mashtrime për të larguar nga pushteti, nga pozicioni i Presidentit të zgjedhurin Trump.

Një histori që implikon kupolën e administratës shtetërore, kupolën e FBI-së, CIA-s, ambasadorë dhe të tjerë aktorë në Kongres dhe në Senat.

“Këto dokumenta dhe këto lista personash tregojnë dhe na bindin për masën e shkallës së implikimit dhe korrupsionit në administratën e shtetit amerikan, situata që kanë vënë në pikëpyetje edhe vetë sigurinë kombëtare” – u shpreh në një deklaratë Andrew Bates.

ObamaGate do të jetë padyshim “Kutia e Pandorës” në Amerikën e shekullit të 21-të, si dhe një pikë kthimi në sistemin global politik, etnik, ekonomiko-financiar, ushtarak dhe gjeopolitik.

Duket se në bangën e të akuzuarve do të jenë ata që deri dje drejtonin botën, por që këto 4 vite punojnë për të rrëzuar Presidentin Trump, si pengesë në planet e tyre ogurzeza për njerëzimin.

Trump firmos urdhrin historik: Kush censuron të djathtët dhe favorizon të majtët në Mediat Sociale do të paguajë

Presidenti Trump nënshkroi sot pasdite një Urdhër Ekzekutiv, që kufizon mbrojtjen ligjore të kompanive të Mediave Sociale, që në nivel ndërkombëtar çensurojnë dhe heqin nga rrjetet e tyre tekste dhe kontekste të përdoruesve të tyre, për qëllime politike.

Media anti-Sociale mund të quhet ende sot, platforma e kërkimit elektronik Google. Kjo kompani nën presionin e të majtëve dhe shumë aktivistëve filoliberalë, ushtruar mes rrjeteve sociale, njoftoi se do të largojë një nga konsulentët e saj, nga bordi këshillimor, që është edhe presidenti i një ‘Think Tank’-u konservator me emërtimin “Heritage Foundation”.

Mbetet për t’u parë tashmë reagimi dhe funksionimi i Mediave Sociale dhe Platformave Elektronike përpara një Urdhëri që i vendos në linjat e lirisë së fjalës, shprehjes, mendimit, opinionit dhe që i privon ata nga e drejta e çensurës, apo nga lojëra algoritmike për të promovuar personazhe të së majtës, mes formash manipulative, duke disavantazhuar të tjerët.

Të gjithë të barabartë në një hapësirë uniforme dhe luftë kundër “trolls”-ave, apo faqeve falco, ky duket të jetë hapi i dytë që do të duhet të ndërmerret, në mënyrë që gjithkush të identifikohet me të dhënat personale, për të patur një profil në këto rrjete sociale.Duke përshkallëzuar luftën e tij me kompanitë e mediave sociale Presidenti Donald Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv të enjten që sfidon mbrojtjen ndaj detyrimeve ligjore që këto kompani kanë për materialet e postuara nga përdoruesit e tyre.

Megjithatë, masa duket se ka të bëjë më shumë me politikën sesa substancën, pasi presidenti kërkon të mbledhë pas vetes mbështetësit e tij pasi ai sulmoi Twitter-in për aplikimin e konceptit të kontrollit të fakteve në dy nga postimet e tij.

Presidenti Trump tha se kontrollet e fakteve ishin “vendime editoriale” nga Twitter dhe kishin të bënin me një aktivizëm politik. Ai tha se kjo lëvizje do t’u kushtojë kompanive të mediave sociale mbrojtjen nga paditë për ato që janë postuar në platformat e tyre.

Trump, i cili personalisht mbështetet shumë tek Twitter-i për të sulmuar armiqtë e tij, ka akuzuar prej kohësh gjigantët e teknologjisë në Silicon Valley që anojnë nga liberalët, se po vënë në shënjestër konservatorët duke i kontrolluar ose duke hequr postimet e tyre.

Masa udhëzon agjencitë e degës ekzekutive të kërkojnë nga agjenci të pavarura që hartojnë rregullore, përfshirë Komisionin Federal të Komunikimit dhe Komisionin Federal të Tregtisë, të studiojnë mundësinë nëse ata mund të vendosin rregullore të reja për kompanitë – megjithëse ekspertët shprehin dyshime se kjo mund të bëhet pa një akt të Kongresit.

Kompanive si Twitter dhe Facebook u jepet mbrojtje nga përgjegjësitë ligjore në bazë të nenit 230 të Aktit për Komunikimin e Qytetëruar sepse ato trajtohen si “platforma” dhe jo “botues”, të cilët mund të përballen me padi mbi përmbajtjen që publikojnë.

Një urdhër i ngjashëm ekzekutiv ishte konsideruar më parë nga administrata, por ishte lënë mënjanë mes shqetësimeve se nuk plotësonte detyrimet ligjore dhe shkelte parimet e lirisë së fjalës.

Trump dhe fushata e tij reaguan pasi kompania Twitter shtoi një frazë paralajmëruese në dy postime të presidentit Trump ku ai i quante votimet me postë “mashtruese” dhe parashikuante se “kutitë postare do të grabiteshin”. Nën postimet në Twitter, tani ekziston një hallkë ku lexohet “Njihuni me faktet për votimet me postë” që i udhëzon përdoruesit në një faqe me kontrolle faktesh dhe lajme mbi njoftimet mbi pretendimet e pabazuara të Trump.

Presidenti Trump akuzoi Twitter-in për ndërhyrje në zgjedhjet presidenciale të vitit 2020″ dhe deklaroi se “si president, unë nuk do të lejoj që kjo të ndodhë”.

Presidenti dhe konservatorë të tjerë kanë pohuar, për vite me rradhë, se kompanitë e teknologjisë në Silicon Valley janë treguar paragjykues ndaj tyre.

Por nuk ka asnjë provë për këtë – dhe ndërsa drejtues dhe shumë punonjës të Twitter-it, Facebook-ut dhe Google-it mund të anojnë nga liberalët, kompanitë kanë theksuar se nuk kanë asnjë interes të biznesit për të favorizuar një parti politike ndaj të tjere.

REAGIMET

Marcus Messner, ekspert për mediat në Universitin e Komonuelthit të Virxhinias i tha Zërit të Amerikës se “kompanitë e mediave sociale prej vitesh luftojnë kundër përhapjes së dezinformatave dhe për nevojën e verifikimit të fakteve, sidomos gjatë zgjedhjeve të fundit presidenciale.”

“Twitter ka të drejtë të vënë në dukje informacionet që janë të pasakta, edhe kur kjo ka të bëjë me tweete të Presidentit Trump,” tha profesor Messner.

Profesori i gazetarisë vuri në dukje se hapi i ndërmarrë nga Twitteri prek linjën delikate “mes verifikimit të fakteve dhe rrezikut se mund të akuzohesh për censurim të fjalës politike me veprime më drastike, si fshirja e postimeve apo pezullimi i llogarive.”

Profesor Messner tha se çështja që shtrohet është: “nëse u shton postimeve një link për verifikim faktesh që të çon tek shkrime të ndryshme të mediave, a do të pranoheshin ato nga mbështetësit e Presidentit Trump, të cilët regullisht i mohojnë raportimet e mediave të mëdha?”

Efekti i veprimeve të tilla në këtë atmosferë të ndezur partiake do të ishte i kufizuar, thotë profesori.

Shefi ekzekutiv i firmës Twitter Jack Dorsey tha në faqen e internetit të kompanisë se tweetet e presidentit “mund t’i bëjnë njerëzit të mendojnë gabimisht se ata nuk kanë nevojë të regjistrohen për të marrë një fletëvotimi me postë. Synimi ynë është të sqarojmë deklarimet konfliktuale dhe të japim informacionet për të cilat ka debate, në mënyrë që njerëzit të mund të gjykojnë vetë.”

Steve DelBianco, president i NetChoice, një grup komercial që ka në klientelën e tij edhe kompanitë Twitter, Facebook dhe Google, tha se “presidenti është duke shkelur Amendamentin e Parë të Kushtetutës, duke kërcënuar të drejtat themelore të fjalës së lirë për platformat e mediave sociale”. Ky hap i administratës “i nxit qeveritë e huaja të kontrollojnë lirinë e shprehjes në internet,” tha ai në një deklaratë të enjten.

Shpërthen revolta në Fier: Nuk mund të vazhdohet kështu! Ndihmat i marrin veç socialistët, 6 muaj pa drita…

Banorët e Topojës në njësinë administrative Seman të Fierit kanë dalë sërish sot në protestë, për shqetësimet e tyre të vazhdueshme, që lidhen me mungesën e infrastrukturës dhe me ndërprerjen e vazhdueshme të energjisë elektrike.

Janë 7 fshatra me rreth 10 mijë banorë që kanë të njëjtat shqetësime, dhe thonë se edhe pse janë taksapagues të rregullt nuk marrin asnjë investim mbrapsht nga ana e qeverisë dhe pushtetit lokal.

“Në lidhje me energjinë elektrike, linja është gati 18 kilometra e gjatë, ne kemi problem në dimër, se për shkak të rrjetit të amortizuar ne kemi ndërprerje të vazhdueshme të saj. Ne kerkojmë nga bashkia e Fierit dhe nga qeveria që të kemi ndërhyrje në rrjetin elektrik, qoftë edhe me kompani private.

Nuk mund të vazhdohet kështu, ndërhyrjet kanë qenë të pjesshme, duke qenë se ne kemi qenë komunë dhe tani varemi nga bashkia e Fierit, shteti është fare inekzistent. Të gjitha janë militantë partie dhe nuk e ngrejnë zërin as për shqetësimet e zonës, ku banojnë dhe vetë. Ndihmat kur kanë ardhur janë ndarë vetëm për anëtarët e Partisë Socialiste, edhe ata persona që duhet të merrnun pagën e luftës si të vetëpunësuar nuk kanë marrë”, shprehet në shqetësimin e tij një prej banorëve. /FaxWeb

Aleanca për Teatrin padi në SPAK ndaj Lleshajt, Veliut dhe Veliajt: Të arrestohen, po fshehin provat

Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit i ka kërkuar sot SPAK arrestimin e Sandër Lleshajt, Ardi Veliut dhe Erion Veliajt, me akuzën e tentativës së vrasjes. Juristja Ardiana Kalaja ka dhënë më shumë detaje lidhur me kallëzimin që ata kanë depozituar në SPAK, ku thotë se, të tre zyrtarët duhet të arrestohen pasi mund të fshehin provat.

“Një grup nga qëndrestarët për mbrojtjen e Teatrit, kemi dorëzuar një kallëzim në SPAK për Sandër Lleshajn, Ardi Veliun dhe Erion Veliajn. Sipas nesh ata akuzohen për veprën penale të vrásjes së mbetur në tentativë, kemi parashtruar të gjitha pretendimet tona, për dyshimin tonë të arsyeshëm se mund të manipulojnë provat dhe ti fshehin ato. Për këtë ne kemi kërkuar árrestimin e këtyre personave, dhe kemi besim se SPAK do të nisë hetimet”, u shpreh Kalaja në fjalën e saj.

Ndërkohë që regjisori Robert Budina tha se ata do ta ndjekin çështjen deri në fund, dhe kanë besim në institucionet e drejtësisë, të cilat kanë momentin që të thonë fjalën e tyre.

“Unë nuk jam jurist, por do të bëj gjithçka që kjo çështje të shkojë deri në fund, ajo që ne duam është të rikthejmë Tempullin e Teatrit aty ku ishte, dhe kjo çështje nëse është e nevojshme do të shkojë deri në Parlamentin Europian”, tha Budina.

Basha takon bizneset në Njësinë nr.8 në Tiranë: Ekonomia shqiptare po vuan nga RAMAVIRUSI

Gjendja në njësinë Nr. 8 në Tiranë ku qytetarë dhe biznese po përballen me një krizë të thellë ekonomike është e dhimbshme: varfëri, papunësi dhe shumë biznese që falimentojnë.

Qytetarët nuk kanë marrë asnjë ndihmë të premtuar nga Rama. Nuk ka asnjë projekt konkret për të nxjerrë nga kriza e pandemisë ekonomike biznesin e vogël.

Shfaqjeve me regji të propagandës së Edi Ramës ju ka dalë boja. Situata e vështirë ekonomike, xhepat e boshatisur, tavolinat e zbrazëta dhe papunësia alarmante janë e vërteta e hidhur që nuk mund të fshihet.

Ndërkohë që qytetarët janë në pamundësi, RAMAVIRUSI i dha vetëm dje 727 mijë euro inceneratorit të Tiranës.

Kjo qeveri dhe ky kryeministër janë sot barra më e rëndë dhe e keqja më e madhe për qytetarët shqiptarë.

Fondet për Teatrin e ri/ Eksperti gjerman: Do ketë hetim penal në BE nëse do jepen 30 milionë euro kredi

Martin Henze, një prej këshilltarëve pranë CDU-së, ka deklaruar se do të ketë hetim në institucionet e Bashkimit Europian nëse jepen fondet për ndërtimin e një Teatrit të ri Kombëtar, në mënyrë të jashtëligjshme.

Në një postim në Tëitter, Henze paralajmëron ambasadorin e BE në Tiranë dhe informon komisionerin për Zgjerimin Oliver Varhelyi, se Bashkia e Tiranës ka kërkuar 30 milionë euro për ndërtimin e Teatrit Kombëtar pa paraqitur asnjë projekt dhe asnjë detajim të mënyrës se do të përdoren këto para.

“Me një copë letër, madje vetëm një faqe, pa asnjë projekt, pa asnjë kosto të saktë Bashkia e Tiranës informon qeverinë “Rama” që shembi Teatrin Kombëtar, për të marrë 30 milionë euro kredi nga BE.

Nëse ju e mbështesni këtë, do të ketë një hetim penal në Parlamentin e BE, madje edhe kundër jush personalisht. Kjo është vija e kuqe që ju dhe të tjerët nuk duhet ta kaloni”, shkruan Martin Henze.

Ministria: 23 raste të reja me Covid-19, ja qytetet që i rikthehen ”zonave të kuqe”

23 raste të reja me Covid 19 janë zbuluar në 24 orët e fundit në vendin tonë. Rastet e reja janë shënuar në Tiranë, Durrës, Mat dhe Lushnje, ndërkohë që nuk konfirmohet rasti i shtetases ukraine që u raportua më herët në Sarandë.

Sipas Ministrisë së Shëndetësisë në QSUT janë testuar 57 personel shëndetësor dhe pacientë të shtruar, të cilët kanë rezultuar të gjithë negativë. Në spitalin infektiv aktualisht po trajtohen 23 pacientë, nga të cilët 5 janë në terapi intensive. Në 24 orët e fundit janë të shëruar 28 qytetarë, duke e çuar në 851 numrin e të shëruarve që nga fillimi i epidemisë

Njoftimi i Ministrisë së Shëndetësisë

Gjatë 24 orëve të fundit janë testuar 276 qytetarë si të dyshuar të prekur me Covid19 dhe janë konfirmuar 23 raste të konfirmuara pozitive, 12 prej të cilave në Tiranë. 8 janë kontakte të rasteve të mëparshme pozitive dhe 4 janë raste të reja në proces hetimi.

Nga hetimi i thelluar epidemiologjik në QSUT, ku jane testuar 57 personel shëndetësor dhe pacientë, dhe të gjithë kanë rezultuar negativë.

6 raste janë konfirmuar në Mat, kontakte të një paciente në QSUT dhe 4 raste në Lushnje, kontakte të rasteve pozitive të konfirmuar më herët në Tiranë dhe 1 rast i ri në Durrës. Në spitalin infektiv aktualisht po trajtohen 23 pacientë, nga të cilët 5 janë në terapi intensive.

Në 24 orët e fundit janë të shëruar 28 qytetarë, duke e çuar në 851 numrin e të shëruarve që nga fillimi i epidemisë. Nga fillimi i epidemisë janë kryer mbi 15,500 testime molekulare dhe serologjike, ndërsa numri i rasteve të konfirmuara pozitivë në të gjithë vendin është 1099. Prej tyre, mbi 77% janë të shëruar. Në vendin tonë aktualisht janë 215 persona aktivë me COVID19, kryesisht ne Tiranë.

Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale apelon qytetarët të tregohen të kujdesshëm. Ruani distancimin fizik mbi 1.5 metër. Kur nuk arrihet distancimi fizik përdorimi i maskës është i domosdoshëm. Ruani etiketën respiratore. Kur kolliteni apo tështini përdorni shami letre ose këndin e brrylit. Masat e higjienës personale duhet të kombinohen me larjen sa më të shpeshtë të duarve për më shumë se 20 sekonda. Evitoni ambientet e mbyllura dhe grumbullimet me shumë njerëz dhe kujdesuni për të moshuarit.

Mos neglizhoni shenjat e sëmundjes prandaj telefononi në numrin unik të Urgjencës Kombëtare, 127. Për informacion në lidhje me COVID19 dhe këshillim psikologjik, ju lutemi, telefononi në linjën e gjelbër 0800 40-40.

Reagimi i fortë i Berishës: Qëndra Spitalore Univiersitare, një bombë biologjike e paralajmëruar!

Nga Sali BERISHA

Qendra Spitalore Uneviersitare Nene Tereza, QSUT nje bombe biologjike e paralajmeruar!QSUT institucioni mjeksor Nr 1 i vendit perfundon ne bombe virale tejet te rrezikshme.

Ne dy dite rezultojn te infektuar 25 mjeke dhe infermiere dhe 8 te semure!
Kjo eshte shkalla me e larte i infektimit te personelit mjeksor!

Ky eshte nje kercenim serioz madhor per perhapjen e infeksionit te covid19 dhe jeten e te semurve te shtruar me semundje te ndryshme ne kete institucion!

Miq, strategjia e ndjekur nga kryepedimologu xhahil i Surrelit shnderroi ne bombe biologjike virale qendren me kryesore mjekesore te vendit, e cila duke qene e vetmja e ketij lloji ne Shqiperi duhej mbrojtur ne menyren me te sigurte. Shpjegimet e ketij zhvillimi tejet negativ me gjoja nje infermjere te infektuar apo nje paciente te infektuar pergjegjese per shnderrimin e QSUT ne bomben biologjike me rrezikshmeri te larte, jane thjeshte perralla me mbret, mashtrime vulgare.

E verteta eshte se zbulimi vetem ne 48 ore ne QSUT i 25 mjekve dhe infermiereve dhe 8 pacienteve te infektuar me covid 19 nuk eshte rastesi as dhe reçente.

Shkaqet e ketij zhvillimi dramatik jane:

1-Fshehja dhe manipulimi i te dhenave per epidemine e covid19 nga Sulltan Salep Surreli. Qe nga fundi i Marsit qytetare dixhital ne menyre te perseritur kane informuar se covid19 ishte i perhapur ne QSUT por kjo fshihej duke refuzuar berjen e testeve me urdher te kryepedimilogut xhahil te Surrelit.

2-Situata kontagioze ne QSUT u krijuar nga ndrikull Hajni Maska qe me vendosjen e mjediseve per trajtimin e rastseve me covid19 ne urgjencen e ketij spitali, gje qe u denua me forcen me te madhe tek qytetari dixhital nga mjeke te asaj qendre ne fb!

3-Lenia pa mjetet mbrojtese te punonjesve dhe te semureve ne pavjonet e ketij spitali ndaj covid 19 per shkak te vjedhjeve te shfrenuara me blerjen e maskave, kostumeve madje edhe te skaduara, mungesen e uijt, sapunit, dizinfektanteve ne pavione siç eshte denoncuar me ze dhe figure nga paciente te shtruar madje edhe me covid19. Keshtu qe mund te thuhet se kemi te bejme me nje bombe virale te paralajmeruar.

Por shnderrimi i QSUT ne nje bombe virale perben ne kercenim madhor dhe nje problem tejet serioz per vendin.

Se pari te infektohen ne dy dite 25 punonjes mjeke dhe infermiere shenon ne proporcion nje rekord boteror ne rithmin e infektimit te bluzave te bardha. Me kete rast ju uroj te gjithe mjekeve dhe infermjereve te infektuar sherim te shpejte dhe te plote.

Se dyti QSUT eshte qendra spitalore ne te cilen shtrohen qindra e qindra te semure te te gjitha moshave per semundje nga me te ndryshmet, te cilat ne teresi perbejne faktor madhor rrisku per mbivendosjen e covid19 dhe prognozen e te infektuarve.

Perhapja e epidemise si dhe fshehja e kesaj perhapje ne QSUT jane me pasoja vertet tejet serioze. Vetem paraliza e punes se ketij institucioni do kushtonte shume e shume jete njerezish.

Duke denuar edhe nje here me force si pergjegjesin me kryesor Edvin Hajdutin per shnderrimin e QSUT ne bombe teper te rrezikshme virale, kerkoj testimin urgjent dhe plote te te gjithe punonjesve dhe te semureve, akt ky i domosdoshem ky per te patur sa me te qarte gjendjen reale te perhapjes se covid19 ne kete qender.

Natyrisht kete nuk mund ta lejoj kryepidemiologu xhahil i Surrelit. Ai ka zgjedhur ne krye te radhes mashtrimin, manipulimin e statistikave, me testet, rezultatet e tyre, rastet e infektuara gje te cilen e deshmon kurba sui generis dhe gazi i botes i ecurise se pandemise.

Por e garantoj se e gjithe pergjegjesia per shnderrimin e QSUT ne bombe biologjike tejet te rrezikshme do bjeri personalsht mbi te. sb

Basha: Referendum për kryeministrin me vetëm 2 mandate, nëse nuk do të kem votat e mjaftueshme si mazhorancë

Kreu i opozitës, Lulzim Basha u shpreh mbrëmë në emisionin “Opinion” se do të kërkojë referendum për kryeministrin me vetëm 2 mandate, nëse nuk do të ketë votat e mjaftueshme si mazhorancë: Basha tha se, nuk ka pse të ketë Shqipëria një kryeministër për më shumë se 8 vite. Jam i vendosur ta propozoj dhe në qoftëse në Parlamentin e ardhshëm nuk do të kem votat për ta kaluar këtë, si kryeministër do t’i drejtohem popullit me referendum që kurrë më Shqipëria të mos ketë një kryeministër më shumë se 8 vite.

Pyetje: Pra të shkojmë tek sistemi amerikan?

Lulzim Basha: Kurrë më kryeministri të mos ketë më shumë se dy mandate.

Pyetje: Nuk e ka asnjë vend në Europë?

Lulzim Basha: Asnjë vend nuk ka patur këto rekorde të zeza ku shoqëria shqiptare të ketë mundësinë të zhvillohet ekonomikisht dhe politikisht si shoqeëritë europiane, atëherë mund ta heqim këtë kufizim. Sot jam i vendosur ta vendos këtë kufizim. Jam i vendosur po kështu që të vendos kufizime të tjera të cilat do të bëjnë të mundur që shumë më shumë pushtet të jetë në duart e qytetarëve, shumeë më pak pushtet të jetë në dorën e elitës politike. Kjo është e para dhe e dyta dhe më e rëndësishmja është mënyra se si do të veprojmë me ekonomine. 7 vite e ka shkatërruar ekonominë, 7 vite i vuri kazmën. Nuk mbajti asnjë premtim.

Pyetje: Kështu thoshte edhe Rama për Berishën. Kështu thoni edhe ju për Ramën…

Lulzim Basha: E vërteta është se nuk ka mbajtur asnjë premtim. Nuk po them unë se çfarë thoshte tjetri se ai mund të ketë thënë gjëra por i ka thënë të paverteta, kurse unë po them të vërteta. Ti e di fare mirë që nuk ka 300 mijë vende pune. Ka 200 mijë të shpunësuar vetëm në 2 vitet e fundit. Ka 500 mijë të çuar refugjatë.

Unë po them të vërtetën. S’ka shëndetësi falas. Taksat i rriti, ty ta rriti taksën, shqiptarëve ua rriti taksën. Pra po them të vërtetat dhe kur them të vërtetën nuk duhet të relativizojmë. Një nga armiqtë më teë mëdhenj të ndryshimit pozitiv në vend është relativizimi, për të thënë kështu ishte. Jo, nuk ka për të qenë më kështu, do të ndryshojë dhe me mua gjërat do të jenë ndryshe.

1...3 3753 3763 377...8 327Faqja 3 376 nga 8 327

Kryesore

Continue to the category
Më shumë
© 2024 Rilindja Demokratike Euroatlantike