Polemikat për origjinën e korónavirusit që ka prekur pjesën më të madhe të botës vazhdojnë ende.

Një autor dhe ekspert i çështjeve të Kinës deklaroi se provat sugjerojnë se korónavirusi ka dalë nga një laborator në Wuhan, jo nga tregu i kafshéve të egra. Profesori Clive Hamilton tha se rastet e para me Cóvid-19 ishin tek njerëzit që nuk kishin lidhje me marketin në Wuhan, një prej vendeve ky dyshohet se lindi sémundja.

“Kjo është treguar në studimet e cilësisë së lartë. I vetmi shpjegim është që të ketë dalë nga Instituti i Virologjisë së Wuhanit”, tha ai në një intervistë për “Sky News”. Hipoteza erdhi nga shkencëtarët kinezë dhe u shpërnda në të gjithë internetin para se të zhdùkej. Të gjithë përdoruesit e rrjeteve sociale në Kinë kanë bërë kërkime për gruan që dyshohej se ishte pacientja zero, e cila punonte në Institutin e Virologjisë të Wuhanit.

Sipas profesorit, duket se ajo “është zhdùkur nga faqja e dheut”. Më parë, shkencëtarët besonin se virùsi doli nga lakuriqët e natës dhe specieve te tjera të paidentifikuara përpara se të ínfektonin njerëzit në marketin e Wuhanit, ku kafshët e egra mbahen në káfaze dhe théren për mish.

Pas demonstratavee kundër masave kufizuese që janë marrë në kuadër të pandemisë së Coronës, politikanë kryesorë gjermanë shprehin shqetësimin e paralajmërojnë nga radikalizimi i tyre. Kush e mohon një pandemi dhe bën thirrje për shkelje të masave mbrojtëse, përdor paturpësisht pasigurinë e njerëzve për të destabilizuar e ndarë shoqërinë, tha bashkëkryetarja e Partisë Socialdemokrate, SPD, Saskia Esken për gazetat e grupit Funke Mediengruppe. “Të heqësh vështrimin e të heshtësh nuk ndihmon. Këtu duhet të dalim kundër si demokratë të aftë për debat.” Esken theksoi, se dhuna kundër policëve nuk duhet të tolerohet ashtu edhe sulmet ndaj gazetarëve.

Edhe Sekretari i Përgjithshëm i CDU-së, Paul Ziemiak, mbajti qëndrim të qartë. “Ne nuk lejojmë që ekstremistët të përdorin krizën e Coronës si platformë për propagandën e tyre armiqësore kundër demokracisë”, tha Ziemiak.

Shqetësimet e njerëzve ne i marrim seriozisht, por duhet të veprojmë me konsekuencë kundër atyre që i nxehin edhe më shumë shqetësimet e njerëzve me teori konspirative e lajme të rreme.

Protestat rrezikohen të merren peng nga ekstremistët e djathtë

Protestat kanë sjellë shqetësim, sepse në disa prej tyre mes demonstruesve janë përzier ekstremistë të djathtë dhe përkrahës të teorive konspirative. Zëvendëskryetari i grupit parlamentar të Të Gjelbërve në Bundestag, Konstantin von Notz u shpreh, se është legjitime të kritikosh masat dhe të shprehësh pakënaqësinë.

“Por shkojnë e bashkohen të gjithë ata, që vënë pikëpyetje mbi sistemin dhe politikanët i quajnë marioneta të George Soros apo Bill Gates”, tha von Notz për gazetën “Die Welt”.

Sipas drejtorit të Zyrës Federale të Kriminalistikës, Holger Münch teoricienët konspirativë e “kanë pritur me mirënjohje” temën e virusit Corona. Të hënën në Berlin ai tha, se në javët e para të pandemisë nuk ka pasur më shumë përmbajtje të tilla, sepse virusi luante një rol më të madh.

Me fillimin e demonstratave, filluan sidomos aktorë të spektrit të ekstremit të djathtë të përpiqen të marrin peng protestat e qytetarëve. Kërkohet më shumë shpjegim për virusin, si edhe për mundësitë e mbështetjes ekonomike, që protestat të mos marrin përmasa shqetësuese. Münch e sheh si të mundur, që të ketë zhvillime të përafërta me ato gjatë krizës së refugjatëve.

Stuttgart Demonstration gegen die Corona-Beschränkungen (picture-alliance/dpa/S. Gollnow)
Reagime shkaktoi të hënën edhe një letër e një punonjësi të Ministrisë së Punëve të Brendshme gjermane, në të cilën ai e sheh me dyshim strategjinë kundër pandemisë së Coronës-duke përdorur për këtë logon zyrtare të departamentit të tij.

Sipas raportimeve të mediave, ai bën fjalë për “alarm global të gabuar”. Ministria Federale e hodhi poshtë këtë letër duke e cilësuar si “mendim privat”. Sipas “Spiegel” ky punonjës u lirua nga funksionet.

Sipas përfaqësuesit të ri special të BE-së për dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Miroslav Lajçak, kriza e koronavirusit ka dëshmuar se BE-ja duhet të jetë më e shpejtë dhe më e dukshme në Ballkanin Perëndimor. Në dialogun mes Prishtinës dhe Beogradit, BE-ja duhet të shkojë “dorë për dore” me Shtetet e Bashkuara, tha ai në një intervistë për agjencinë e lajmeve “APA”. I shumëpërfoluri shkëmbim i territoreve mes dy vendeve nuk është në agjendë, sipas Lajçakut.

“Kemi parë një reagim shumë të fuqishëm negativ ndaj idesë për shkëmbimin e territoreve – në Kosovë, në vendet e tjera në rajon dhe në vendet e BE-së. Kjo më dërgon te përfundimi se ajo nuk është në agjendë dhe as nuk duhet të jetë në agjendë”, theksoi Lajçak. Shefi i BE-së për politikë të jashtme, Josep Borrell, nuk e kishte përjashtuar plotësisht mundësinë e shkëmbimit të territoreve më herët gjatë kësaj jave. Ai tha për mediet kosovare se marrëveshja dhe përmbajtja e saj janë përgjegjësi e dy vendeve dhe se BE-ja nuk mund të përcaktojë asgjë. Borrell ka theksuar se BE-ja është duke e synuar një marrëveshje ligjërisht të zbatueshme, tha Lajçak.

“Na duhet një marrëveshje që e qetëson situatën”, tha përfaqësuesi special i BE-së dhe ish-ministri i jashtëm sllovak. Reagimet ndaj idesë së një shkëmbimi të territoreve do të dëshmonin shumë qartë se kjo do ta sillte saktësisht të kundërtën, shtoi ai.

Lajçak nuk dëshiroi të komentonte për një marrëveshje sekrete të përfolur rreth shkëmbimit të pjesëve të shteteve mes presidentit kosovar, Hashim Thaçi, dhe atij serb, Aleksander Vuçiq, për të cilën raportohet se po bën fushatë ShBA-ja: “Unë nuk jam duke punuar në bazë të thashethemeve”, tha ai. Sidoqoftë, ai tha se nuk ka parë një plan të tillë.

Lajçak gjithashtu refuzoi të komentonte për atë se Shtetet e Bashkuara, përmes të dërguarit special, Richard Grenell, janë të përfshira në rënien e qeverisë së majtë të Albin Kurtit, siç pretendoi së voni Kurti. Gjëja e vetme e rëndësishme është një qeveri stabile që gëzon përkrahje të gjerë nga kuvendi dhe nga populli.

ShBA-ja gjithmonë ka qenë partnerja më e rëndësishme ndërkombëtare e BE-së në Kosovë, tha Lajçak. Ju jeni të fuqishëm në tërë rajonin, nëse shkoni dorë për dore. Sa i përket rolit të aktorëve të tjerë globalë në Ballkanin Perëndimor – përpos Shteteve të Bashkuara, Kinës apo Rusisë – ai është i bindur se askush nuk mund ta ofrojë atë që e ofron BE-ja: për të qenë pjesë e tërë rajonit të Evropës, organizatës më të suksesshme të shteteve në botë, për më tepër, më të pasurës. “Në vend se të brengoset për ndikimin e të tjerëve, BE-ja duhet ta bëjë praninë e vet më të dukshme dhe më të besueshme”, theksoi Lajçak.

Diplomati i lartë pranoi se BE-ja nuk ka qenë gjithmonë aktorja më e shpejtë sa u përket zotimeve të ngadalshme për ndihma në krizën e koronavirusit. Por Brukseli është partneri më i besueshëm dhe më i qëndrueshëm. Në të ardhmen duhet të jetë “më i shpejtë dhe më i dukshëm dhe ta komunikojë këtë më shpejt”.

Lajçak e sheh rolin e BE-së dhe rolin e vet personal në konfliktin Kosovë-Serbi kryesisht si ndërmjetës. Ai nuk e sheh si pengesë faktin se vjen nga një shtet që nuk e ka njohur Kosovën. Është më tepër një “mundësi”, për më tepër, roli i tij nuk e përfaqëson Sllovakinë, por tërë BE-në.

Në mënyrë që të mbetet një aktor i besueshëm, Bashkimi Evropian duhet të vendosë për liberalizimin e vizave për qytetarët e Kosovës sa më shpejt që është e mundshme. Lajçak nuk dëshiroi të përgjigjej në pyetjen se cilat shtete tash për tash nuk po e ofrojnë këtë. Ai tani për tani është në bisedime me të gjitha vendet anëtare dhe është “absolutisht optimist” se së shpejti do të arrihet një marrëveshje, siguroi përfaqësuesi special i BE-së. Në të kaluarën, Franca dhe Gjermania në veçanti i kishin rezistuar kësaj thirrjeje.

Kur u pyet për rezultatin që ai do të donte ta shihte në fund të mandatit të vet, Lajçak u përgjigj: “Në njërën anë, është e lehtë të thuhet, por në anën tjetër, është shumë e vështirë të arrihet.” Qëllimi është që të ketë një marrëveshje ligjërisht të obligueshme mes dy palëve, e cila i qartëson të gjitha çështjet e pazgjidhura, që është në pajtueshmëri me ligjin ndërkombëtar dhe në të gjitha anët – me politikën dhe popujt e të dyja vendeve, me rajonin, por gjitashtu edhe me të gjitha vendet anëtare të BE-së, një marrëveshje që është e pranuar dhe e njohur. Nuk ka arsye për ta shtyrë procesin, por në fund, cilësia është më e rëndësishme se një marrëveshje e shpejtë.

Papunësia gjatë muajit prill u rrit në nivelin e paprecedent prej 14,7%, sipas një raporti të ri që publikoi Byroja e Statistikave të Punës të Shteteve të Bashkuara. Kjo është shkalla më e lartë e papunësisë dhe ndryshimi më i madh njëmujor që nga viti 1948, kur Byroja e Statistikave filloi të regjistronte shifrat. Ndërsa ekspertët e Shtëpisë së Bardhë shpresojnë se ekonomia do të rikthehet me shpejtësi, të tjerët nuk janë aq optimistë.

Koronavirusi i ri nuk është vetëm një rrezik për shëndetin, por është shkatërrues edhe për ekonominë amerikane. Numri i vendeve të punës të humbura në Shtetet e Bashkuara arriti në 20.5 milionë në muajin prill. Nuk do të bëhet më mirë në të ardhmen e afërt thotë Drejtori i Këshillit Ekonomik Kombëtar të Shtëpisë së Bardhë, Larry Kudlow.

“Unë mendoj se numrat për muajin maj do të jenë gjithashtu numra shumë të vështirë; do të marrë kohë që rihapja të ketë ndikim”, tha zoti Kudlow.

Zoti Kudlow thotë se megjithë humbjen shkatërruese të vendeve të punës, ai sheh një grimcë shprese sepse një numër i të papunëve janë për shkak të pezullimeve të përkohshme.

“Kjo nuk garanton se do të ktheheni në vendin e punës, por sugjeron me forcë se lidhja mes punëtorit dhe biznesit është ende e paprekur”, thotë zoti Kudlow.

Tregu i aksioneve në Shtetet e Bashkuara ka përjetuar fitime edhe gjatë rritjes së niveleve të papunësisë. Analistja Liz Ann Sonders thotë se ndër arsyet është stimuli i qeverisë…

“Mendoj se tregu po funksionon me supozimin se prilli do të jetë muaji më i keq i mbylljes. Mendoj se ka disa rreziqe që lidhen me këtë, si p.sh. një valë e dytë e mundshme e virusit”, thotë Liz Ann Sonders, Shefe e Investimeve Strategjike në firmën “Charles Schwab”.

Edhe me rreziqet e vazhdueshme shëndetësore, ka pasur protesta për t’i dhënë fund udhëzimeve për qëndrimin në shtëpi. Shumë shtete po rihapen gradualisht dhe zoti Kudlow thotë se shenjat tregojnë se ekonomia amerikane do ta mbyllë vitin pozitivisht.

“Do ta shohim gjysmën e dytë të vitit shumë të fortë, ndoshta me 20% rritje ekonomike… Viti i ardhshëm, 2021, mund të jetë një rikthim i jashtëzakonshëm i ekonomisë së Shteteve të Bashkuara”, thotë zoti Kudlow.

Por, kjo mund të jetë tepër optimiste, paralajmëron Neel Kashkari, President i Bankës Federale të Rezervave të Minneapolis.

“Ky ka më shumë të ngjarë të jetë një shërim i ngadaltë më gradual. Fatkeqësisht, virusi vazhdon të përhapet. Njerëzit vazhdojnë ta marrin. Fatkeqësisht, njerëzit po vdesin në mënyrë tragjike. Dhe kur shikojmë nëpër botë, ka prova se kur vendet ndalin kontrollin ekonomik, virusi ka tendencë të ndizet përsëri… Nëse kjo vazhdon për një periudhë të gjatë kohore, mendoj se do të vazhdojë në disa faza për një ose dy vjet. Unë mendoj se Kongresi do të duhet të vazhdojë të japë ndihmë për ata që humbasin vendin e punës”, thotë ai.

Deri më tani, qeveria ka siguruar afro 3 trilionë dollarë ndihmë financiare gjatë krizës së COVID-19. Ligjvënësit demokratë po kërkojnë një paketë tjetër stimulimi, me ndihma për shtetet dhe qeverisjen vendore, plus para për testimet dhe të papunët. Zoti Kudlow thotë se ka pasur diskutime joformale, por shumë republikanë po marrin një qasje më të kujdesshme ndaj një pakete tjetër stimulimi.

“Shumë njerëz dëshirojnë të ndalen vetëm për një moment dhe të shohin ndikimin ekonomik të këtij programi masiv ndihme”, tha ai.

Ndërsa bizneset rihapen, njerëzit do të duhet të balancojnë punën me rrezikun e mundshëm për t’u sëmurur nga koronavirusi. Shumë ekonomistë thonë se shpejtësia e rikthimit të ekonomisë do të varet nga nga bërja e disponueshme e vaksinës.