17.5 C
Tirana
E enjte, 28 Gusht, 2025
type here...

Trump bisedë telefonike me Putinin, i kërkon të mos përshkallëzojë luftën në Ukrainë

Presidenti i sapozgjedhur Donald Trump foli me presidentin rus Vladimir Putin të enjten, biseda e parë telefonike midis dy liderëve që kur Trump fitoi zgjedhjet, thanë disa njerëz të njohur me këtë çështje.

Gjatë telefonatës, të cilën Trump e mori nga resorti i tij në Florida, ai e këshilloi presidentin rus të mos përshkallëzonte luftën në Ukrainë dhe i kujtoi atij praninë e konsiderueshme ushtarake të Uashingtonit në Evropë, tha një person i njohur me thirrjen, i cili, si të tjerët të intervistuar për këtë histori, foli në kushte anonimiteti për të diskutuar një çështje delikate.

Të dy burrat diskutuan qëllimin e paqes në kontinentin evropian dhe Trump shprehu interesin për bisedat pasuese për të diskutuar “zgjidhjen e luftës së Ukrainës së shpejti”, thanë disa nga njerëzit.

Në fushatën e tij presidenciale, Trump tha se do t’i jepte fund të menjëhershëm luftës në Ukrainë, megjithëse nuk ofroi detaje se si synonte ta bënte këtë. Ai ka sinjalizuar privatisht se do të mbështeste një marrëveshje ku Rusia mbante një pjesë të territorit të pushtuar dhe gjatë telefonatës ai ngriti shkurtimisht çështjen e tokës, thanë njerëz të njohur me këtë çështje.

Thirrja, e cila nuk është raportuar më parë, vjen mes pasigurisë së përgjithshme se si Trump do të rivendosë tabelën diplomatike botërore të shahut të aleatëve dhe kundërshtarëve të SHBA-së pas fitores së tij vendimtare të martën. Trump i tha NBC të enjten se ai kishte folur me rreth 70 liderë botërorë që nga zgjedhjet, duke përfshirë presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky – një thirrje të cilës iu bashkua edhe Elon Musk .

Qeveria e Ukrainës është informuar për thirrjen e Putinit dhe nuk ka kundërshtuar zhvillimin e bisedës, thanë dy persona të njohur me këtë çështje. Zyrtarët ukrainas e kanë kuptuar prej kohësh se Trump do të angazhohej me Putinin për një zgjidhje diplomatike për Ukrainën, thanë njerëzit e njohur me rastin.

ProfitSence Logo
Thirrjet fillestare të Trump me liderët botërorë nuk po kryhen me mbështetjen e Departamentit të Shtetit dhe përkthyesve të qeverisë amerikane. Ekipi i tranzicionit Trump ende nuk ka nënshkruar një marrëveshje me Administratën e Shërbimeve të Përgjithshme, një procedurë standarde për tranzicionet presidenciale. Trump dhe ndihmësit e tij janë mosbesues ndaj zyrtarëve qeveritarë të karrierës pas transkripteve të zbuluara të thirrjeve presidenciale gjatë mandatit të tij të parë.

Moska fillimisht iu përgjigj me gjakftohtësi fitores së Trump, me zëdhënësin e Kremlinit, Dmitry Peskov, duke u thënë gazetarëve se Putini nuk kishte në plan ta uronte presidentin e ardhshëm të “një vendi jomik që është i përfshirë drejtpërdrejt dhe indirekt në një luftë kundër shtetit tonë”.

Por të enjten, Putin e uroi publikisht Trumpin për fitoren e tij, duke vlerësuar përgjigjen e tij “burrërore” ndaj atentatit në Pensilvani dhe tha se ishte “gati” të fliste me Trump.

Më herët të dielën, një gazetar i kanalit televiziv shtetëror rus Rossiya, Pavel Zarubin, publikoi një intervistë me Peskov, në të cilën zëdhënësi i Kremlinit tha se shenjat për një përmirësim të marrëdhënieve nën presidencën e Trump ishin “pozitive”.

“Trump foli gjatë fushatës së tij se si ai e sheh gjithçka përmes marrëveshjeve, se ai mund të bëjë një marrëveshje që do t’i çojë të gjithë drejt paqes. Të paktën ai flet për paqen, jo për konfrontimin dhe dëshirën për t’i shkaktuar një disfatë strategjike Rusisë”, tha Peskov.

Ndërsa strategjia e Biden dhe Harris në lidhje me Ukrainën ishte e parashikueshme, Peskov shtoi: “Trump është më pak i parashikueshëm, dhe gjithashtu [është] më pak i parashikueshëm deri në çfarë mase Trump do t’i përmbahet deklaratave që bëri gjatë fushatës zgjedhore. Le të presim dhe të shohim.”

Një ish-zyrtar amerikan, i cili ishte i njohur me thirrjen e Putinit, tha se Trump ka të ngjarë të mos dëshirojë të hyjë në detyrë me një krizë të re në Ukrainë të nxitur nga përshkallëzimi rus, duke i dhënë atij që të dëshirojë që lufta të mos përkeqësohet.

Thirrja e Trump me Zelensky të mërkurën ishte miqësore, por vjen pasi zyrtarët në Kiev janë të shqetësuar se çfarë mund të thotë një presidencë e Trump për përpjekjet e luftës, thanë njerëz të njohur me thirrjen.

Ukraina kërkon miliarda dollarë në mbështetje ekonomike dhe ushtarake çdo muaj për të vazhduar të mbrojë armikun e saj më të madh dhe më të pajisur, i cili ka bërë përparime të rëndësishme ushtarake muajt e fundit. Trump është ankuar për koston e luftës për taksapaguesit amerikanë dhe theksoi privatisht se Ukrainës mund t’i duhet të heqë dorë nga një pjesë e territorit të saj, si Krimea, për paqe./Përshtatur nga”WashingtonPost”

Një ndeshje larg shifrës 100, Uzuni bëhet gati për rekordin e radhës në Spanjë

Myrto Uzuni vazhdon të shënojë me Granadan dhe që tani është një nga golashënuesit më të njohur në historinë e këtij klubi.

Në fakt, Uzunit i duhet edhe një gol i vetëm për të barazuar rekordin e 44 golave të shënuar nga El Arabi me fanellën e këtij klubi, ku marokeni kryeson renditjen e të gjitha kohëve. Me ritmin me të cilin po shënon Uzuni, ky rekord nuk do të presë shumë për t’u thyer dhe mundësia do t;i jepet që pas dy javësh me Kadiz, meqë për fundjavën e ardhshme do të jetë i grumbulluar me Kombëtaren dhe do të humbasë sfidën e La Liga 2.

Ajo ndeshje do të jetë e veçantë gjithsesi për sulmuesin shqiptar, pasi do të shënojë ndeshjen e tij të 100 në La Liga me Granadan, të ndarë mes La Liga 1 dhe La Liga 2. Nëse do të vijë edhe goli, do të kalonte El Arabin menjëherë të paktën sa i përket numrit të ndeshjeve që iu deshën në kampionat për të shënuar numrin 44, pasi marokenit iu deshën 130 ndeshje.

Pesë pije të nxehta që janë të domosdoshme për ditët e ftohta të dimrit

Tani që i ftohti është këtu, pijet e nxehta janë ato që na duhen për t’u ngrohur dhe për të shijuar ndryshimin e motit.

Ditët e ftohta të dimrit janë mundësia e përkryer për të shijuar pije të ngrohta e të shijshme që na ngrohin dhe na bëjnë të ndihemi më rehat dhe të relaksuar.

Pavarësisht nëse jeni në shtëpi apo jashtë për shëtitje, këto pije do t’ju bëjnë të harroni të ftohtin e hidhur dhe të shijoni momentet e dimrit që janë rrugës.

Këtu janë 5 pije të shkëlqyera të nxehta për t’i shtuar rutinës tuaj këtë dimër.

Çokollatë e bardhë me kanellë dhe reçel vishnje
Çokollata e bardhë me kanellë është një zgjedhje e ëmbël dhe e qetë për ditët e ftohta. Aroma e kanellës përzihet në mënyrë të përkryer me shijen e pasur të çokollatës së bardhë dhe shtimi i reçelit të vishnjës ofron një aromë frutash që ngre kënaqësinë. Ngrohtësia e pijes, së bashku me shijen e saj të ëmbël, është gjithçka që ju nevojitet për t’u çlodhur pasdite.

Çaj me nenexhik dhe mjaltë
Nëse dëshironi diçka të thjeshtë por të shijshme, çaji me nenexhik dhe mjaltë është zgjidhja perfekte. Aroma e mentes e kombinuar me ëmbëlsinë e mjaltit do t’ju ofrojë lehtësim dhe qetësi. Kjo pije është e përkryer për t’u shijuar pas darkës ose kur ndiheni pak të rëndë dhe keni nevojë për diçka të lehtë dhe freskuese. Përveç kësaj, mente ndihmon tretjen dhe lehtëson stresin.

Pije e nxehtë e bërë me shurup panje dhe kanellë
Kjo pije është përgjigja për ata që e duan shijen e shurupit të panjës. Kur e kombinoni me kanellë dhe qumësht të ngrohtë, rezultati është i parezistueshëm. Shija e ëmbël e shurupit e kombinuar me ngrohtësinë e pijes e bën këtë pije zgjedhjen perfekte për t’u çlodhur dhe për të shijuar një mbrëmje të qetë në shtëpi.

Pini me xhenxhefil, portokall dhe kanellë
Kjo pije është e mbushur me shije që ngrohin dhe forcojnë sistemin tuaj imunitar. Zieni xhenxhefilin e freskët me portokall dhe kanellë dhe ju keni pijen freskuese perfekte për t’ju mbajtur ngrohtë dhe të shëndetshëm këtë dimër. Kombinimi i këtyre përbërësve ka veti anti-inflamatore dhe antioksiduese që ju ndihmojnë të ndiheni më të freskët.

Latte e nxehtë me vanilje dhe karamel
Nëse i doni ëmbëlsirat, ky latte me karamel vanilje është zgjedhja perfekte. Qumështi dhe kafeja kombinohen në mënyrë perfekte me notat e ëmbla të vaniljes dhe karamelit, duke ju dhënë një pije që nuk ka asgjë për të pasur zili për kafenë tuaj të preferuar. Shtoni pak krem ​​pana dhe çokollatë të grirë për ta bërë atë edhe më të shijshëm!

Pensionistët në Berat kërkojnë rritje të pensionit: Paratë që marrim s’na dalin prandaj punojmë

Nezajete Llangozi 68-vjeçe dhe Sheribane Mahmutaj, 82-vjeçe janë dy pensioniste nga lagjia “30-Vjetori” në qytetin e Beratit, të cilat punojnë çdo ditë me grep e shtiza për të fituar të ardhura pasi me rritjen e çmimeve pensioni që marrin nuk iu del për të kaluar muajin.

‘Meqenese pensioni nuk na del tani në këtë moshë i jemi future kësaj pune dhe themi që ushqehemi. Une jetoj vetëm. Më tepër vijmë nga zona e fshatit dhe shumë pak nga qyteti dhe pëlqejnë më shumë çorapet fanellat dhe punën e dorës’ thotë Nazajete.

Të vendosura në hyrjet e pallateve ku jetojnë, ato qëndrojnë me orë të tëra duke punuar me shpresën që të shitet diçka në ditë, për të siguruar të ardhura.
‘E mira eshte qe ne te na rritet pensioni dhe mos te mundohemi. Po të ecën shitjet shkon deri 100 mijë lekshi në muaj’, thotë zonja Llangozi.

‘Punoj shumë por me raste shes, sepse nuk ka punë përditë se po të kishte përditë do fitoja’, thotë Sheribane Mahmitaj.

“Shqetësim në rritje”/ Dyfishohen paditë ndaj gazetarëve në Shqipëri

Në Shqipëri komuniteti i gazetarëve dhe shoqëria civile po shtojnë presionin ndaj autoriteteve zyrtare me qëllim marrjen e masave të nevojshme bazuar në direktivën e BE mbi paditë strategjike kundër pjesmarrjes publike, ose siç quhen ndryshe SLAPP. Sipas njohësve të fushës juridike ato synojnë t’i frenojnë gazetarët në misionin e tyre, duke dëmtuar transparencën dhe llogaridhënien publike. Gjatë 3 viteve të fundit, paditë ndaj gazetarëve në gjykatë u rritën me afro dy herë. Kjo u vecua shqetësuese edhe në progress-raportin e fundit të BE-së për Shqipërinë. Nga ana tjetër zyrtarët thonë se janë vënë në lëvizje për ta vënë në zbatim direktivën anti-SLAPP të BE.

Në pranverë të këtij viti BE miratoi një direktivë kundër padive SLAPP, për të mbrojtur personat që angazhohen në pjesëmarrjen publike nga paditë keqdashëse.

Edhe Këshilli i Europës miratoi një rekomandim për këtë qëllim. Këto padi po përdoren gjithnjë e më shumë nga politikanë të lartë, zyrtarë përfaqësues të bizneseve apo dhe individë me lidhje kriminale si forma presioni ndaj gazetarëve, aktivistëve dhe përfaqëseuesve të shoqërisë civile me qëllim që ata të tërhiqen nga investigime të ndryshme të ngjarjeve me sfond korruptiv, të paligjshëm apo kriminal.

Në vitin 2023 në gjykatat e vendit ndaj gazetarëve u ngritën 73 padi nga 42 një vit më parë. Aktualisht qendra Respublica, që ofron ndihmë juridike falas për ta gjatë viteve të fundit, po ndjek rreth 50 raste të tilla në gjykata. Përveç një padie, kjo qendër i ka fituar të gjitha çështjet në shkallë të parë dhe proceset vijonë në apel. Por në mungesë të një kuadri ligjor gjyqtarët aktualisht e kanë të pamundur t’i konsiderojnë ose jo padi SLAPP. Avokati Dorian Matlija ka një qasje personale nisur nga përvoja.

“ Ato konsiderohen të tilla kur shihet që shanset që të fitohen në gjykatë janë thuajse zero, sepse janë absurde në vetvete për argumentat që ngrenë, por kanë efektin negativ që trembin gazetarët me shifra të larta që kërkohen për dëmshpërblime. Gjithashtu i deligjitimon ata duke vënë në pikëpyetje lajmin apo besueshmërinë e tyre dhe sigurisht u merr gazetarëve dhe kohën. Grupime të fuqishme politike apo biznese të fuqishme kanë të gjitha mundësitë t’i ndjekin këto çështje dhe të vazhdojnë t’i tërheqin “zvarrë” gazetarët nëpër gjyqe të gjata.”- thotë për Zërin e Amerikës Dorian Matlija, drejtor ekzekutiv i qendrës Respublica.

Zoti Matlija thotë se paditësit janë politikanë të lartë, shumica nga mazhoranca, përfaqësues të bizneseve dhe nëpunës zyrtarë. Ai argumenton se paditësit nuk tërhiqen edhe pse në mjaft raste prokuroria e posaçme zbulon afera korruptive për të cilat kanë shkruar gazetarët që ai mbron në gjykatë.

Në udhërrëfyesin e shtetit të së drejtës që u miratua nga qeveria shqiptare në muajin qershor të këtij viti, në kuadër të përgatitjes për negociatat me BE, është specifikuar se autoritetet zyrtare do të punojnë për të përafruar direktivën e BE-së anti-SLAPP me legjislacionin shqiptar.

Direktiva sugjeron disa masa si: përjashtimin e hershëm në gjykatë të padive të pabaza, mbulimin e shpenzimeve nga pala paditëse kur proçesi rezulton i pabazuar, detyrimin e paditësit për të provuar se padia është e justifikuar, vendosjen e penaliteteve nga gjykata ndaj atyre që iniciojnë padi keqdashëse, apo dhe ndihmë juridike falas për gazetarët.

Por përfaqësues të shoqërisë civile vërejnë se procesi në vend është kompleks, duke marrë në konsideratë dhe mangësitë në trupën e gjyqtarëve për shkak të procesit të vetting-ut.

“ Ekspertët tanë ligjorë që kanë bërë vlerësimin fillestar të hapësirave dhe mungesave që ne kemi aktualisht në këtë drejtim argumentojnë që procesi është shumë sfidues. Në këtë kuadër është shumë e nevojshme që të nisë herët dhe të jetë sa më gjithpërfshirës”– shprehet për Zërin e Amerikës Blerjana Bino, drejtuese e Qendrës për Shkencë dhe Inovacion për Zhvillim.

Edhe Kryetari i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë Aleksandër Çipa sugjeron një proces të shpejtë gjyqësor të gazetarëve në gjykata, pasi tejzgjatja e dëmton punën e tyre, argumenton ai.

“Gjykatat tona, proceset që kanë të bëjnë me gazetarët nuk mund t’i mbajnë në kalendat e tyre. Duhet të krijohet mundësia që këto procese në trancparencë të plotë të përfundohen konform legjislacionit shqiptar dhe të bëhen shembuj që reflektohen me qëndrime reaguese nga institucionet apo personat që ngrenë padi të pabazuara ndaj gazetarëve”– argumenton Z. Çipa.

Ministri i Drejtësisë Ulsi Manja i tha Zërit të Amerikës, se një grup i posaçëm pune, ka nisur analizën e rasteve konkrete të padive SLAPP në gjykata ndaj gazetarëve për të parë tipologjinë, nga vijnë dhe si janë vendimet e gjykatave për to.

Z. Manja konfirmoi se përafrimi i direktivës së BE me legjislacionin në vend ka nisur edhe pse afati final në udhërrëfyes është viti 2027. Sipas tij mendohet të ndërhyhet në dy aspekte.

“ Po t’i referohesh direktivës një nga masat anti – SLAPP është dhe mundësia që duhet t’i jepet gjyqësorit që t’i refuzojë këto padi që në momentin e parë. Kjo kërkon patjetër ndryshime në Kodin e Procedurës Civile. Gazetarët në rastin e padive strategjike kundër pjesmarrjes publike, ( SLAPP) konsiderohen viktima. Edhe në këtë rast do duhet të ketë një incentivë që ka të bëjë me mbrojtjen juridike, ndihmën juridike falas. Këtë e ofron ligji për ndihmën juridike falas. Do duhet të ndryshohet edhe ky ligj. Me këto kemi filluar nga puna që tani”– thotë Ministri i drejtësisë Ulsi Manja.

Por Zoti Matlija drejtor i qendrës Respublica, ndalet edhe në një tjetër moment që lidhet me dekriminalizimin e shpifjes pasi gjysma e padive që ai ndjek në gjykatë janë penale dhe jo civile. Kodi Penal parashikon gjobë deri në 3 milion lekë, për shpifje.

“ Një pjesë e mirë e padive SLAPP janë ato që gjykohen në gjykatat penale jo në gjykatat civile. Gazetarët nuk përballen me dëmshpërblime, por me dënime. Gjoba nuk është shumë e lartë, por problemi më i madh është që mbetet në dëshminë e penalitetit të gazetarit, si një person i dënuar. Kjo është kritikuar dhe nga Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut”- vijon Z. Matlija.

Ministri i Drejtësisë i tha Zërit të Amerikës se po punohet për një kod të ri penal që synon të reflektojë 61 direktiva të BE. Dekriminalizimi i shpifjes do marrë vëmendje të posaçme thotë Z. Manja.

“Qasja jonë është pozitive për ta përafruar Kodin Penal me standardet më të mira të BE. Pse jo Shqipëria, kur të miratohet kodi i ri penal ta ketë edhe shpifjen të dekriminalizuar. Ka instrumenta të tjerë juridikë për t’u mbrojtur ndaj shpifjes dhe cënimit të personalitetit. Një proces gjyqësor civil edhe në rastin e shpifjes, kur pretendohet për cënim të dinjitetit personal, familjar apo tregtar, ka mjete të tjera juridike për ta rivendosur të drejtën e shkelur edhe në rastin kur këto subjekte janë gazetarë.”- sqaron Ministri Manja.

Por një nga momentet kyçe kur bëhet fjalë për paditë strategjike kundër pjesmarrjes publike, lidhet me trajnimin e gjyqtarëve, që gjithashtu përfshihet në direktivën e BE. Komiteti shqiptar i Helsinkit e çmon të rëndësishëm këtë element.

“ Besoj që ka nevojë për trajnime të mirëfillëta të gjyqtarëve, nga ekspertë të cilët janë marrë me paditë SLAPP në vende të tjera, qoftë të rajonit, në Shqipëri apo dhe në vendet e BE, pasi ky nuk është një fenomen shqiptar por global.”- thotë Erida Skëndaj, drejtore ekzekutive e Komitetit Shqiptar të Helsinkit.

Në Shqipëri BE ka zhvilluar disa seanca të posaçme për trajnimin e gjyqtarëve në lidhje me lirinë e shprehjes. Ndërsa në mesin e nëntorit në Bruksel pritet një seancë trajnimi e posaçme në lidhje me paditë SLAPP, me pjesmarrjen edhe të përfaqësuesve të sistemit gjyqësor shqiptar. Ky moment shënon një hap të ri mbi përpjekjet europiane në këtë drejtim, çka pritet të reflektohet më pas edhe në Shqipëri./VOA

Basha nxjerr videon: Ndarja e politikës me krimin prioritet për vendin, rasti Çyrbes dëshmon se mandati i Rmës është produkt i bandave

Lulzim Basha ka shpërndarë një video të kryeministrit Rama në të cilën ai mohon lidhjet me krimin, duke i bashkangjitur asaj faktet e reja të zbuluara nga dosja e SPAK për ish-deputetin e PS, Jurgis Çyrbja. Kreu i Demokratëve Euroatlantikë deklaron se mandati i personal i Edi Ramës në Durrës është produkt i krimit të organizuar. Sipas Bashës, ndarja e politikës nga krimi është një prioritet për vendin.

Basha gjithashtu thotë se aleanca mes krimit dhe politikës ka shënuar një degradim për sigurinë dhe njëkohësisht e ka bërë Shqipërinë të pajetueshme, pasi pastrimi i parave të krimit e ka bërë të pamundur blerjen e një shtëpie nga të rinjtë.

Postimi i Lulzim Bashës:

Ndarja e politikës me krimin ka qenë dhe mbetet një nga prioritet kryesore për Shqipërinë. Kemi denoncuar me forcë dhe me fakte lidhet e Edi Ramës me krimin e organizuar, tashmë të faktuar nga dosje të njëpasnjëshme që tregojnë se bandat i dhanë pushtetin Edi Ramës, ndërsa Edi Rama vendosi pushtetin në shërbim të bandave.

Arrestimi i Jurgis Çyrbes dëshmoi, brenda dhe jashtë vendit, se edhe mandati personal i Edi Ramës në Durrës ishte produkt i krimit të organizuar.

Kjo aleancë e qelbur mes krimit dhe politikës ka shënuar degradimin e rendit dhe sigurisë në vendin tonë, duke e bërë Shqipërinë një vend të pajetueshëm. Jo vetëm sepse qytetarëve u kanoset jeta, por sepse të rinjtë nuk kanë mundësi të ndërtojnë një familje në një vend ku paratë që pastrohen në ndërtim i’u pamundësojnë blerjen e një shtëpie me çmime të përballueshme.

Një pushtet që i shërben bandave në vend që t’iu shërbej qytetarëve, nuk i duhet as dreqit.

Shqipëria meriton më shumë!

Alfrida Marku denoncon: Pjerin Ndreu nuk ka zbatuar asnjërin nga 21 projektet e premtuara

Anëtarja e Këshillit bashkiak Lezhë Alfrida Marku, njëkohësisht kryetare e degës së Demokratëve euroatlantik përmes një komunikimi publik ka denoncuar shifrat e buxhetit të Bashkisë Lezhë dhe 21 premtimet e pa mbajtura nga Kryebashkiaku Pjerin Ndreu.

Më poshtë postimi i plotë:

Dhjetorin e kaluar, kur në Këshillin e Bashkisë diskutohej buxheti vendor për këtë vit, Bashkia Lezhë premtonte 5.3 miliard lekë në dispozicion për rehabilitimin e rrugëve.

Po cila është situata sot ?!

Kur kanë mbetur më pak se 2 muaj nga fundi i vitit buxhetor, rezulton se Bashkia Lezhë nuk ka zbatuar asnjërin nga 21 projektet e premtuara për rehabilitimin e rrugëve.

Kjo është gjendja në rrugën e Ambulancës në fshatin Tresh, në të cilën ashtu sikurse në rrugët e tjera të premtuara nga Bashkia Lezhë për tu rehabilituar, ende nuk ka asnjë gjurmë të nisjes së punimeve.

Ndërkohë drejtuesit e Bashkisë vijojnë propagandën duke iu prezantuar banorëve projektet ende të pazbatuara, të mbetura në letër.

Pesë vjet pas tërmetit, Durrësi ende në kërkim të një memoriali kujtese

Kulla C me lartësi mbi 10 metra ishte objekti më i lashtë që u rrënua pjesërisht natën e tërmetit vdekjeprurës të 26 nëntor 2019 në qytetin e Durrësit. Gjashtë muaj më vonë, një grup specialistësh që diskutonin për rindërtimin e saj, nuk e mbështetën idenë që kulla të ruante imazhin e natës së tërmetit.

“Pjesa e brendshme e kullës mund të kthehej në një ekspozitë të hapur,” kujton skulptori Qazim Kërtusha. “Hapësira që u krijua në murin e shkatërruar nga tërmeti, mund të shërbente si një kujtesë e rëndësishme për qytetarët durrsakë dhe turistët e huaj për natën e tmerrshme dhe dëmet e jashtëzakonshme që shkaktoi 26 nëntori i vitit 2019,” shtoi ai.

Thuajse 5 vjet pas tërmetit shkatërrimtar, Durrësi është ende në kërkim të një memoriali kujtese. Një ide e tillë u diskutua pas fatkeqësisë natyrore dhe kreu i atëhershëm i Bashkisë premtoi ndërtimin e një memoriali në njërin prej pallateve të rrënuara, ku humbën jetën disa nga banorët. Gjithsesi, vendimi nuk u zbatua asnjëherë.

Për banorët e Durrësit, përkujtimi i natës së tërmetit është i rëndësishëm.

“Djali im me familjen shkuan për t’u ruajtur drejt mureve mesjetare dhe kanë shpëtuar për më pak se një fraksion sekonde,” kujton Shpëtim Sherifi, i cili vazhdon të banojë në pallatin përballë mureve të kalasë mesjetare.

“Duhet ta ruanin atë pamje, sepse në qytet edhe pse kanë kaluar pesë vite, nuk ka ende asnjë shenjë kujtese nga ajo natë,” shtoi ai.

Tërmeti i 26 nëntorit 2019 shkaktoi 51 viktima dhe shkatërroi qindra pallate dhe banesa në të gjithë vendin, por gjurmët më të thella i la në qytetin e Durrësit. Qyteti më i vjetër i Adriatikut lindor, pesë vjet më parë u kujtua edhe për tërmetet e tjerë shkatërrues, të cilat janë dokumentuar në burimet e shkruara antike.

Vitet 345 dhe 1273 pas erës sonë janë shënuar në historinë e Durrësit për lëvizjet sizmike shkatërrimtare. Nën tokë vazhdojnë të flenë shenjat e tërmeteve që u përkasin disa shekujve më parë, por fatkeqësi të tilla natyrore priren të harrohen nga qytetarët.

Lëkundjet e rënda sizmike të shekullit të kaluar i përkasin vitit 1926, në muajin e fundit të të cilit qendra e qytetit dhe rrethinat e tij ndryshuan krejtësisht pamjen.

Gjatë viteve në vazhdim, restaurimet dhe ndërtimet e reja krijuan mundësinë e një urbanistike moderne, me bulevardin kryesor, godinat e Bankës së shtetit, bashkisë së re, xhamisë së madhe, vilës mbi kodër, si dhe disa projekte të reja, mes të cilëve investimi për portin detar.

Por shenjat e kujtesës së rindërtimit edhe këtu mungojnë.

Urbanisti Artan Kacani tha për BIRN se ai ka publikuar disa shkrime në revista të huaja shkencore për tërmetin e fundit në Durrës, por edhe pesë vjet më pas, ende mungon një studim i mirëfilltë për ngjarjen e natës së 26 nëntorit, për pasojat e saj si dhe për procesin e rindërtimit.

Fred Kedhi, një skulptor durrsak që jeton dhe punon në Itali, tha për BIRN se pushteti lokal ende nuk e ka hedhur hapin e memorialit të kujtesës.

“Shenjat e rindërtimit janë ende të dukshme,” tha Kedhi, që tregon se dje në një nga pallatet shumëkatëshe në qendër, sapo kishte nisur restaurimi. “Ky është një tregues i shenjave të ngjarjes së rëndë të pesë viteve më parë,” shtoi ai.

Kedhi mbron idenë e shpalljes së një konkursi për artistët durrsakë dhe të huaj dhe projekt-idetë e një memoriali kushtuar tërmetit të vitit 2019 mund të jenë të shumta.

“Historia e Durrësit është e mbushur me ngjarje pozitive, por edhe me fatkeqësi që nuk duhen harruar. Ashtu siç duhen kujtuar edhe përpjekjet për rikthimin e normalitetit,” përfundoi Kedhi./ reporter.al

Gjykata në Romë vendos nesër për 7 emigrantët e paligjshëm që erdhën nga Italia në Shqipëri

Gjykata në Romë do të vendosë ditën e nesërme nëse ndalimi i 7 emigrantëve të huaj që u sollën në Shqipëri nga Italia është i drejtë apo jo.

 

Kujtojmë që disa javë më parë gjykata vendosi anulimin e vendimit të ndalimit të 12 emigrantëve, duke bërë që ata të riktheheshin sërish në Itali.

Ndërkohë dy ditë më parë në Shëngjin mbërritën 8 emigrantë të tjerë, por njëri prej tyre u kthye sërish në Itali për shkak se u konstatuan probleme shëndetësore.

Ministri i Brendshëm Matteo Piantedosi vijon të mbrojë operacionin.

“Ne – thekson ai – jemi të bindur se gjithçka është në përputhje me ligjin evropian. Ka gjyqtarë që po vendosin në një mënyrë të caktuar, ne nuk pajtohemi me këto vendime dhe i kemi kundërshtuar”.

Një delegacion parlamentar nga Partia Demokratike dhe Lëvizja 5 Yjet dhe përfaqësues të shoqatave të Tryezës së Azilit dhe Imigracionit ndodhet në terren në një mision monitorimi për të verifikuar kushtet e qendrave: hapësirat e banimit, tualetet dhe respektimin e procedurave ligjore dhe ndërkombëtare.

Analiza e REL: Ballkani Perëndimor dhe ndikimi i paparashikueshëm i Donald Trump

Presidenti i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, nuk është i huaj për Ballkanin Perëndimor, e as rajoni nuk është i panjohur për të. Historitë e tyre janë të ndërthurura dhe kanë krijuar tashmë terren për një marrëdhënie të paparashikueshme përpara.

 

Trump, republikan, i cili ka shërbyer si president edhe nga viti 2017 deri më 2021, ka fituar zgjedhjet e 5 nëntorit kundër kandidates demokrate, Kamala Harris.

“Sinqerisht, kjo ishte lëvizja më e madhe politike e të gjitha kohërave. Nuk ka pasur kurrë diçka të tillë në këtë vend, e ndoshta edhe më gjerë”, ka thënë Trump natën e zgjedhjeve.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, dhe kryeministri Albin Kurti e kanë uruar atë për fitoren.

Kurti ka thënë se “SHBA-ja është një aleate, mike dhe partnere e rëndësishme e Kosovës” dhe se “ne mezi presim të punojmë së bashku për përparim dhe paqe”.

Për “fitoren e jashtëzakoshme” e ka uruar edhe kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, dhe udhëheqës të tjerë të vendeve të Ballkanit Perëndimor, përfshirë presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç, i cili ka shprehur besimin se zëri i Serbisë “tani do të dëgjohet më mirë”.

“Me [njerëzit e Trumpit] kemi ruajtur marrëdhënie miqësore edhe kur e kanë humbur mandatin dhe kjo tani është një situatë më e përshtatshme për ne”, ka thënë Vuçiç.

Entuziast për fitoren e Trumpit është shprehur edhe kryeministri i Malit të Zi, Millojko Spajiç, i cili në një postim në X ka shkruar se “ditë më të mira” do të vijnë si për Amerikën, ashtu edhe për Malin e Zi.

Ndërsa, presidenti i Republikës Sërpska, Millorad Dodik, i cili favorizon shkëputjen e këtij entiteti nga pjesa tjetër e Bosnjës, ka thënë se fitorja e Trumpit “është edhe fitorja jonë”.

Administrata e mëparshme “ishte e padrejtë me ne”; nën udhëheqjen e Trumpit, presim që ajo të jetë më objektive, ka thënë Dodik – i sanksionuar nga SHBA-ja për rrezikimin e Marrëveshjes së Dejtonit për Paqe.

Reagimet e tilla për Vesko Garçeviç, profesor i Praktikës së Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin e Bostonit, ishin të pritshme. Për më tepër, thotë ai, ekziston prej kohësh një qasje proaktive e disa liderëve ballkanikë për të forcuar pozitat e tyre dhe për të luajtur rol në formësimin e politikës amerikane ndaj Ballkanit.

“Dy shtete të rajonit, Serbia dhe Shqipëria, i kanë ofruar hapësirat e tyre për investime nga rrethi i ngushtë i Trumpit, duke shpresuar se një gjë e tillë do t’u ndihmojë të merren me administratën Trump në të ardhmen”.

“Kur bëhet fjalë për Serbinë, ajo beson se kjo administratë do t’i ndihmojë ta adresojë çështjen e Kosovës. Shqipëria, ndërkaq, përpiqet ta pozicionojë veten si një nga shtyllat – së bashku me Serbinë – e qasjes së ardhshme amerikane ndaj Ballkanit”, thotë Garçeviç për programin Expose të Radios Evropa e Lirë.

Dhëndri i Trumpit, Jared Kushner, i cili ka shërbyer edhe si këshilltar në administratën e tij, planifikon të ndërtojë hotele luksoze në Shqipëri dhe Serbi.

Edhe djali i madh i Trumpit, Donald Jr., ka darkuar këtë vjeshtë me biznesmenë në Beograd, për të diskutuar mundësitë për investime.

Për Garçeviçin, janë të njohura tendencat e Trumpit për të prioritetizuar interesat amerikane përmes marrëdhënieve dypalëshe.

“Trump nuk do ta harmonizojë qasjen e Amerikës me Bashkimin Evropian, nëse beson se qasja individuale, qasja dypalëshe i sjell përfitime më të mira. Ai do t’i shtyjë gjërat përpara, pavarësisht se çka mendon BE-ja”, thotë ai.

David Kanin, profesor i Studimeve Evropiane në Universitetin Johns Hopkins në Uashington, thotë për Exposenë se administrata e parë e Trumpit ka qenë proserbe dhe se zyrtarët serbë janë ndier të respektuar prej tij.

Ndonëse thekson se presidenti i zgjedhur është i paparashikueshëm, ai pret që kjo marrëdhënie të vazhdojë.

Thotë se investimet në Shqipëri për të do të jenë të rëndësishme, ndërsa forcat populiste në Maqedoni të Veriut dhe në Mal të Zi do të përshtaten me kërkesat e tij, për t’i maksimizuar përfitimet e tyre.

“Humbësit, si gjithmonë, janë klientët e Amerikës: boshnjakët dhe kosovarët. Por, për këtë nuk duhet të fajësohet vetëm Trumpi. Ne kemi 30 vjet që i detyrojmë boshnjakët dhe kosovarët të bëjnë lëshime ndaj kundërshtarëve të tyre – qysh nga Marrëveshja e Dejtonit”, thotë Kanin.

Kanin shton se boshnjakët janë tani të humbur dhe pa mbrojtës, duke supozuar se Trump do të vazhdojë të mbetet, siç thotë, proserb.

Ai vë në dukje se kroatët e Bosnjës mund t’i rinovojnë përpjekjet për një entitet të tretë dhe boshnjakët të dobësohen prej kësaj. Për Kosovën thotë se, prej kohësh, nuk po i shkonte mirë në aspektin ndërkombëtar.

“Albin Kurti mund t’i fitojë zgjedhjet në Kosovë, por jashtë vendit është shumë jopopullor. Tani ai do të përballet me Shtetet e Bashkuara, të cilat mund të jenë edhe më të prira për ta ndihmuar Vuçiqin me politikat e tij ndaj Kosovës”, thotë Kanin.

Gjatë administratës së parë Trump, Kosova dhe Serbia kanë arritur një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve ekonomike, por shumica e pikave të saj kanë mbetur pa u zbatuar.

Në atë administratë ka pasur edhe zyrtarë që kanë folur për shkëmbimin e territoreve mes Kosovës dhe Serbisë – si mundësi për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve mes tyre – por edhe për tërheqjen e trupave amerikane nga Kosova.

Kanin thotë se gjasat për t’u rikthyer si ide i ka më shumë kjo e fundit.

“Shkëmbimi i territoreve nuk do të rikthehet në të njëjtën mënyrë si përpara, sepse aktorët kanë ndryshuar – së paku njëri prej tyre. Marrëveshja është folur në kuadër të një pajtimi mes [ish-presidentit të Kosovës, Hashim] Thaçi, dhe Vuçiçit, të cilët i kanë besuar njëri-tjetrit. Problemi tani është se mes Kurtit dhe Vuçiçit nuk ka bashkëpunim. Ndaj, besoj se marrëveshja mes tyre nuk ka gjasa”, thotë Kanin.

Por, ndryshe nga ai mendon Garçeviç. Sipas tij, ideja e shkëmbimit të territoreve mund të rishfaqet shpejt në agjendën e SHBA-së.

“Mendoj se SHBA-ja nuk do të dojë një krizë tjetër në Ballkan. Ajo do të përpiqet ta mbyllë edhe krizën në Ukrainë, për t’u përqendruar te Kina dhe kriza e saj potenciale me Tajvanin. Nëse i marrim parasysh të gjitha ato që Trump i ka thënë gjatë fushatës presidenciale, mendoj se Kina do ta marrë pjesën më të madhe të kohës, kur bëhet fjalë për agjendën e politikës së jashtme”, thotë Garçeviç.

Të dy bashkëbiseduesit e REL-it thonë se sfidat për Kosovën do të jenë më të theksuara sidomos nëse Richard Grenell merr pozitën e sekretarit amerikan të Shtetit apo ndonjë pozitë tjetër të lartë në administratën e re Trump – gjë që tashmë është përfolur.

Në vitin 2020, kryeministri i Kosovës, Kurti, e ka akuzuar Grenellin, i cili atëkohë ka qenë përfaqësues i Shteteve të Bashkuara në dialogun Kosovë-Serbi, për “përfshirje të drejtpërdrejtë” në rrëzimin e Qeverisë së tij.

Grenell ka thënë se Kurti është antiamerikan.

Përballë sfidave të brendshme, luftës në Ukrainë, konflikteve në Lindjen e Mesme e të tjera, ka edhe analistë që argumentojnë se administrata e re e Trumpit mund t’i injorojë zhvillimet në Ballkan dhe kështu t’i mundësojë Rusisë ta zgjerojë ndikimin e saj.

Një prej tyre është Cody McClain Brown, profesor në Universitetin e Zagrebit.

“Nëse Rusia përpiqet të ndikojë më shumë në Serbi dhe në Mal të Zi, situata në Bosnje dhe Hercegovinë mund të bëhet më e paqëndrueshme. Kur bëhet fjalë për Kosovën, qëndrimi i Trumpit do të vazhdojë të rrijë pezull. Ai mund ta mbështesë Serbinë për ta rimarrë Kosovën, por është vështirë të dihet, pasi nuk shpreh opinione të fuqishme për këtë çështje”, thotë Brown.

Bashkimi Evropian, ku mëtojnë anëtarësimin të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, po shtrëngohet gjithashtu për kthimin e Trumpit. Zyrtarët e tij e kanë uruar atë, por në të kaluarën kanë shprehur jo rrallë shqetësime për politikën e tij të jashtme.

Analistët thonë se në muajt e parë të vitit të ardhshëm e andej, do të bëhet e qartë nëse taktikat e Trumpit do të çojnë në zhvillime pozitive në Ballkanin Perëndimor, do t’i shtojnë armiqësitë apo do ta lënë atë, thjesht, në një gjendje amullie./REL

1...647648649...8 382Faqja 648 nga 8 382

Kryesore

Continue to the category
Më shumë
© 2024 Rilindja Demokratike Euroatlantike