Ministri i Jashtëm i Gjermanisë bëri thirrje për shpenzime të mbrojtjes prej pesë për qind të PBB. Edhe vendet e tjera evropiane po rrisin masivisht buxhetet e tyre ushtarake.

Donald Trump mund të ndihet i konfirmuar: Ministri i ri i Jashtëm i Gjermanisë, Johann Wadephul kërkon që qeveria e re gjermane të investojë pesë për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto (GDP) në mbrojtje. Kjo e bë e ditur në takimin e ministrave të Jashtëm të NATO-s në Antalia të Turqisë. Gjermania mbështet propozimin e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte për të ndarë 3.5 për qind për qëllime ushtarake dhe 1.5 për qind shtesë për infrastrukturën e lidhur me mbrojtjen, tha ministri. Megjithatë, qartësia përfundimtare për investimet e të gjitha shteteve të NATO-s ndoshta do të vijë vetëm në samitin vendimtar të NATO-s në Hagë në fund të qershorit.

Vetëm një ditë më parë, kancelari Friedrich Merz kishte njoftuar në deklaratën e tij qeveritare në Bundestag se donte të zgjeronte Bundeswehr-in në “ushtrinë më të fortë konvencionale të Evropës”. Por edhe vende të tjera evropiane formulojnë synime ambicioze:

Polonia – bastioni lindor i NATO-s
Polonia ka investuar shumë në forcat e saj të armatosura prej vitesh – me synimin për t’u bërë fuqia më e fortë tokësore në Evropë. Vitin e kaluar, 4.12 për qind e prodhimit ekonomik shkoi për buxhetin e mbrojtjes. Qëllimi i deklaruar i shtetit më të madh në krahun lindor të NATO-s: parandalimi efektiv i Rusisë.

Ushtria polake aktualisht ka rreth 150,000 ushtarë në ushtrinë profesionale dhe mbrojtjen territoriale. Deri në vitin 2035, numri pritet të rritet në 300,000. Në të njëjtën kohë, ushtria polake dhe mbrojtja ajrore po modernizohen: më shumë se 600 tanke luftarake – të porositura te Koreja e Jugut dhe SHBA, – si dhe raketa HIMARS, dronë. Në të ardhmen, avionë luftarakë F-35 do të forcojnë ushtrinë polake dhe mbrojtjen ajrore. Kurse marina polake konsiderohet mjaft e dobët.

Gjermania: Nga hezituese në lidere?
Me rritjen e paralajmëruar të shpenzimeve të mbrojtjes në pesë për qind të prodhimit të brendshëm bruto, Gjermania do të bënte një kthesë të politikës së sigurisë me përmasa historike. Që nga fundi i Luftës së Ftohtë, Republika Federale ishte mbështetur në bashkëpunimin ndërkombëtar, diplomacinë dhe një “kulturë të kufizimit ushtarak”. Pika e kthesës u shënua nga fjalimi i ashtuquajtur “Zeitenwende”- kthesa epokale e kancelarit Olaf Scholz më 27 shkurt 2022, tre ditë pas pushtimit rus të Ukrainës. Menjëherë pas këtij fjalimi, qeveria federale vuri në dispozicion një fond special prej 100 miliardë eurosh për Bundeswehr-in.

Në vitin 2024, shpenzimet e rregullta të mbrojtjes arritën në rreth 90 miliardë euro, ose rreth 2.1 për qind të PBB-së. Një rritje në pesë përqind do të kërkonte një buxhet të mbrojtjes prej mbi 160 miliardë euro në vit në të ardhmen. Ky dyfishim do të kishte implikime të mëdha buxhetore.

Bundeswehr aktualisht ka rreth 182.000 ushtarë aktivë. Ministria e Mbrojtjes synon të ketë një personel prej të paktën 203.000 deri në vitin 2031, megjithëse në disa raste diskutohet edhe një objektiv prej 240.000. Modernizimi i vazhdueshëm prek të gjitha fushat e forcave të armatosura: tanket, avionët dhe anijet e vjetruara duhet të zëvendësohen, dixhitalizimi dhe aftësitë drejtuese duhet të zgjerohen. Koncernet kryesore industriale në Gjermani janë Rheinmetall, Airbus Defense and Space dhe Diehl Group, të cilët, së bashku me partnerët e huaj, po operojnë gjithnjë e më shumë me fokus eksportin.

Franca: Fuqi nukleare me pretendim global
Franca është e vetmja fuqi bërthamore në BE dhe ndjek një strategji të prezencës globale dhe pavarësisë ushtarake. Rreth 203.000 ushtarë shërbejnë në ushtri, plus 175.000 anëtarë të njësive paraushtarake si xhandarmëria dhe 26.000 rezervistë.

Me aeroplanmbajtësen me energji bërthamore Charles de Gaulle dhe nëndetëset strategjike, marina Franceze zotëron komponent të fuqishëm parandalues ​​bërthamor. Avionët luftarakë Rafale synojnë epërsinë ajrore dhe janë gjithashtu të pajisur për të mbajtur armë bërthamore.

Që nga marrja e detyrës në vitin 2017, Presidenti Emmanuel Macron e ka arritur rritjen e konsiderueshme në buxhetin e mbrojtjes. Në një fjalim dramatik televiziv në fillim të marsit, presidenti informoi popullatën në detaje për “kërcënimin rus” që kërcënon Evropën. Prandaj, buxheti francez i mbrojtjes thuajse duhet të dyfishohet.

Britania e Madhe: E shumëarmatosur por e cënueshme
Me një objektiv prej rreth 2.4 përqind të PBB-së, Britania e Madhe gjithashtu dëshiron të rrisë shpenzimet e saj të mbrojtjes, duke u fokusuar në teknologjinë e lartë: dronët, inteligjencën artificiale dhe sistemet lazer. Marina Mbretërore, me dy aeroplanmbajtëse, nga të cilat zakonisht vetëm një është operacionale, dhe Forcat Ajrore konsiderohen si shumë moderne. Shtylla e forcave ajrore janë avionët luftarakë F35B nga SHBA, nga të cilët qeveria synon të blejë gjithsej 138.

Megjithatë, forcat e armatosura britanike janë relativisht të vogla, me rreth 140,000 ushtarë aktivë (4000 syresh janë Gurkhas, nepalezë në forcat britanike). Ndryshe nga shumë vende të BE-së, aktualisht nuk planifikohet rritje e konsiderueshme e ushtarëve.

Kryeministri Keir Starmer thekson vazhdimisht besnikërinë ndaj aleancës dhe aftësinë operacionale globale. Pajisjet ushtarake të Britanisë së Madhe janë më të varura nga teknologjia amerikane sesa shumë vende të BE-së. Kjo vlen edhe për armët bërthamore të vendosura në nëndetëse.

Itali: Fuqi detare, fuqi tokësore me nevojë përmirësimi
Italia me 1.49% të prodhimit të përgjithshëm bruto në vitin 2024 është ende shumë nën objektivin e mëparshëm të kërkuar prej të paktën dy përqind. Megjithatë, me 165.000 ushtarë aktivë, dy aeroplanmbajtëse dhe një forcë ajrore të fuqishme (Eurofighter, F-35), vendi është një nga peshat e rënda ushtarake të Evropës.

Forcat tokësore, megjithatë, konsiderohen të vjetëruara dhe kanë nevojë për reformë. Kjo është gati të ndryshojë: Kryeministri Giorgia Meloni dëshiron ta bëjë Italinë fuqinë më të fortë të tankeve në Evropë. Për këtë qëllim tek Rheinmetall u porositën më shumë se 1000 tanke kryesore beteje dhe multifunksionalë. Strategjikisht, Italia fokusohet në rajonin e Mesdheut dhe sigurimin e rrugëve tregtare globale.

Nuk ndryshon ekuilibri global
Programet e armatimit shumë miliardëshe në Evropë nuk do të ndryshojnë shumë në afat të mesëm renditjen globale të fuqive ushtarake. SHBA kryeson qartësisht në renditje, e ndjekur nga Rusia, Kina dhe India. Fuqia e parë evropiane, Britania e Madhe, vjen vetëm në vendin e gjashtë. Franca renditet në vendin e nëntë, Gjermania aktualisht është në vendin e njëmbëdhjetë.

Platforma “Global Firepower” vlerëson për këtë mbi 60 tregues, nga numri i tankeve dhe aftësitë detare deri te madhësia e popullsisë në moshë ushtarake, për ta bërë të krahasueshme fuqinë ushtarake globale./DW

Dhjetëra mijëra protestues mbushën rrugët e Hagës, duke i kërkuar qeverisë holandeze të mbajë një qëndrim më të ashpër ndaj luftës që po zhvillon Izraeli në Rripin e Gazës.

Organizatorja e protestës, Oxfam Novib, deklaroi se rreth 100.000 vetë morën pjesë në marshim, shumica të veshur me të kuqe për të simbolizuar nevojën për një “vijë të kuqe” ndaj rrethimit të Gazës nga Izraeli, ku janë ndërprerë furnizimet me barna, ushqime dhe karburant.

Marshimi kaloi gjithashtu përpara selisë së Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, e cila po shqyrton një padi të paraqitur nga Afrika e Jugut që akuzon Izraelin për gjenocid. Vitin e kaluar, kjo gjykatë kishte urdhëruar Izraelin të ndalonte ofensivën ushtarake në qytetin Rafah, në jug të Gazës.

Izraeli ka hedhur poshtë akuzat për gjenocid si të pabaza dhe ka deklaruar para gjykatës se operacionet e tij në Gaza janë akte vetëmbrojtjeje, që synojnë luftëtarët e Hamasit të cilët sulmuan Izraelin më 7 tetor.

Organizata Oxfam Novib ka akuzuar qeverinë holandeze se po injoron, sipas saj, krimet e luftës që po kryen Izraeli në Gaza, dhe ka bërë thirrje që protestuesit të kërkojnë një qëndrim më të fortë nga autoritetet.

Ministri i Jashtëm i Holandës, Kaspar Veldkamp, deklaroi më herët këtë muaj se do të donte që Bashkimi Evropian të rishikonte marrëveshjet e bashkëpunimit që ka me Izraelin.

Megjithatë, qeveria holandeze deri tani ka shmangur të mbajë një qëndrim më kritik ndaj Izraelit. Kreu i partisë më të madhe të koalicionit qeverisës, populisti kundër emigracionit Geert Wilders, ka shprehur vazhdimisht mbështetjen e tij të palëkundur për Izraelin.

Në një postim në platformën X, Wilders akuzoi protestuesit e sotëm se janë “të hutuar” dhe se mbështesin Hamasin.

Diplomacia ndërkombëtare po hyn sërish në një fazë të nxehtë për çështjen e Ukrainës, pasi pasditen e sotme, presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, do të zhvillojë një bisedë telefonike me presidentin e Rusisë, Vladimir Putin.

Sipas njoftimit të vetë presidentit amerikan, pas telefonatës me homologun rus, ai do të bisedojë gjithashtu me presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelensky, dhe më pas me disa liderë të tjerë të vendeve anëtare të NATO-s.

Në një postim në rrjetin e tij social Truth Social, Trump shprehu shpresën që dita e sotme të jetë “produktive” dhe të përfundojë me një marrëveshje për armëpushim, në mënyrë që “ky luftë shumë e dhunshme, një luftë që nuk duhej të kishte ndodhur të ndalet”.

“Do të flas me telefon të hënën, në orën 10:00 të mëngjesit, me presidentin Vladimir Putin të Rusisë. Temat e bisedës do të jenë ndalimi i ‘kasaphanës’ që po vret, mesatarisht, mbi 5,000 ushtarë rusë dhe ukrainas çdo javë, si dhe tregtia.

Më pas do të flas me presidentin Zelenskyy të Ukrainës dhe më pas, së bashku me presidentin Zelenskyy, me disa anëtarë të NATO-s. Shpresoj që kjo të jetë një ditë produktive, të arrihet një armëpushim dhe që kjo luftë shumë e dhunshme – një luftë që nuk duhej të kishte ndodhur – të përfundojë. Zoti na bekoftë të gjithëve!!!”, shkruan Trump.

Të dielën, Trump zhvilloi një videokonferencë me liderët e Francës, Italisë, Gjermanisë dhe Britanisë së Madhe. Një përfaqësues i liderit britanik, Keir Starmer, tha se “u diskutua nevoja për një armëpushim pa kushte dhe për ta marrë presidenti Putin seriozisht procesin e bisedimeve për paqe”.

Po ashtu, u diskutuan edhe sanksione të mundshme nëse Rusia nuk angazhohet me seriozitet në këto negociata.

Telefonata e sotme vjen pas bisedimeve të pasuksesshme për armëpushim mes Ukrainës dhe Rusisë që u mbajtën në Stamboll, bisedimet e para të tilla që nga dështimi i tyre në vitin 2022.

Ato ndodhën në një kohë kur Rusia ndërmori një sulm të ashpër me 273 dronë, duke goditur Kievin, Dnipropetrovskin dhe Donetskun.

Nga ana tjetër, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili u takua në Romë me nënkryetarin amerikan J.D. Vance dhe ministrin e Jashtëm Marco Rubio, në kuadër të ceremonisë së shugurimit të Papës së ri, deklaroi se Ukraina është e gatshme të përfshihet në një proces të vërtetë diplomatik dhe theksoi nevojën për një armëpushim të plotë dhe pa kushte sa më shpejt që të jetë e mundur.

Një javë pas përfundimit të zgjedhjeve të 11 majit 2025, Struktura e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) dhe Byroja Kombëtare e Hetimit (BKH) vijojnë punën në terren për hetimin e krimeve të mundshme zgjedhore të ndodhura në Qarkun e Elbasanit.

Burime zyrtare konfirmojnë se hetimet janë përqendruar si në fazën parazgjedhore, ashtu edhe në ditën e votimit. SPAK dhe BKH po mbledhin prova, dëshmi dhe materiale që mund të dokumentojnë raste të tilla si blerje vote, kërcënime ndaj votuesve, shfrytëzim i paligjshëm i administratës publike nga ana e disa kryebashkiakëve për qëllime elektorale apo përfshirje të disa bizneseve të mëdha si edhe të grupeve të strukturuara kriminale në procesin zgjedhor.

Grupet hetimore janë duke analizuar pamjet filmike, komunikimet elektronike dhe të dhëna të tjera me qëllim zbardhjen e plotë të çdo rasti që mund të përbëjë shkelje të ligjit zgjedhor dhe atij penal.

SPAK ka theksuar se do të ndjekë penalisht çdo individ apo grup që ka tentuar të cënojë integritetin e votës dhe besimin e qytetarëve në procesin demokratik.

Gjatë mëngjesit të fundjavës që lamë pas SPAK dhe BKH zbarkuan në Elbasan, Peqin, Librazhd, dhe disa zona të tjera ishin në fokus të dokumentimit të krimeve të mundshme zgjedhore të ndodhura në këtë rajon, i cili ka qenë në monitorim të rreptë prej disa javësh nga të gjitha strukturat e zbatimit të ligjit.