Çmimi i FIFA-s “Trajneri i Vitit” për 2016-n ka njohur tashmë 3 finalistët e tij. Pas votave të shumta të fansave të futbollit në faqen e internetit “FIFA.com”, institucioni qeverisës i futbollit botëror ka publikuar emrat e 3 kryesuesve.
Trajneri kampion i Anglisë në drejtimin e Leiçesterit, Klaudio Ranieri, trajneri fitues i Ligës së Kampionëve në drejtimin e Realit të Madridit, Zinedin Zidan, si dhe trajneri kampion i Europës në drejtimin e Portugalisë, Fernando Santos, do të garojnë me njëri-tjetrin për të fituar çmimin prestigjioz.
Italiani, francezi dhe portugezi arritën suksese mjaft të rëndësishme gjatë këtij viti që po mbyllet, çka bëri që dhe fansat të mos kishin dyshime në hedhjen e votës së tyre.
“FIFPro”, unioni botëror i futbollistëve dhe FIFA kanë shpallur dje 55 kandidatët për formacionin më të mirë të vitit.
11-shi do të përzgjidhet nga votat e më shumë se 25 mijë futbollistëve mbi 70 vende të botës. Secili prej tyre ka të drejtë të zgjedhë një portier, katër mbrojtës, tre mesfushorë dhe tre sulmues.
Formacioni më i mirë do të shpallet më 9 janar 2017 në Zyrih, në ceremoninë ku do të jepen edhe çmimet e tjera nga FIFA, mes tyre edhe ai për futbollistin e vitit.
FIFA publikon 3 finalistët për çmimin “Trajneri i Vitit”
10 pikëpyetjet e mëdha të El Clasico
El Clasico është një nga sfidat më prestigjioze të lojës së futbollit, ndoshta më e ndjekura e historisë dhe e tillë do të jetë edhe këtë të shtunë kur në “Camp Nou”, Reali do të sfidojë Barcelonën në një duel shumë të rëndësishëm për fatet e këtij sezoni. Barcelona kampione në fuqi, ndërsa Reali kryesues i këtij sezoni do të kryqëzojnë rrugët e tyre në 90 minutëshin e parë El Clasico të sezonit. Gjithsesi, pikëpyetjet mbeten pasi në një duel të tillë asgjë nuk është e sigurt. Disa të tilla po i rendisim më poshtë.
1. Barcelona vazhdon të jetë e favorizuar në kuotat e basteve të bukmejkërsave, por statistikat favorizojnë Realin, pasi aktualisht është skuadra e vetme që nuk ka regjistruar asnjë humbje në La Liga. “Los Blancos” po tregojnë se janë ekipi më në formë në kontinent dhe ndoshta kuotat duhet të ishin disi më bujare për ta.
2. A do të jetë Andres Iniesta gati për të zbritur në fushën e lojës? Mesfushori mungon që prej 22 tetorit për shkak të një dëmtimi në gju dhe minutat për të në El Clasico mund të jenë me pikatore, pasi mundësitë që të aktivizohet që në pjesën e parë janë të vogla.
3. A mund të luajë Cristiano Ronaldo si një 9 i deklaruar? Në një pozicion të tillë Zidane e aktivizoi në derbin me Atleticon dhe CR7 ia shpërbleu me tri gola. Gjithsesi, pozicioni në fushë pak rëndësi ka për luzitanin, i cili është përherë i lirë të luajë në çdo pozicion të fushës, pasi klasi i tij i bën punë Realit në çdo centimetër.
4. Pikëpyetja më e madhe është se cili lojtar do ta zëvendësojë uellsianin Gareth Bale. Lucas Vazquez mbetet emri më i lakuar, por Zidane do t’i japë edhe detyra mbrojtëse pasi shpeshherë, i riu spanjoll duhet të tërhiqet edhe në mesfushë.
5. A do të jetë MSN sulmi fatal edhe në këtë El Clasico? Shifrat flasin pak ndryshe sepse gjatë këtij sezoni, treshja e famshme nuk ka arritur të ngrihet në nivelet e viteve të shkuara, me përjashtim të Lionel Messit, i cili vazhdon të mbajë mbi shpatullat e tij fatet e Barcelonës. Në krahun tjetër, Suarez po kalon një moment jo shumë pozitiv, ndërsa magjitë e Neymar nuk po funksionojnë.
6. Kush do ta ketë kontrollin e lojës? Tradicionalisht katalanasit kanë preferuar ta mbajnë topin, por në epokën Luis Enrique ky nuk ka qenë një prioritet dhe gjatë ndeshjeve të fundit është vënë re që Barcelona e ka ulur ritmin në këtë aspekt dhe nuk është aspak çudi që për herë të parë pas shumë vitesh, Reali i Madridit të dominojë edhe në mbajtjen e topit.
7. Kureshtja është e madhe edhe për debutuesit në këtë El Clasico. Paco Alcacer është emri që ngjall më shumë interes, pasi është ai alternativa kryesore për të hyrë në mes të treshes MSN. Impakt pozitiv mund të ketë edhe Samuel Umtiti, ndërsa në krahun madrilen, Mateo Kovaçiç do të tërheqë jo pak vëmendje.
8. Pyetja e pashmangshme është, cili prej Messit dhe Ronaldos do ta vendosë këtë duel? Argjentinasi ka dështuar në misionin për të gjetur rrjetën në 5 ndeshjet e fundit. Ai numëron 400 minuta pa gol ndaj Realit, ndërsa Cristiano ishte njeriu që i dhuroi Realit fitoren në duelin e fundit të zhvilluar në impiantin katalanas.
9. Pikat e dobëta të dy skuadrave. Barcelona është treguar e brishtë në mesfushë me Sergi Busquets që nuk arrin të gjejë harmoninë me shokët e repartit, ndërsa në krahun tjetër, Sergio Ramos po shihet si hallka më e dobët e mbrojtjes madrilene, pasi ka treguar pasiguri në zonën e rreptësisë gjatë muajve të fundit.
10. Nëse Reali i Madridit fiton, atëherë për Barcelonën do të jetë një “game over”. 9 pikë diferencë do të ishin shumë për katalanasit, pasi “Los Blancos” kanë treguar se pika më e fortë e sezonit të tyre është vazhdimësia në rezultate.
Bashkia përjashton opozitën nga plani rregullues
Besnik ALIAJ
Hartimi i Planit Rregullues Tiranë (PPV) tashmë ka tejkaluar çdo normë morale e profesionale dhe çdo rregull e ligj në fuqi, në lidhje me mënyrën e hartimit të tij, procedurat teknike, si dhe me detyrimet ligjore të bërjes transparencë reale publike dhe sidomos me procedurat e konsultimit dhe vlerësimit të impaktit mjedisor…
Këshilli Bashkiak, Komisioni përkatës që mbulon çështjet e planifikimit të territorit dhe sidomos opozita janë përjashtuar totalisht nga çdo e drejtë informimi dhe konsultimi e vendimmarrje. Institucionet e specializura, shoqatat profesionale, rrethet akademike janë injoruar tërësisht dhe qëllimisht. Rrjedhimisht edhe publiku në tërësi është përjashtuar nga e çdo e drejtë informimi për çështje me interes të lartë publik.
Ajo që ka ndodhur këtë radhë s’ka ndodhur në asnjë rast të mëparshëm ku janë bërë tentativa të tjera planifikimi për qytetin. Plani tashmë është jo vetëm një mister, por është tërësisht i personalizuar. Ai është mbyllur në qarqe e grupe shumë të ngushta oligarkike të sipërmarrjes, politikës dhe medias. Çudira dhe mënxyra priten të dëgjohen kur ai të miratohet dhe pasojat do të jenë të parikuperueshme.
Kjo sepse plani, territori dhe asetet e Tiranës po konsiderohen nga dikush si trampolinë për karrierë politike dhe pushtet ekonomik në nivel kombëtar. Kjo ka ndodhur edhe më parë në Tiranë, por jo me kaq arrogancë dhe mungesë frike nga ligji sa këtë radhë!
Tani është momenti që duhet reaguar nga gjithë publiku, sepse më pas do të jetë vonë! Kjo për arsye se Bashkia po e përdor si alibi miratimin e Planit të Përgjithshëm dhe për “aktivitetet e veçanta zhvillimore” që do të ndodhin më pas e që kanë ndikim fatal në mjedis dhe për të cilat nesër do të kërkohet leje mjedisore. Marrja e lejes mjedisore pastaj si rrjedhojë do të konsiderohet “formalitet”, apo edhe nuk do të kërkohet fare leje mjedisi, sepse do të pretendohet që leja është dhënë një herë për Planin e Përgjithshëm. Rasti i Parkut të Liqenit dhe stadiumit kombëtar janë ende të freskëta. Bashkia nesër do të pretendojë rrejshëm se e ka kryer procesin konsultativ për Planin e Përgjithshëm dhe se nuk ka pasur asnjë kundërshti e në këto kushte si në rastin e Parkut të Liqenit do të gjenden kleçkat që të bëhet e vështirë për zyrtarët e mjedisit, përgjegjës për dhënien e lejeve, që të refuzojnë lejet për aktivitete të veçanta.
Ftoj qytetarët e thjeshtë, ekspertët e planifikimit, arkitekturës, trashëgimisë, mjedisit, infrastrukturës, demografisë, ekonomisë, çështjeve sociale, arsimit-sportit-kulturës, etj., të ngrenë zërin fort tani sa nuk është vonë. Ta detyrojmë bashkinë të bëjë transparencën reale të planit dhe të ushtrojmë të drejtën e ligjshme të informimit.
Në këtë moment Bashkia Tiranë jo vetëm po fsheh, por po refuzon të japë informacion në mënyrë të qëllimshme! Personalisht jam shprehur edhe më parë si qytetar dhe profesionist, por edhe si këshilltar bashkiak. Përmes z. Leonard Olli dhe grupit të këshilltarëve të opozitës kemi kërkuar me shkresë zyrtare të na vihen në dispozicion dhe në kohë materiali i plotë e madje autorët duhet të vinin dhe të prezantonin punën para këtij grupi këshilltarësh bashkiakë dhe Komisionit të Planifikimit dhe Zhvillimit të Territorit, të merrnin mendime konstruktive dhe të ndanin punën me ne! Pse kështu hartohen planet në Milano apo në Roterdam?! Boll! Ju nuk mund të talleni më me një qytet të tërë. Ky është në rastin më të paktë racizëm, paragjykim dhe korrupsion!
Bashkia në mënyrë qesharake ndërkohë del para mediave dhe na ushqen me gënjeshtrën e radhës; se plani do të dorëzohej në korrik, në shtator, në tetor, pastaj në nëntor e së fundi u tha brenda dhjetorit. Për të qeshur e për të qarë! Kjo është një lojë e keqe që nuk e gëlltit më askush, por që një ditë do të ketë përgjegjës konkretë!
Qeverisja dixhitale është një dështim
Ilir Sinanaj
Në botën teknologjike, ku jetojmë, shumë shërbime të ndryshme kryhen nëpërmjet internetit. Kjo mënyrë e marrjes së shërbimeve ul kostot, kohën dhe të interesuarit mund t’i marrin në çdo vend, mjafton që të kenë lidhje në internet.
Në Raportin e Mundësimit të Tregtisë Globale për vitit 2016, të “Forumit Ekonomik Botëror”, Shqipëria renditet e parafundit në rajonin e Ballkanit Perëndimor, për sa i përket treguesit të shërbimit qeveritar online. Në rang botëror, Shqipëria renditet e 67-ta nga 138 vende të analizuara, për sa i përket këtij treguesi. Vendi i parë i rajonit të Ballkanit Perëndimor, i cili ka shërbimet qeveritare online më të mira në rajon është Serbia, e cila renditet në vendin e 24-t në shkallë botërore.
Ndërsa vendi me shërbimet qeveritare online më të dobëta është Bosnje dhe Hercegovina. Treguesi i shërbimit qeveritar online, sipas “Forumit Ekonomik Botëror” vlerëson cilësinë e shërbimeve online që qeveria u mundëson qytetarëve. Shembuj të shërbimeve përfshijnë praninë online, vendosja e materialeve multimedia, kërkesa e qeverisë për të marrë ide dhe shqyrtuar kritika nga qytetarët, shpërndarje të gjerë të të dhënave me interes për mbarëvajtjen publike dhe përdorimi i rrjeteve sociale.
Si do të mbrohen call center-at?
Kufizimet ligjore për aktivitetet e call center-ave që pritet të miratojë shteti italian këto ditë kanë sensibilizuar institucionet shqiptare, të cilat janë duke e ndjekur këtë çështje në rrugë zyrtare.
Gentian Drenova, nga Unioni i Shoqërive të Call Center, pas një takimi në Ministrinë e Ekonomisë, tha se tashmë, shoqëritë të mbështetura nga institucionet shqiptare, synojnë të ndalojnë deklasifikimin e Shqipërisë si një vend jo i BE-së për investitorët italianë të call center. Ai tha se, ky pretendim i palës shqiptare do të argumentohet me faktin se vendi ynë e ka legjislacionin e fushës njësoj si Italia dhe BE. E rëndësishme, në këtë drejtim, është mbrojtja e të dhënave personale, për të cilat ligjet janë njësoj si në BE.
Drenova tha se këto fakte i janë bërë të ditura ambasadës italiane dhe do të përcillen edhe nga Ministria e Jashtme shqiptare në rrugë zyrtare. “Ne synojmë të mos miratohet trajtimi i Shqipërisë si një vend jo i BE”, tha Drenova. Sipas tij, kjo në radhë të parë do të sillte kosto për bizneset italiane, të cilat do ta transferonin aktivitetin në vende të tjera me distanca më të largëta gjeografike si Rumania.
Gjithsesi, këto mendime në ligjin italian nuk do të kalojnë pa pasojë në Shqipëri. Së pari, tregu do të formalizohet dhe shumë nga bizneset e vogla do të mbyllen dhe gjithashtu kërkesa për shërbime nga Italia do të bjerë.
Ai tha se, edhe pa këto ndryshime, sektori i call center-ave këtë vit ka qenë në mbijetesë. Vetëm anëtarët e Unionit kanë akumuluar pagesa të paarkëtuara rreth 5 milionë euro, ndërsa borxhet në total mund të jenë disa miliona euro, tha ai.
Kjo situatë ka krijuar probleme edhe në tregun e brendshëm, me pagesat e punonjësve, këstet e kredive në banka dhe detyrimet tatimore.
Shqipëria me numrin më të lartë të nxënësve për mësues
Edhe pse numri i të rinjve është në ulje për shkak të emigracionit dhe përfshirjes në trend plakjeje të popullsisë, Shqipëria e ka numrin më të lartë të nxënësve për një mësues në rajon.
Banka Botërore ka bërë një krahasim global të këtij treguesi dhe ka gjetur se Shqipëria në vitin 2014 kishte mesatarisht 19 nxënës për një mësues, në Maqedoni ky tregues ishte 15, në Bosnje 17, në Serbi 16 dhe në Kroaci 14.
Vendet e Evropës dhe ato të zhvilluara karakterizohen nga një numër i ulët i nxënësve për mësues me vetëm 15, por gjithashtu vendet në zhvillim dhe ato të varfra kryesisht në Afrikë kanë një numër të madh nxënësish për një mësimdhënës me më shumë se 40.
Mesatarja globale e këtij treguesi arriti më 2014 në 24 nxënës për një mësues. Në vitin 1970 mesatarja e këtij treguesi ishte 28 nxënës për mësues.
Në vjetarin statistikor të Ministrisë së Arsimit thuhet se ka një tendencë në ulje të numrit të nxënësve për arsimin bazë, fakt ky që shpjegohet me uljen e numrit të lindjeve dhe dukurisë së emigrimit.
Ndërsa për arsimin e mesëm kemi një rritje të numrit të nxënësve vit pas viti.
Rritja e numrit të nxënësve që ndjekin arsimin e mesëm është rezultat i një sërë faktorësh, ndër të cilët përmendim: politikat dhe reformat e qeverisë për arsimin, rritja e interesit të komunitetit të nxënësve dhe prindërve për arsimin përtej arsimit bazë. Për vitin 2008-2009, rënia e numrit të nxënësve në arsimin e mesëm ka ardhur si pasojë e kalimit të arsimit bazë nga sistemi 8-vjeçar në sistemin 9-vjeçar.
Në vendin e 111 për disponueshmërinë dhe cilësinë e infrastrukturës së transportit
Publikohet indeksi për lehtësimin tregtar 2016, i cili vlerëson 136 ekonomi bazuar në kapacitetin e tyre për të lehtësuar rrjedhën e të mirave nga kufijtë në destinacion. Raporti, ku tregohen përllogaritjet e indeksit, është hartuar nga Aleanca Globale për Lehtësi në Tregti në bashkëpunim me Forumin Ekonomik Botëror. Indeksi, i cili mbështetet në disa shtylla kryesore, e rendit Shqipërinë të 60-n nga 136 vende.
Për sa i përket qasjes në tregun vendas, Shqipëria renditet e teta, duke humbur dy vende në klasifikim krahasuar me vitin 2014. Në këtë tregues janë marrë në shqyrtim tarifat dhe kompleksiteti i tyre, si dhe pjesa e importeve, të cilat janë pa doganë.
Jemi të 52-tët për sa i përket qasjes në tregun e huaj, duke përkeqësuar renditjen në krahasim me 2014-n kur vendi renditej i 44-ti. Dy janë faktorët kryesorë që ndikojnë në këtë shtyllë, tarifat me të cilën përballen shqiptarët që bëjnë tregti jashtë dhe preferenca konsumatore ndaj mallrave të tyre.
E 50-ta në lidhje me transparencën dhe efikasitetin me administratën kufitare, ku treguesi që përkeqëson renditjen është efikasiteti i procesit të zhdoganimit.
Ndërsa në lidhje me disponueshmërinë dhe cilësinë e infrastrukturës së transportit, Shqipëria është e 111-a në renditje, duke kaluar vetëm Bosnjën dhe Hercegovinën nga vendet e rajonit. Shkak për këtë është cilësia e dobët hekurudhore, numri i kilometrave ajrore në dispozicion, si dhe cilësia e rrugëve.
Në shtyllën e “Mjedisit Operues”, vendi renditet i 59-i. Sipas raportit, problem vazhdon të mbetet mbrojtja e pronës private dhe financimi.
Katastrofa që pret Korçën nga TEC-i me torf
Më 24 nëntor 2016, qytetarët e zonës së Maliqit në Korçë firmosën një peticion për pezullimin e projektligjit për ndërtimin e një TEC-i me torf në këtë zonë. Sipas ekspertëve të mjedisit, termocentrali do të prodhojë rreth 50 milionë tonë hi dhe jetesa në këtë fshat do të bëhet e pamundur.
Qeveria Rama në vitin 2014 bëri një projektvendim për kthimin e 288 hektarë tokë bujqësore në zonë minerare me qëllim ndërtimin e TEC-it.
Gjatë seancës plenare në nëntor të 2014, akuzave të vazhdueshme të opozitës, zëvendëskryeministri Niko Peleshi iu përgjigj:
Është vendim i qeverisë me iniciativën e Ministrisë së Energjisë për t’i dhënë të drejtën Ministrisë së Energjisë të analizojë zonën torfike prej më shumë se 200 hektarësh në zonën e ish-kënetës së Maliqit. Është një zonë jo prodhuese, gjithmonë e përmbytur, një zonë torfike. Torfa digjet në vetvete vazhdimisht. Nëse e vini re tymin dhe ndotjen që i shkaktohet sot asaj zone nga torfa do ta dinit pak më mirë.
Unë jam i pari që kundërshtoj ndërtimin e një termocentrali, i cili do të digjte torfë dhe do të dëmtonte mjedisin, sepse ajo do të ndoste ajrin dhe do të ishte kundër standardeve ndërkombëtare dhe të gjitha konventave tona. [….] Ministria kërkoi leje për të studiuar torfën, nëse është e vlefshme si burim energjie […] dhe për t’i dhënë një zgjidhje përmbytjeve në këtë zonë.
Zoti Peleshi pranoi se qeveria nuk ka asnjë plan për ndërtimin e TEC-it në Maliq, i cili do të shkelte standardet ndërkombëtare të mjedisit, por Ministria e Energjetikës kërkon vetëm të bëjë një vlerësim nëse torfa është apo jo një burim energjie i vlefshëm.
Këto dy deklarata të zëvendëskryeministrit bien në kundërshtim me njëra-tjetrën. Nëse qeveria nuk planifikon të ndërtojë një TEC, atëherë përse i duhet ministrisë ky studim?
Ose ministria po shpenzon paratë publike kot ose qeveria po planifikon të ndërtojë me të vërtet një të tillë. Dhe deklaratat e zotit Peleshit, ndoshta, ishin vetëm një gënjeshtër e thënë në sallën e Kuvendit për qytetarët.
Po të lexojmë projektligjin, i cili pritet të miratohet në Kuvend, duket se qeveria po planifikon më shumë se sa thjesht një leje për të analizuar torfën për Ministrinë e Energjetikës.
Neni tre i projektligjit për “Miratimin e ndryshimit të statusit të një toke bujqësore, me sipërfaqe 288.4 ha, në zonë minerare, për shfrytëzimin e torfave për prodhimin e energjisë elektrike”, parashikon se ndryshimi i statusit të tokës nga bujqësore në minerare bëhet atëherë kur një kompani private është licencuar më parë për shfrytëzimin e torfës si burim energjie, nga ministria.
Në të shkruhet se:
Ndryshimi i statusit të tokës bujqësore i fillon efektet pas përfundimit të procedurave të licencimit, nga Ministria e Energjisë dhe Industrisë, për shfrytëzimin e torfave për prodhimin e energjisë elektrike.
E vetmja arsye pse një kompani private mund të kërkojë leje “për shfrytëzimin e torfës për prodhimin e energjisë” nga Ministria e Energjetikës, është sepse planifikon të djegë torfë.
Dhe duke qenë se në Shqipëri mungon një i tillë, me siguri qeveria ka menduar ta ndërtojë edhe kundër standardeve mjedisore, por si gjithmonë në favor të interesave të privatit.
Një ndotës natyral
Torfa është një burim natyral që ndot mjedisin dhe prodhon energji. Torfa mund të përdoret si burim për të prodhuar elektricitet. Djegia e torfës çliron në ajër emetime të karbonit, në vlera disa herë më të larta se qymyrguri ose linjiti.
Një termocentral me torfë në Shqipëri do të rriste nivelin e mbetjeve të karbonit.
Sipas Protokollit të Kyotos, Shqipëria është një nga të paktat vende evropiane, e cila nuk ka bërë asgjë për të ulur emetimet e dioksidit të karbonit.
Gjithashtu, vendi jonë nuk ka ratifikuar as Amendamentet Doha, të cilat rregullojnë emetimet e karbonit deri në vitin 2020.
“Exit.al”
Objektet e urryera të diktaturës, tani në vepra arti
Presidenti në Parlamentin Europian për krimet e komunizmit
Bujar NISHANI
Presidenti i Republikës, Sh.T.Z. Bujar Nishani mori pjesë dhe përshëndeti Konferencën e zhvilluar në Sallonin e deputetëve të Parlamentit Evropian mbi “Krimet e regjimit komunist në Shqipëri”, të organizuar nga ministri belg i Shtetit dhe Eurodeputeti Louis Michel dhe Këshillit Kombëtar shqiptaro-evropian në Bruksel.
Fillimisht Kreu i Shtetit shqiptar i shoqëruar nga delegacioni zyrtar, zhvilloi një takim me Eurodeputetin belg Louis Michel, gjatë të cilit u diskutua procesi integrues evropian i Shqipërisë, si dhe domosdoshmëria për dënimin e krimeve të komunizmit jo vetëm në vendin tonë, por në mbarë vendet e ish-bllokut komunist.
Më pas, gjatë fjalës së Tij në Konferencën mbi “Krimet e regjimit komunist në Shqipëri” në të cilën ishin të pranishëm eurodeputetë të Parlamentit Evropian, zoti Ramadan Gjana, Kryetar i Këshillit Kombëtar shqiptaro-evropian, deputetë, politikanë dhe drejtues institucionesh shqiptare për integrimin e të përndjekurve politikë, bashkëatdhetarë që jetojnë në Belgjikë, etj., Kreu i Shtetit u shpreh: “Ndihem shumë i nderuar dhe i privilegjuar, që në cilësinë e Presidentit të Republikës së Shqipërisë, të jem i pranishëm në këtë konferencë me një temë kaq të rëndësishme, delikate dhe me ndjeshmëri të lartë për të gjithë popullin shqiptar dhe të shkuarën tonë historike dhe për të ardhmen e brezave që vijnë. Ftesën për të marrë pjesë e pranova menjëherë me kënaqësi, por edhe me emocion e përgjegjshmëri, prandaj që në fillim dëshiroj t’i shpreh mirënjohjen deputetit të Parlamentit Evropian zotit Louis Michel, si dhe Kryetarit të Këshillit Kombëtar shqiptaro-evropian zotit Ramadan Gjana.
Shqipëria festoi një vit më parë me krenari njëzet e pesë vjetorin e shembjes së diktaturës komuniste që përkon me njëzet e pesë vjetorin e Lëvizjes Studentore-Intelektuale Shqiptare të Dhjetorit 1990 për daljen dhe ndarjen përfundimtare të vendit tonë nga katër dekada e gjysmë të karakterizuara nga terrori i përgjakshëm, shtypja dhe izolimi i plotë nga Evropa dhe bota. Ata studentë që u ngritën në Dhjetorin e largët e të ftohtë të 1990-ës, jo më kot në demonstrata dhe mitingjet e tyre paqësore, ideuan dhe hodhën parullat: “Poshtë diktatura!”, “Liri – Demokraci” dhe “E duam Shqipërinë si gjithë Evropa”! Në ato tri thënie përmblidhej më së miri gjithë dëshira dhe aspirata e shumicës së shqiptarëve për t’u ndarë njëherë e përgjithmonë nga komunizmi, për të hequr qafe diktaturën e pashpirt dhe veglat e saj si dhe për të ndërtuar një të ardhme tërësisht të lirë, demokratike dhe evropiane, si ajo që gëzoni ju sot në Bruksel, ekzaktësisht si ajo që tentojmë në Tiranë e kudo tjetër.
Deri në vitin 1990, regjimi vazhdonte të kryente më gjakftohtësi dhe përpikëri prej xhelati krimet e veta makabre që e kishin zanafillën qysh në vitin 1944, madje para se ta merrnin pushtetin dhe ta shpërfytyronin krejtësisht vendin dhe shoqërinë tonë nën flamurin e një ideologjie të rreme, të importuar e të dështuar.
Krimet e panumërta, vrasjet pa gjyq, arrestimet “Në emër të popullit”, burgosjet pa shkak, internimet, dëbimet e pajustifikuara, eliminimet në kufij për këdo që përpiqej të ikte në Perëndim, varret pa emra dhe viktimat ende pa varre, ndalimi i ushtrimit të fesë dhe përndjekja çnjerëzore që iu bë klerikëve dhe besimtarëve, shtetëzimi dhe grabitja e pronës private dhe pasurisë së vënë me djersë e gjak – të gjitha këto karakterizuan atë periudhë të errët të historisë së Shqipërisë, për të cilën nuk do të mjaftonte jo vetëm një konferencë, por as dhjetëra e qindra syresh për të folur, për të dëshmuar, për t’i evidentuar dhe dënuar.
Kushdo qoftë, historian, politikan, studiues, viktimë e pafajshme, mësues, hetues, gardian – do ta kishte shumë të vështirë të rrëfente gjithçka, sepse nuk do të mjaftonin dot as netët e gjata të disa dimrave për t’i treguar, folur e diskutuar mbi ato krime të padrejta.
Nuk di se nga t’ia fillosh! Nuk je në gjendje të mbarosh…! Ta filloj nga Musine Kokalari, intelektualja e ndritur e shkolluar në Perëndim që përfundoi e burgosur, e internuar dhe pastruese në Burrel për t’u varrosur pastaj me duart e lidhura me tela? Nga aspiruesja për murgeshë Marie Tuci, e cila u torturua çnjerëzisht, vetëm se besonte në vlerat njerëzore dhe në Zot? Nga Nëna e mbarë botës, Shën Tereza jonë, e cila nuk e lejua të vizonte as nënën e vet para se t’i mbyllte sytë në Shqipëri? Nga Liri Belishova, e cila edhe pse bashkëluftëtare dhe komuniste madje, përfundoi e syrgjynosur, duke parë të bijën e vetme t’i tretej nga sëmundja e pashërueshme para syve…? Sepse komunizmi ishte një kuçedër që hëngri edhe kokat e bijve e të bijave të vet. Nga fisi i Mirakajve që u vranë, u burgosën, u lindën dhe u rritën në internim? Nga familjet e intelektualëve të Tiranës që u pushkatuan pa gjyq me sebepin e së ashquajturës “bombë në ish-Legatën Sovjetike”? Nga cila krahinë ta fillosh diskutimin dhe ku ta mbarosh atë – nga veriu e deri në jug, nga lindja e deri në perëndim, gegë apo toskë, krimet u kryen sistematikisht dhe përndjekja ishte e pamëshirshme për këdo që nuk mendonte, sillej apo vepronte si përfaqësuesit e diktaturës së proletariatit.
Sidoqoftë, ne kemi nevojën dhe përgjegjësinë t’i dokumentojmë ato krime, kemi detyrimin të lexojmë pambarimisht “Rrno me rrëfye” të At Zef Pllumit, “Nën hijen e Rozafës” të Sami Repishtit dhe të pastrojmë ndërgjejgjen tonë të përbashkët shoqërore nga çdo hije e errët e së kaluarës, duke u mësuar brezave të rinj mbi të kaluarën e hidhur, në mënyrë që ajo të mos përsëritet kurrë më!
E parë në optikën e zhvillimeve historike dhe ideologjike të kohës, e ashquajtura “luftë e klasave” ishte krimi më i rëndë dhe i pajustifikueshëm në asnjë mënyrë. Kemi dëgjuar ish-drejtues të lartë të shtetit diktatorial që janë munduar të justifikuar, duke thënë “Nuk kemi bërë krime, por gabime, paçka se nuk i numërojnë dot…” Jo! E pamëshirshmja luftë e klasave nuk kurseu askënd: as pleq, as burra, as gra, as nëna, madje as fëmijë të vegjël! Ajo duhet të quhet me plot gojë ashtu siç ishte: Krim çnjerëzor në emër të luftës për pushtet!
Dhe të dënohet forcërisht dhe prerazi si janë dënuar nga njerëzimi krimet e nazizmit, të stalinizmit, të Pol Potit, gjenocidi dhe spastrimi etnik i makinerisë ushtarake të Millosheviçit, diktatura kubaneze e Fidel Kastros e deri te masakrat e ISIS-it dhe aktet terroriste, të cilat goditën edhe civilizimin këtu në Bruksel!
Gjatë këtij çerek shekulli, në vendin tonë, por edhe në mbarë Evropën Qendrore dhe Lindore, sidomos në vendet e ish-bllokut komunist, janë hartuar dhe miratuar deklarata dhe rezoluta, të cilat jo vetëm dënojnë krimet e komunizmit, por edhe synojnë dekomunistizimin, shërimin e plagëve shoqërore të shkaktuara nga diktatura, dhe sidomos ripajtimin dhe ndërtimin e një të ardhmeje të përbashkët evropiane, pa ndasi ideologjike. Menjëherë pas mbarimit të Luftës së Ftohtë, të shembjes së Murit të Berlinit dhe të ringjalljes së demokracisë në ish-vendet e bllokut komunist, pjesa perëndimore e kontinentit tonë të vjetër dhe institucionet e Evropës së Bashkuar u njohën nga afër me trashëgiminë e tmerrshme të krimeve të komunizmit.
Periudha e mesviteve 1990-të u karakterizua nga një sërë rezolutash që i dënonin ato krime siç ishte Rezoluta e Asamblesë Parlamentare të KiE-së 1096 (27 qershor 1996) për “Masat e çmontimit të trashëgimisë së ish-sistemeve totalitare komuniste” apo Rezoluta 1481 (25 janarit 2006) mbi “Nevojën për dënimin ndërkombëtar të krimeve të regjimeve totalitare komuniste”; konferenca ndërkombëtare “Ndërgjegja Evropiane dhe Komunizmi” që u mbajt në Senatin çek më 2-3 qershor 2008, e cila u mbështet edhe nga ish-Presidenti Sarkozi, Ledi Margaret Thatcher, Sekretari i Shtetit, Jason Kenney i Kanadasë dhe ish-Këshilltari i Sigurisë Kombëtare amerikane, Zbiniew Brzezinski.
Deklarata e Pragës që pasoi, citonte Rezolutën 1481 e Këshillit të Evropës si dhe “rezoluta të miratuara nga një numër parlamentesh kombëtare mbi krimet e komunizmit”, të paraprirë nga një numër seancash dëgjimore publike evropiane mbi krimet e shkaktuara nga regjimet totalitare. Kjo deklaratë, nismëtar i së cilës ishte disidenti i përjetshëm dhe Kreu i Shtetit të Lituanisë, Vytautas Landsbergis, u nënshkrua dhe u mbështet nga pesëdhjetë anëtarë të Parlamentit Evropian, nga disidentë, nga Vaclav Haveli frymëzues dhe nga Presidenti gjerman Joachim Gauck, nga poetë, shkrimtarë, filozofë dhe aktivistë shoqërorë të të drejtave të njeriut nga mbarë ish-vendet e bllokut komunist të Lindjes.
Përpjekje të për rilindur të kaluarën e hidhur
Edhe në Shqipëri, paçka se nuk janë mbajtur kurrë seanca të tilla u miratua nga Kuvendi dhe hyri në fuqi më 30 tetor 2006, rezoluta “Për dënimin e Krimeve të kryera nga Regjimi komunist në Shqipëri”. Sot, pas një vonese të gjatë e të pajustifikuar, në Shqipëri është ngritur dhe konstituuar Autoriteti i Hapjes së Dosjeve të Komunizmit, i cili shpresojmë se do t’i përmbushë pritshmëritë e të përndjekurve dhe viktimave të regjimit, për t’ua qetësuar të paktën shpirtin si dhe për të gjetur eshtrat e të parëve.
Në Shqipëri, për fat të keq, vërehen sot e kësaj dite disa tendenca dhe përpjekje për të rilindur të kaluarën e hidhur dhe për ta justifikuar atë në një farë mënyre. Kjo gjë e dëmshme për vetë shoqërinë tonë, për historinë, por sidomos për brezat e rinj, të cilët nuk e kanë jetuar atë kohë, po bëhet nëpërmjet glorifikimit të figurave të dala boje të regjimit totalitar, nëpërmjet shndërrimit të objekteve të urryera të diktaturës në të ashtuquajtura “vepra arti” dhe vende turistike, apo edhe nëpërmjet një lustrimi fals të ngjarjeve apo fakteve historike.
Lumturimi i 38 Martirëve të Kishës Katolike shqiptare nga Papa Françesku i bërë pak ditë më parë na frymëzon jo vetëm për të marrë shembull, por edhe për të reflektuar si shoqëri. Kriminelët duhen dënuar ligjërisht më e shumta, ose më e paktë duhet të heshtin e të kërkojnë falje”.
Në emër edhe të qytetarëve shqiptarë, Presidenti Nishani shprehu vlerësimin dhe mirënjohjen ndaj Diasporës shqiptare në përgjithësi, dhe asaj në Belgjikë në veçanti për sakrificat dhe përkushtimin që ka treguar për të denoncuar dhe demaskuar krimet e tmerrshme të komunizmit. “Këto sakrifica që ju dhe të parët tuaj bënë këtu, shërbyen për të mbajtur gjallë jo vetëm identitetin tonë kombëtar, shpirtin e lirë dhe të panënshtruar, por u ofruan shqiptarëve nën diktaturë shpresë dhe frymëzim të pashterur. Konferenca e sotme është një rast ideal që këtë vlerësim dhe mirënjohje ta shpreh dhe ta ndajmë së bashku pikërisht nga Parlamenti Evropian, që është vatra e përfshirjes së gjithë atyre aktorëve, të cilët vlerat e vërteta të lirisë dhe demokracisë i kanë vendosur në themel të veprimtarisë së tyre individuale dhe institucionale”, përfundoi fjalën e Tij Kreu i Shtetit shqiptar.
6 segmente rrugore që do të ndërtohen me koncesion
Duke qenë se fondet publike janë të limituara dhe hapësirat për të marrë borxh të ri për investime gjithashtu, qeveria planifikon të ndërtojë 6 projekte kryesisht të infrastrukturës rrugore me koncesion të formës Partneritet Publik Privat.
Sipas planit të ministrisë këto projekte do të ndërtohen nëpërmjet financimit publik privat deri në vitin 2020, por në rast se nuk gjenden partnerë në investime dhe financime ato do të shtyhen.
Gjithashtu në rastin e forcave madhore dhe të një krize ekonomike në Shqipëri ose në Ballkanin Perëndimor apo BE plani i investimeve të parashikuara në rrugë do të ripërshtatet për pas vitit 2020, ka argumentuar Ministria e Transportit në lidhje me planin 4-vjeçar të investimeve në rrugë sipas formës me partneritet publik privat.
Bëhet fjalë që të jepet me koncesion PPP, dyfishimi i segmentit të rrugës Fushë-Krujë-Thumanë. Projekti i dytë është by pass-i i Tiranës, i treti është ndërtimi i by pass-eve të Tepelenës, Elbasanit, Lezhës dhe Gjirokastrës. Projekti i katërt është përfundimi i urës dhe tunelit në Morinë-Kukës. Projekti i pestë është dyfishimi i rrugës Milot-Rrëshen dhe projektimi i detajuar për ndërtimin e segmentit të rrugës së Arbrit.
Për vitin që vjen sipas programimeve në projektbuxhet vepra që merr “pjesën e luanit” nga fondet publike është rruga Qukës-Qafë Plloçë, e cila vitin e ardhshëm financohet me 2.73 miliardë lekë ose mbi 22 milionë dollarë. Ky aks ka nisur vitin e kaluar dhe sipas programit buxhetor afatmesëm përfundon më 2018-n.
Projekti i dytë me financimin më të madh është sërish në Qarkun e Korçës. Bëhet fjalë për rrugën, Qafë Thanë-Lin-Pogradec, që në vitin 2017 merr 1.3 miliardë lekë ose mbi 10 milionë dollarë. Edhe ky projekt është ekzistues. Ai ka nisur në vitin 2013 dhe përfundon më 2019-n.
Tiranë-Elbasan dhe Rruga e Kombit janë dy projekte të tjera që do të vazhdojnë të marrin sërish para nga buxheti. Sipas listës së investimeve, për Tiranë-Elbasan do të shpenzohen 1.25 miliardë lekë, ndërsa për Fushë-Krujë-Milot-Morinë do të paguhen vitin tjetër 1.23 miliardë lekë. Të dy veprat sipas Ministrisë së Financave përfundojnë në vitit 2018.
By pass-i i Vlorës dhe ai i Fierit, do të marrin respektivisht 250 dhe 900 milionë lekë. Të dy veprat vazhdojnë të zvarriten prej vitesh dhe sipas listës së investimeve nuk pritet të përfundojnë para vitit 2019.
Fushë-Krujë-Thumanë dhe Skrapar-Përmet janë dy rrugë projekte të tjera që vazhdojnë, por financimi për to është më i ulët. Në total Ministria e Transportit pritet që vitin e ardhshëm të marrë 27 miliardë dhe pas rrugëve sektori më i financuar janë ujësjellësit që marrin mbi 8 miliardë lekë për vitin e ardhshëm.
Objekte të infrastrukturës rrugore të programuara për t’u ndërtuar me koncesion deri më 2020.
1- Dyfishimi i segmentit të rrugës Fushë-Krujë-Thumanë
2- By pass-i i Tiranës
3- Ndërtimi i by pass-eve të Tepelenës, Elbasanit, Lezhës dhe Gjirokastrës
4- Përfundimi i urës dhe tunelit në Morinë-Kukës
5- Dyfishimi i rrugës Milot-Rrëshen
6- Projektimi i detajuar për ndërtimin e segmentit të rrugës së Arbrit.
Kryesore
Continue to the category
